نگرانی‌ها و خوشحالی‌ها از تصمیم ظریف
تنها دقایقی از ساعت ۱۱ شامگاه دوشنبه ۶ اسفند گذشته بود که خبری محافل سیاسی داخلی و بین‌المللی را تحت‌الشعاع قرار داد. محمدجواد ظریف با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام خود از سمت وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران کناره‌گیری کرد. خبری که از همان دقایق پس از انتشار، واکنش‌های متفاوتی را به دنبال داشت؛ عده‌ای مغموم، برخی نگران و بعضی خوشحال.
خبرگزاری ایسنا: تنها دقایقی از ساعت ۱۱ شامگاه دوشنبه ۶ اسفند گذشته بود که خبری محافل سیاسی داخلی و بین‌المللی را تحت‌الشعاع قرار داد. محمدجواد ظریف با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام خود از سمت وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران کناره‌گیری کرد. خبری که از همان دقایق پس از انتشار، واکنش‌های متفاوتی را به دنبال داشت؛ عده‌ای مغموم، برخی نگران و بعضی خوشحال.
زمزمه خبر استعفای ظریف پیش از این چندین بار در محافل خبری منتشر و تکذیب شده بود، اما این بار وزیر امور خارجه کشورمان در پست اینستاگرامی خود با تبریک فرا رسیدن میلاد حضرت فاطمه زهرا (س)، روز مادر و روز زن نوشت: «از بزرگواری مردم عزیز و دلاور ایران و مسئولان محترم در ۶۷ ماه گذشته بسیار سپاسگزارم. از ناتوانی برای ادامه خدمت و تمام کاستی‌ها و کوتاهی‌ها در دوران خدمت صمیمانه پوزش می‌خواهم. شاد و سربلند باشید.»
از همان ابتدا عده‌ای به واقعی بودن این خبر شک داشتند و حتی احتمال هک شدن صفحه اینستاگرام وزیر امور خارجه را مطرح می‌کردند، اما پاسخ پیامکی ظریف به خبرنگار یکی از سایت‌های خبری تکلیف را مشخص کرد. خبرنگار سایت "انتخاب" به صورت پیامکی صحت و سقم این خبر را از ظریف جویا شده بود که وی در پاسخ، این پیامک را ارسال کرد: «بعد از عکس‌های ملاقات‌های امروز، دیگر جواد ظریف به عنوان وزیر خارجه در جهان اعتباری ندارد.»
بر اساس آنچه که منابع خبری نزدیک به ظریف اعلام کرده‌اند، وی بر استعفای خود مصر است و در همین راستا از یک شبکه اجتماعی برای اعلام عمومی استعفای خود استفاده کرده است. استعفای ظریف از سمت وزارت خارجه در حالی صورت گرفته است که تاکنون به صورت رسمی از سوی دولت در این زمینه واکنشی مشاهده نشده و هنوز معلوم نیست که رئیس‌جمهوری آن را پذیرفته یا رد کرده است. برخی از منابع خبری در این زمینه اعلام کرده‌اند که ظریف، شامگاه دوشنبه این تصمیم خود را به صورت شفاهی به مقامات مسئول اعلام کرده و در پی آن در صفحه اینستاگرام خود نیز این مساله را با مردم در میان گذاشته است؛ موضوعی که تاکنون با واکنش مردم در شبکه‌های اجتماعی و البته بسیاری از چهره‌های سیاسی، اعضای کابینه روحانی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی مواجه شده است و رسانه‌ها و سیاستمداران کشور‌های خارجی هم نسبت به آن واکنش نشان داده‌اند و استعفای ظریف به تیتر یک بسیاری از رسانه‌های بین‌المللی از جمله رویترز، آسوشیتدپرس، الجزیره، بی‌بی‌سی، واشنگتن پست و … تبدیل شده است.
به دنبال انتشار این خبر حتی عده‌ای از پذیرفته شدن استعفای ظریف از سوی رئیس‌جمهور سخن گفتند، اما محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهوری به سرعت پذیرش استعفای ظریف از سوی روحانی را تکذیب کرد و در توئیتی نوشت: «اخبار منتشر شده مبنی بر پذیرش استعفای دکتر ظریف از سوی رئیس‌جمهوری قویاً تکذیب می‌شود.»
