ماجرای شنیدنی «معجزه قرن» در عملیات والفجر ۸

باشگاه خبرنگاران: هوانیروز از زیرمجموعه‌های نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران است که وظیفه جابه‌جایی و پشتیبانی نیرو‌های زمینی را به عهده دارد. هسته اولیه این نیرو در سال ۱۳۴۱ پایه‌گذاری شد. پس از انقلاب شکوهمند اسلامی، اندیشه تجهیز و گسترش هوانیروز با استفاده از دانش بومی و با همت متخصصان و فرماندهان به طور جدی پیگیری شد. هوانیروز در طول دوران دفاع مقدس از کردستان تا کرمانشاه، ایلام و خوزستان و عملیات‌های آن حضوری فعال داشت. به‌طوری‌که از بدو انقلاب تا پایان جنگ که نزدیک به ۶۰ عملیات انجام شد، در ۵۸ عملیات آن حضور داشت که آخرین نمونه آن عملیات مرصاد بود که هوانیروز نقش بسیار کلیدی در ایفا و منافقین را همان ابتدا به‌طور کلی منهدم کرد.

امروز هم هوانیروز با همت و پشتکار و با حضور نخبگان و جوانان ایرانی به سرعت به سمت پیشرفت و بومی سازی ناوگان و تجهیزات خود پیش می‌رود. امیر یوسف قربانی استاد خلبان بالگرد شکاری کبری به عنوان سیزدهمین فرمانده هوانیروز ارتش در گفتگو با خبرنگار حوزه دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، از آینده روشن و ارتقای توانمندی‌ها در این نیرو خبر می‌دهد. امیر در ابتدا درباره هوانیروز و اهمیت عملیات‌های این نیروی تاکتیکی توضیح دهید. هوانیروز مخفف هواپیمایی نیروی زمینی ارتش است. این یگان در تمام صحنه‌های عملیات‌ها به عنوان پشتیبان رزمندگان در دوران دفاع مقدس به صورت یک نیروی متحرک، واکنش سریع و دست بلند فرماندهان در مناطق عملیاتی نقش آفرینی کرده و نقش محوری در عملیات‌ها داشته است. این نیرو در روز‌هایی که ممکن است یاس و ناامیدی در کشور ایجاد شود، قوت قلبی برای مردم و نقطه اتکایی برای آنهاست. هریک از نیرو‌های زمینی و هوایی ماموریت‌های خاص خود را دارند، ولی هوانیروز نیرویی مشترک از این دو است؛ یعنی هم می‌تواند ماموریت‌های زمینی و هم ماموریت‌های هوایی را انجام دهد.

از نقش هوانیروز در دوران دفاع مقدس برای ما بگویید. وقتی که عملیات‌های دوران دفاع مقدس را بررسی می‌کنیم، متوجه نقش اساسی هوانیروز در تمامی این عملیات‌ها می‌شویم. هوانیروز پیش از دفاع مقدس در قائله‌های گنبد، کردستان و خوزستان و در دوران دفاع مقدس در عملیات‌های مهمی همچون والفجر ۸، مرصاد و آزادسازی پاوه نقشی تعیین کننده و حساس داشت و تمام این ماموریت‌ها را با تیم‌های آتش و ترابری خود انجام می‌داد. عملیات آزادسازی پاوه یکی از مهم‌ترین عملیات‌های این نیرو در دوران ابتدای انقلاب و پیش از آغاز دفاع مقدس بود. در این عملیات شهید سرلشکر خلبان احمد کشوری برای اولین بار پس از انقلاب، پرواز در شب را انجام داد. در اوایل دفاع مقدس کشورمان هنوز مشغول حوادث مربوط به پیروزی انقلاب بود و نیرو‌های مسلح هنوز سازماندهی نشده بودند و مردم هم با جنگ آشنایی نداشتند. هنگامی که نیرو‌های ارتش بعث عراق در سال ۵۹ با ۲۰ لشکر زرهی، هوانیروز و نیروی هوایی از غرب و جنوب غرب تهاجم به ایران را آغاز کردند، هوانیروز به عنوان یک نیروی تخصصی و تجهیزات محور با تشکیل تیم‌های "بِکاو و بُکُش" از سوی شهیدان کشوری، شیرودی، سهیلیان، شمشادیان و بسیاری از شهدای این نیرو در همان روز‌های اولیه توانستند سد محکمی را در مقابل یگان‌های زرهی دشمن ایجاد کرده و کمر آن‌ها را بشکنند.

اهمیت عملکرد هوانیروز آنجایی بسیار احساس می‌شود که همواره در طول دفاع مقدس یک ضلع این عملیات‌ها بوده است. هوانیروز در عملیات‌های بیت المقدس با ۱۰۰ فروند بالگرد و در عملیات والفجر ۸، با ۸۰ فروند شرکت داشت.

