خبرسازترین حیوان سال ۹۷

خبرگزاری میزان: در سالی که گذشت حیوانی هر چند وقت یک بار به تیتر اول رسانه‌ها و روزنامه‌ها تبدیل شد، عقرب و تجارت میلیاردی سم آن باعث افزایش پرورش این موجود و کشف آن در محموله‌ها بسیاری شد.

هیچ‌کس دقیق نمی‌داند «موج خبری» قیمت سرسام‌آور زهر عقرب در بازار‌های جهانی را چه کسی و دقیقاً چه زمانی در ایران به راه انداخت. اما طی دو سال گذشته گزارش‌هایی که می‌گویند هر لیتر این مایع ۱۰ میلیون دلار در بازار‌های جهانی قیمت دارد.

با جستجویی کوتاه در اینترنت با هزاران عکس و ویدئو و مطلب رو به رو می‌شوید که پرورش‌دهندگان عقرب از عقرب‌های خود یا سم به دست آمده از آن‌ها گرفته‌اند و شما را ترغیب به جذب شدن به سمت بازار پر سود تجارت عقرب می‌کنند. قیمت‌های فروش این محصول از ۳۰ تا ۹۰ میلیون تومان برای هر گرم.

بسیاری از مردم در ایران این شایعه را باور کردند تا جایی که یک چرخه اقتصادی کامل پیرامون عقرب در ایران به راه افتاد.

برخی حتی به تجارت آموزش پرورش عقرب روی آوردند. چگونگی ساخت یک «مزرعه عقرب»، گرفتن سم و حتی چگونگی بازاریابی در بازار‌های بین‌المللی! این آموزشگاه‌های تقلبی حتی خود عقرب و دستگاه‌های سم گیری را نیز به قیمت میلیون‌ها تومان به قربانیان می‌فروشند.

ادعای تولید و فروش سم عقرب بسیاری را در مناطق مختلف کشور ترغیب کرد به پرورش این موجود حتی در خانه خود بپردازند. صاحبنظران محیط زیست، اما در میانه تنور گرم تجارت سیاه زهر عقرب بر تبل تقلبی بودن این تبلیغات کوبیدند. این افراد مدام به سراب پولدار شدن با سم عقرب در ایران هشدار دادند و، اما گویی هیچ گوشی نمی‌خواست واقعیت این امر را بشنود.

تقریباً ۵۶ گونه عقرب در ایران زندگی می‌کنند و از آنجایی که کل این تجارت یک کلاه‌برداری است برای شکارچیان مهم نیست کدام نوع عقرب را از طبیعت می‌گیرند، آن‌ها به یک منطقه هجوم می‌برند و هرگونه عقرب را که بیابند، شکار می‌کنند تا به مشتری بفروشند.

آن‌ها جمعیت عقرب‌ها را به میزان قابل توجهی در منطقه کاهش می‌دهند که اثرات سوء فراوانی نه تنها برای طبیعت بلکه برای مردم منطقه خواهد داشت. عقرب‌ها با تغذیه از حشراتی که در واقع آفات کشاورزی به شمار می‌روند نقش بسیار مهمی در کاهش آفات کشاورزی بازی می‌کنند. وقتی جمعیت عقرب‌ها کاهش یابد مسلماً میزان آفات کشاورزی بیشتر خواهد شد و به کشاورز‌ها آسیب جدی وارد خواهد شد. به نظر می‌رسد وضعیت در خوزستان و خراسان نگران کننده شود.

سم عقرب بسیار گران‌بها است. کمپانی فرانسوی «لتوکسان» بزرگ‌ترین تولید کننده سم عقرب و مار در دنیا، ۵۰ میکروگرم از سم یک نوع عقرب را ۱۱۸ یورو به فروش می‌رساند. [هر میکروگرم برابر است با یک میلیونیوم گرم]مشکل از آنجایی ناشی می‌شود که هیچ‌کس «گران‌ترین مایع جهان» را از چند آماتور که در خانه عقرب نگه‌داری می‌کنند نمی‌خرد.

آماتور‌های زیادی برای بازاری بسیار کوچک

هیگ بائزا، مسئول فروش و سخنگوی کمپانی «لتوکسان» است. این کمپانی بزرگ‌ترین تولید کننده سم عقرب و مار در دنیا است:

مدتی است که ما پیام‌های زیادی از کشور‌های مختلف مثل پاکستان، مصر و به خصوص ایران دریافت می‌کنیم که می‌گویند سم عقرب برای فروش به ما دارند و پاسخ ما نیز همواره «نه» بوده است.

وقتی می‌گویند «سم عقرب»، بسیار واضح است که آن‌ها اصلاً نمی‌دانند درباره چی حرف می‌زنند. چه نوع عقربی؟ چه فرمولاسیونی؟ چه وزن مولکولی؟ با چه درصد خلوصی؟ با چه رفتار بیولوژیکی‌ای؟ آن‌ها این اطلاعات را ندارند چرا که اساساً در پرورشگاه خانگی، تجهیزات لازم برای دانستن این اطلاعات وجود ندارد و هیچ‌کس نیز بدون دانستن این اطلاعات دقیق علمی، سم از آماتور‌ها نخواهد خرید. بسیار سخت است که باور کنیم یک نفر در خانه بتواند سمی با کیفیتی که محققان و کمپانی‌ها لازم دارند تولید کند.