دستیار ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی هم پیش‌بینی کرد که روحانی با استعفای ظریف موافقت نخواهد کرد. حسین جابری‌انصاری در صفحه اینستاگرام خود در پاسخ به یکی از کاربران که از او پرسیده بود که "آیا رئیس‌جمهوری با استعفای ظریف موافقت خواهد کرد؟ "، نوشت: «خیر».
او ساعاتی قبل از آن هم نیز با انتشار شعری با عنوان «دریغ» از استاد «مظاهر مصفا»، واکنشی تلویحی به استعفای ظریف نشان داد.
معصومه ابتکار معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور هم در توئیتر خود نوشت: «لحظه لحظه این ماه‌ها و این هفته‌ها و این روز‌ها دکتر ظریف از طرف افراطیون داخلی و خارجی مورد بی‌رحمانه‌ترین حملات، تهمت‌ها و تخریب‌ها بود و دوستان همیشه گفتند طاقت بیار رفیق، برای عزت و سربلندی ایران، طاقت بیار…»
همچنین محمدجواد آذری‌جهرمی وزیر ارتباطات در صفحه اینستاگرام خود با انتشار عکسی از خودش در کنار ظریف نوشت: «ننشین برادر، پاشو بایست جواد جان! مردم نگرانند.»
حسام الدین آشنا مشاور رئیس‌جمهور هم در توئیتی نوشت: «امان از ناهماهنگی‌ها!»
خبر استعفای ظریف در میان نمایندگان مجلس هم واکنش‌های گسترده‌ای را برانگیخت و جلسه امروز مجلس را که در ادامه جلسات بررسی بودجه سال ۹۸ برگزار می‌شود تحت تأثیر قرار داد و تعدادی از نمایندگان در نطق‌های خود مخالفتشان را با این استعفا اعلام کردند. بسیاری از نمایندگان هم از دیشب در گفتگو‌ها و توئیت‌های خود درباره استعفای ظریف به اظهار نظر پرداختند.
علیرضا رحیمی عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی دیشب از بررسی پشت پرده‌های استعفای وزیر امور خارجه، قبل از جلسه علنی مجلس خبر داد و در توئیتی نوشت: «ظریف، دومی ندارد. جانشین او یا با کرنش مدیریتی خسارت‌ساز خواهد شد یا به نام انقلابی‌گری دستاورد‌های زیادی را بر باد خواهد داد. اگر استعفای ظریف جدی و قطعی باشد ثابت می‌کند خنجر مخالفان داخلی اثرگذار بوده است. فردا قبل از جلسه علنی مجلس پشت پرده‌های استعفا را بحث خواهیم کرد.»
مصطفی کواکبیان عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم با تاکید بر اینکه مردم، دولت و نظام نفعی از استعفای ظریف نخواهند برد در توئیتی نوشت: «بی‌شک از استعفای دکتر ظریف در وضعیت کنونی نه‌تن‌ها مردم و دولت و نظام نفعی نخواهند برد بلکه دشمنان سرافرازی ملت ایران خرسند خواهد شد. البته اکثریت اعضای کمیسیون سیاست خارجی مجلس بلکه اکثریت قاطع نمایندگان از رئیس‌جمهور می‌خواهند هرگز چنین استعفایی را نپذیرد.»
همچنین رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه ظریف در گذشته چندین بار استعفا داده است، ابراز امیدواری کرد که همچنان شاهد حضور ظریف در وزارت خارجه باشیم.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه با اشاره به لغو سفر دیروزش با ظریف به ژنو آن هم تنها با یک پیامک اظهار کرد: «قرار بود صبح دوشنبه (۶ اسفندماه) بنده به همراه آقای ظریف سفری به ژنو برای شرکت در نشست خلع سلاح و حقوق بشر داشته باشیم. علی‌رغم اینکه برخی از نمایندگان در کمیسیون امنیت ملی حضور رئیس کمیسیون به همراه وزیر امور خارجه را خلاف پروتکل‌ها می‌دانستند و معتقد بودند که باید یکی از اعضا در این سفر حضور پیدا کنند، بنده به دلیل نشان‌دادن حسن نیت مجلس و به خاطر تاکید آقای ظریف برای همراهی‌ام با ایشان در این سفر اعلام آمادگی کردم.»