عملیات والفجر ۸ عملیاتی بسیار عظیم بود که سه قرارگاه تاکتیکی و محوری در آن شرکت کردند. هوانیروز در این عملیات توانست با جابجایی دوهزار نفر نیرو و چهار هزار ساعت پرواز رکوردی بی سابقه برجای گذارد. هوانیروز در این عملیات موفق به سرنگونی یک فروند هواپیمای دشمن با آتش بالگرد شکاری کبری شد که مقام معظم رهبری از این واقعه به عنوان معجزه قرن یاد کردند. در والفجر ۸ صدام به سپاه سوم و چهارم خود دستور داده بود تا مانع از پیشروی رزمندگان ایرانی به داخل خاک عراق شوند، اما فرماندهان عراقی به او می‌گویند؛ ما می‌خواهیم این کار را انجام دهیم، اما هوانیروز مانع از این کار می‌شود. همچنین این نیرو در عملیات مرصاد هم نقش مهمی داشت و این عملیات با نام این نیرو عجین شده است. هوانیروز در این عملیات در تنگه چهار زبر کمر منافقین را شکست و بلایی بر سر آنان آورد که از سال ۶۷ تا امروز آن را فراموش نکرده اند.

به طور کلی هوانیروز در طول دوران هشت ساله دفاع مقدس، بالغ بر ۵۰۰ هزار ساعت پرواز انجام داده که در نوع خود بی‌سابقه است. طی این دوران ۲۷۶ نفر از بهترین خلبانان این نیرو به شهادت رسیده و تعدادی زیادی از خلبانان جانباز و آزاده هستند.

این نیرو در دو برهه زمانی کشور را نجات داد. نخستین بار در عملیات مرصاد بود که منافقین را نابود کرد و دومین مرحله آن در منطقه عملیاتی جنوب غرب بود. هنگامی که تانک‌های عراقی تا ۵ کیلومتری صنایع فولاد اهواز پیشروی کرده بودند شهید وطن پور با تیم‌های خود به آن منطقه اعزام شده و تانک‌های مهاجم را زمین گیر می‌کنند. در واقع صدام در طرح‌های جنگی خود به همه نیرو‌های ایرانی به جز هوانیروز فکر کرده بود.

نحوه جذب و آموزش خلبانان در هوانیروز چگونه است؟

نحوه جذب و آموزش نیرو در هوانیروز از طریق هسته‌های جذب و گزینش انجام می‌شود. این فرآیند از طریق جذب از سازمان‌ها و قسمت‌های مختلف، افراد بااستعداد و نخبه در مدارس، دانشگاه‌ها و سایر بخش‌ها صورت می‌گیرد. البته ما در تلاش هستیم تا نیرو‌های نخبه و افراد متعهد به نظام و علاقه‌مند به خلبانی را جذب کنیم. بخشی دیگر از نیاز هوانیروز به نیروی انسانی با دریافت مجوز جذب از نیرو‌های متعهد و شناخته شده و مورد تایید انجام می‌شود.

این افراد پس از طی مراحل گزینش باید در امتحان ورودی دانشگاه افسری شرکت کرده و در صورت قبولی در این آزمون، وارد بخش معاینات پزشکی شده و بعد از طی این دو مرحله، دوره دو ساله زبان سپری می‌شود. چهارمین بخش از این مراحل، طی دوره مقدماتی (سولو) پرواز بوده و پس از اینکه داوطلبان تمام این دوره‌ها را با موفقیت پشت سر گذاشتند به یگان‌های عملیاتی اعزام می‌شوند.

آیا آموزش در هوانیروز بومی شده؟ از سایر کشور‌ها برای آموزش کمک می‌گیریم؟

مرکز آموزش شهید وطن پور هوانیروز بزرگترین مرکز آموزشی در خاورمیانه بوده و ناوگان بالگردی نیروی زمینی کشورمان از نظر ساختار سازمانی، قدرت تهاجمی و سایر مولفه ها، بزرگترین ناوگان بالگردی غرب آسیاست. حتی ما به کشور‌های اسلامی همسایه و دوست اعلام کرده‎ایم که آمادگی ارائه آموزش‌های خلبانی و فنی را به آن‌ها داریم.

نکته قابل توجه این است که پس از انقلاب اسلامی در هیچ کدام از بخش‌های هوانیروز اعم از تعمیرات، آموزش و پرواز هیچ نیروی خارجی حضور نداشته و این فعالیت‌ها توسط خلبانان پیشکسوت و مهندسین پرواز انجام شده است و سایر یگان‌های بالگردی داخل کشور هم در این مرکز آموزش می‌بینند. یک دهه قبل حتی افرادی از کشور‌هایی همچون پاکستان و سایر کشور‌ها برای گذراندن دوره‌های آموزشی به کشور ما می‌آمدند.