این مشکل اول بود، مشکل دوم این است که میزان مصرف سم عقرب در دنیا بسیار کمتر از آن چیزی است که مردم تصور می‌کنند و کلاه‌بردار‌ها ادعا می‌کنند. برخی از محققان حتی از ما نیز سم نمی‌خرند و ترجیح می‌دهند عقرب را خودشان نگهداری کنند و سم عقرب را خودشان به دست آورند. تعداد کمپانی‌های معتبر کافی برای مصرف جهانی سم عقرب وجود دارد.

استیون تریم، مدیر کمپانی «ونومتک» در انگلیس جزییات تکان‌دهنده بیشتری درباره بازار سم عقرب در اختیار «ناظران» قرار می‌دهد:

ونومتک در بهترین حالت در طول یک سال کامل چیزی کمتر از یک گرم سم عقرب می‌تواند به فروش برساند. بیشتر مشتری‌ها فقط چند ده میکروگرم سم عقرب لازم دارند. [اگر یک گرم را به یک میلیون واحد تقسیم کنیم، یک میکرو گرم معادل یکی از آن واحد‌ها خواهد بود]ما افرادی را داریم که هر روزه از برخی کشور‌ها از جمله ایران با تماس می‌گیرند و می‌گویند ما ۵۰۰ گرم سم عقرب داریم، آن‌ها ظاهراً اصلاً در باغ نیستند و نمی‌فهمند درباره چه چیزی حرف می‌زنند.

کلاه‌برداری در منطقه خاکستری

هیچ قانونی علیه پرورش عقرب در ایران نیست، اما تمامی مراکز آموزش پرورش سم عقرب یک دروغ را به قربانیان خود می‌فروشند. این «مراکز آموزشی» مدعی هستند که داوطلبین با پرورش عقرب به زودی پولدار خواهند شد.

مواردی که پلیس ایران در زمینه پرورش عقرب وارد عمل شده است نیز محدود به مواردی است که فردی در منطقه شهری اقدام به پرورش عقرب کرده و یا آن‌ها را به شکل خطرناکی نقل و انتقال داده است. به این شکل افراد تحت پیگرد بیشتر قربانیان این کلاه‌برداری بوده‌اند تا خود کلاه‌بردارها.

تنها در یک نمونه پلیس ایران یک مرد را به همراه ۱۲۰۰۰ عقرب مرده و زنده در یک آپارتمان بازداشت کرد.

با یک جستجوی ساده در اینترنت شما می‌توانید یک موسسه آموزش برای پرورش عقرب در شهر خودتان یا شهر‌های اطرافتان پیدا کنید.

مدرسه عقرب ایران به شکل مرتب در دستکم ۹ شهر ایران کلاس آموزش پرورش عقرب برگزار می‌کند. هر دوره دو روز به طول می‌انجامد و هر داوطلب باید مبلغی حدود ۶۰۰ هزار تومان پرداخت کند.

مسئولان این مرکز در گفتگو با روزنامه‌نگار ناظران که خود را داوطلب معرفی کرده بود، عنوان کردند هر فرد برای راه انداختن مزرعه خود دست کم باید بین ۸ تا ۱۰ میلیون تومان سرمایه داشته باشد که بیشتر آن خرج خرید ۱۰۰۰ عدد عقرب، دستگاه سم گیری و دیگر تجهیزات می‌شود. این پول نیز تماماً به جیب این موسسه می‌رود چرا که این «مرکز آموزشی»، عقرب و تمامی دستگاه‌های مورد نیاز را نیز به داوطلبین می‌فروشد.

مدرسه عقرب ایران در وب‌سایت خود ادعا کرده است که با برخی از کمپانی‌های بسیار معتبر تولید سم و دارو در دنیا مانند «لتوکسان»، «ونومتک» و «سنوفی» همکاری می‌کند.

در تماس‌هایی که با این کمپانی‌های گرفته شد، همه آن‌ها هرگونه همکاری با این موسسه را تکذیب می‌کنند و حتی می‌گویند «ما اصلاً اسم این سازمان را هم نشنیده‌ایم و با هیچ آزمایشگاه یا تولیدکننده‌ای در ایران هیچ‌گونه همکاری‌ای نداریم.»

کمپانی‌های لتوکسان و ونومتک هر دو در گفتگو با «ناظران» تاکید می‌کنند هیچ‌گونه خرید سم از هیچ آزمایشگاه و یا کمپانی دیگری ندارند و محصولی غیر از تولید خود را ارائه نمی‌دهند.

هیچ آماری از افرادی که قربانی این کلاه‌برداری عظیم در ایران شده‌اند در دسترس نیست. برخی از رسانه‌های ایرانی مدعی شده‌اند تاکنون حدود ۵۰ هزار نفر در کلاس‌های آموزش پرورش عقرب شرکت کرده‌اند. افرادی که بیشترشان هیچ منبع درآمدی ندارند و سرمایه اندک خود را در این مسیر سرمایه گذاری کردند و در نهایت هم همان سرمایه اندک خود و زمانی حدود ۱ سال از عمر خود را در این راه از دست داده اند.