وی افزود: «در همین رابطه به آقای پناهی‌آذر معاون آقای ظریف توضیح دادم که، چون روز گذشته کمیسیون امنیت ملی میزبان وزیر کشور برای بررسی موضوع شهادت پاسداران در زاهدان به دلیل حادثه تروریستی است، زمان این سفر را عقب بیندازند به همین دلیل قرار شد ساعت ۱۵ همان روز پرواز کنیم. پاس سیاسی خود را به تشریفات دادم تا کار‌های لازم صورت گیرد، اما به یک‌باره آقای پناهی‌آذر، پیامکی با این محتوا به من فرستاد که سفر کنسل شده است. این آخرین خبر بنده از آقای ظریف بود تا اینکه موضوع استعفای ایشان در فضای مجازی مطرح شد.»
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه "ظریف در گذشته چندین بار استعفا داده بود"، گفت: «اینکه این بار آقای ظریف استعفایش را عمومی کرده است نشان‌دهنده آن است که می‌خواهد رئیس‌جمهور با استعفایش موافقت کند. در شرایط کنونی ظریف بهترین گزینه برای اداره سیاست خارجی کشور است و دلیلی برای استعفای ایشان وجود ندارد. منتها شاید دلایل شخصی داشته باشد و ما امیدواریم که دوباره در خدمت ایشان در عرصه سیاست خارجی باشیم.»
فلاحت‌پیشه با تاکید بر اینکه "ناهماهنگی بین مجلس و وزارت خارجه و مشخصاً کمیسیون امنیت ملی و آقای ظریف وجود نداشته است"، عنوان کرد: «همه برنامه‌های ما کامل و سر وقت در سیاست خارجه دنبال شد و حتی چند ماه اخیر گسترش پیدا کرد. امیدواریم در نهایت موضوع استعفای آقای ظریف حل و فصل شود و ایشان را به عنوان وزیر خارجه داشته باشیم.»
فاطمه سعیدی سخنگوی فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی هم به استعفای وزیر امور خارجه واکنش نشان داد و در توئیتی نوشت: «عده‌ای در داخل هم‌نوا با رژیم صهیونیستی مشغول ابراز خوشحالی از استعفای ظریف هستند. دکتر ظریف فردی مؤمن، متدین و انقلابی است. امیدواریم ادامه کار برای وی هموار شود.»
پیش از آغاز جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی برای بررسی بودجه، تعدادی از نمایندگان درخواست کردند که در جلسه غیرعلنی موضوع استعفای ظریف مورد بررسی قرار گیرد. تعدادی از نمایندگان از فراکسیون‌های مختلف از رئیس مجلس شورای اسلامی درخواست داشتند که جلسه برای بررسی استعفای ظریف غیرعلنی باشد که رئیس مجلس این درخواست را نپذیرفت به این دلیل که هنوز دلایل استعفا مشخص نیست.
همچنین یک عضو فراکسیون امید در جلسه علنی نوبت صبح امروز (سه‌شنبه) مجلس و در جریان بررسی بودجه قبل از طرح پیشنهاد خود برای اصلاح بخشی از بودجه سال ۱۳۹۸، تاکید کرد که "اکثریت نمایندگان مجلس شورای اسلامی از آقای ظریف دفاع می‌کنند و توقع دارند که رئیس‌جمهور هم از این چهره زحمتکش و قهرمان ملی حمایت کند".