همکاری و تعامل هوانیروز ارتش با هوانیروز سپاه چگونه است؟

هوانیروز ارتش و سپاه دو یگان مجزا با اهداف و ماموریت‌های مشخص هستند و ماهیت ماموریت‌های آنان با یکدیگر متفاوت است البته ما تعامل خوبی با هوانیروز سپاه دربخش‌های آموزشی و تخصصی داریم و این دو نیرو مانند دوبازو در نیرو‌های مسلح و با کمک بکدیگر قادر به انجام ماموریت‌های مهمی هستند.

این همکاری‌ها هم اکنون در بخش‌هایی همچون ارتقای بالگرد‌ها و ماموریت‌های تاکتیکی در حال انجام بوده و ادامه دارد.

آیا هوانیروز در مقابله با داعش نقشی داشته؟

داعش تا روز ۲۳ خرداد ۹۳، تا ۴۵ کیلومتری مرز‌های ایران و در نقاطی به نام‌های خانقین و نفت خانه پیشروی کرده بود. خود من در آن زمان به عنوان فرمانده پایگاه هوانیروز کرمانشاه به کمک نیرو‌های مستقر در این پایگاه، چندین تیم آتش را در منطقه تشکیل داده و با انجام عملیات شناسایی در منطقه آماده مقابله با داعش شدیم.

نیروی زمینی در سال ۹۳ با تمام قوای خود آماده دفاع از مرز‌های کشورمان بود و با انجام عملیات‌های شناسایی و با تسلط بر منطقه و همچنین با قراردادن انگشت خود بر روی ماشه آمادگی کامل داشت تا در صورت تعدی به مرز‌های کشورمان مرصادی دیگر برای آن‌ها رقم بزند. گروهک تروریستی داعش با اطلاعاتی که برخی منابع از جمله منافقین در اختیار آن‌ها گذاشته بودند، از توان نظامی ما اطلاع داشتند و هیچ گاه جرات عبور از منطقه‌ای که ما به عنوان خط قرمز تعیین کرده بودیم را نداشتند، زیرا پیش از این قدرت آتش هوانیروز را آزموده بودند. هوانیروز به دلیل نوع ماموریت‌های خود شهید مدافع حرم نداشته است.

امروز در صنعت قطعه سازی، بازآماد و اورهال در چه جایگاهی قرار داریم؟

رویکرد قطعه سازی در سال ۶۷ و پس از پایان دفاع مقدس طبق راهبرد حضرت امام (ره) با عنوان "ما می‌توانیم" آغاز شد. امروز هم رهبر انقلاب هم تاکید زیادی بر نهضت قطعه سازی در هوانیروز دارند. این مسئله در هوانیروز نهادینه شده و تمام قطعاتی که روزی با قیمت‌های گزاف، وارد کشور می‌شدند امروز توسط صنایع بومی داخل کشور ساخته می‌شود.

مباحث اورهال و او. سی. ام و سایر موارد مربوط به بالگرد‌ها در صنعت بومی کشور در حال ساخت است و ما هم اکنون هیچ نیازی به واردکردن قطعات نداریم. همچنین به کشور‌های اسلامی و دوست اعلام کرده ایم که در صورت نیاز، آمادگی تامین قطعات برای آن‌ها را داریم.

هوانیروز پیشرفت‌های بسیاری را در واگذاری و ساخت قطعات دارد و نهضت قطعه‌سازی در هوانیروز در صنایع امام علی (ع) و شرکت پنها، هسا و شرکت‌های دانش بنیان در حال انجام است. اخیرا هم همکار‌ی های خوبی با دانشگاه‌ها و نخبگان دانشگاهی داشته ایم و بازخورد این تعامل، حرکت به سمت ارتقای بیشتر توان رزمی و قدرت بازدارندگی هوانیروز است. کمی از ماجرای ساخت دوربین‌های دید در شب برای ما بگویید؟ دوربین‌های دید در شب مجموعه‌ای تاکتیکی است که تهیه و استفاده از آن برای هوانیروز از نان شب هم واجب‌تر بود. در واقع بالگرد‌هایی که در اختیار هوانیروز قرارداشت برای پرواز از طلوع تا غروب آفتاب طراحی و ساخته شده بودند و قابلیت پرواز در شب را نداشتند.

اعضای فنی هوانیروز بنابر تاکیدات مقام معظم رهبری و دستور فرماندهی نیروی زمینی توانست این دوربین‌ها را از صفر تا ۱۰۰ در داخل هوانیروز ساخته بسازد. این دوربین‌ها فقط در اختیار کشور‌های پیشرفته قرار دارد و انگشت شمار هستند. هوانیروز از طریق تعامل با شرکت‌هایی که در این زمینه فعال بودند، شروع به ساخت این دوربین‌ها کرد و با موفقیت این پروژه را انجام داد. دوربین‌هایی که هم اکنون از آن‌ها استفاده می‌کنیم ساخت داخل است و این صنعت در هوانیروز نهادینه شده است. این دوربین‌ها بر روی بالگرد‌های شکاری و ترابری نصب شده و خلبان‌ها با استفاده از این دوربین‌ها تعداد ساعت‌های زیادی را در شب پرواز می‌کنند و برنامه آموزشی هم برای خلبان‌های ما نوشته شده است. بالگرد از نظر طراحی یک وسیله استثنایی است که توانایی نشست و برخاست در مناطقی را دارد که هواپیما نمی‌تواند در آنجا فرود آید و به همین دلیل هوانیروز می‌تواند ماموریت‌هایی انجام دهد که هواپیما قادر به انجام آن نیست. ناوگان بالگردی هوانیروز اعم از ترابری، شناسایی و رزمی را به اختصار معرفی کنید. ناوگان بالگردی هوانیروز از بالگرد‌های شینوک، کبری، یوتیلیتی (چندمنظوره)، ۲۰۵، ۲۱۴ و ۲۰۶ تشکیل شده که هر بالگرد ماموریت مخصوص به خود را اجرا می‌کند.

بالگرد‌های شینوک مختص ترابری سنگین هستند و توانایی انجام هلی بورن و جابجایی ادوات سنگین مانند توپ، تانک و خودرو را دارند.

بالگرد ۲۱۴ ترابری وظیفه انجام هلی بورد، اسلینگ و تخلیه مجروح دارد. کبرا از خانواده بالگرد‌های شکاری هوانیروز است که بسیار ارزشمند بوده و در پشتیبانی از آتش رزمندگان و نیرو‌های زمینی و شناسایی با رزم در روز و شب با استفاده از دوربین‌های دید در شب بسیار موثر است.

همچنین بالگرد‌های ۲۰۶ وظیفه شناسایی دارند و بالگرد یوتیلیتی ۲۰۵ (چندمنظوره) ماموریت ترابری و حمل سلاح را داراست و ما در حال آماده سازی این بالگرد به عنوان بالگردی رزمی هستیم.

هوانیروز این قابلیت را دارد که بالگرد‌های ترابری را مسلح کرده و از این طریق قدرت آتش خود را افزایش دهد. آیا بالگرد ملی صبا به شما تحویل داده شده؟ ساخت بالگرد در صنایع نظامی از مسائل مهمی است و در سال‌های اخیر هم در کشور ما برای ساخت بالگرد کار‌های خوبی انجام شده است که بالگرد ملی صبا یکی از آنهاست. صبا بالگردی است که در شرکت پن‌ها ساخته شده و می‌توان از آن به عنوان بالگرد شناسایی و یا شناسایی با توان رزم نام برد. با تلاش‌های صورت گرفته این بالگرد در آینده علاوه بر انجام ماموریت‌های شناسایی، قابلیت تسلیح شدن را خواهد داشت. هوانیروز یکی از مشتریان این بالگرد است و پس از اینکه این بالگرد را تحویل بگیریم، پرواز با این بالگرد را در برنامه‌های عملیاتی خود خواهیم داشت. هوانیروز در عملیات‌های مردم یاری هم حضور دارد؟ هوانیروز علاوه بر ماموریت‌های سازمانی خود، ماموریت‌های فراسازمانی هم دارد. در کنار مردم هستیم و در صورت وقوع مشکل در هر نقطه‌ای از کشورمان اولین یگانی که در آنجا حضور پیدا می‌کند، هوانیروز است.

یگان ما در زلزله‌های بم، گلستان و کرمانشاه یکی از نخستین یگان‌هایی بود که از ساعت‌های اولیه در کنار مردم بود و به آن‌ها امدادرسانی کرد. هوانیروز در زلزله کرمانشاه توانست در نیمی از روز تمامی مصدومان را از منطقه تخلیه کند و با وجود تخریب جاده، یک پل هوایی در این منطقه ایجاد شد.

در ۱۷ استان کشور خدمات اورژانس هوایی ارائه می‌دهیم و پس از تماس با شماره ۱۱۵ از هر نقطه‌ای در کشور بالگرد‌های امداد در سریعترین زمان حاضر می‌شوند. همچنین در بحث امدادرسانی در اطفای حریق جنگل‌ها و مراتع، سیل و زلزله آماده خدمت رسانی به مردم هستیم. کلام آخر. هوانیروز بازویی قدرتمند برای نیروی زمینی، ارتش، نظام وکشور است و عزیزان حاضر در این نیرو با روحیه ولایتمداری پرواز می‌کنند.