فرج‌الله رجبی در ادامه اظهار کرد: «در حال حاضر موضوع استعفای آقای ظریف خبر اول رسانه‌های خارجی است، نباید این طور تلقی شود که مجلس شورای اسلامی نسبت به این موضوع بی‌تفاوت است و چیزی گفته نمی‌شود. ما از آقای رئیس جمهور توقع داریم که از آقای ظریف به عنوان چهره زحمتکش و قهرمان ملی حمایت کنند. رئیس جمهور بداند که ما قدر زحمات این چهره زحمتکش را می‌دانیم که مقام معظم رهبری هم از ایشان تعریف کرده‌اند.»
در همین زمینه احد آزادی‌خواه عضو فراکسیون ولایی مجلس با استناد به اصل ۸۵ قانون اساسی در اخطاری به صحبت‌های رجبی واکنش نشان داد و گفت: «آقای رجبی در صحبت‌های خود از طرف اکثر نمایندگان در موضوع استعفای ظریف اظهارنظر کرد که این خلاف اصل قانون اساسی است، چون ایشان تنها می‌تواند به نقل از خود و نه دیگران صحبت کند.»
این نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: «اکثر نمایندگان پای حمایت از ظریف خواهند ماند و نسبت به این مساله بی‌تفاوت نیستند. ملت بدانند ما از آقای ظریف دفاع می‌کنیم و اکثریت نمایندگان نسبت به این موضوع واکنش نشان می‌دهند.»
وی افزود: «آقای رجبی در حالی ظریف را قهرمان ملی نامید که ما اگر در شب‌های عملیات فرمانده‌ای سنگر را خالی می‌کرد و می‌رفت او را قهرمان ملی نمی‌نامیدیم. تقاضای ما این است که درباره تقاضای ظریف اظهارنظر کلی و به نقل از همه نمایندگان صورت نگیرد.»
از طرفی جلیل رحیمی جهان‌آبادی عضو فراکسیون امید مجلس، استعفای ظریف را از سقوط مصدق، غم‌بارتر دانست و در پستی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «استعفای دکتر ظریف، وزیر خارجه کم نظیر ایران، از سقوط مصدق، غم‌بارتر است. جهان و ایران سیاستمداری، باشرافت، میهن دوست، صلح طلب و مردمی را از دست داد. تنها گذاشتن دکتر ظریف را تاریخ ایران بر ما نخواهد بخشید.»
هادی قوامی نماینده اسفراین در جلسه علنی صبح امروز (سه‌شنبه) مجلس و در جریان بررسی بودجه با استناد به ماده ۲۴ آئین نامه داخلی گفت: «شأن و جایگاه مجلس ایجاب می‌کند که استعفای وزرا را بررسی کند، چون وزرا از مجلس رأی اعتماد گرفته‌اند، اما به راحتی استعفا می‌دهند و می‌روند و آسیب آن متوجه جایگاه مجلس خواهد بود.»
وی اضافه کرد: «باید مجلس جلسه‌ای برای بررسی استعفای وزرا بگذارد تا ضمن بررسی آن با این موارد برخورد شود که جایگاه مجلس تضعیف نشود.»
علیرضا رحیمی عضو شورای مرکزی فراکسیون امید هم در جلسه علنی نوبت صبح امروز (سه‌شنبه) مجلس و در جریان بررسی بند‌هایی از بودجه در بخش هزینه‌ای در اخطاری با استناد به اصول سوم و ۱۳۵ قانون اساسی به استعفای ظریف واکنش نشان داد و تصریح کرد: «مخالفان از استعفای ظریف ذوق مرگ نشوند، هنوز استعفا پذیرفته نشده است. آقای روحانی شهامت داشته باشند و ظرف ۲۴ ساعت این استعفا را با کمال قاطعیت رد کند.»
وی خطاب به لاریجانی اظهار کرد: «قبل از آغاز جلسه علنی ما از شما درخواست رسیدگی به موضوع استعفای آقای ظریف را کردیم که این اتفاق رخ نداد، چون دلایلی مطرح شد و شما گفتید که، چون دلایل استعفا مشخص نیست این جلسه برگزار نمی‌شود اول باید دلایل معلوم شود تا بخواهیم آن را بررسی کنیم.»
این عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی در ادامه بیان کرد: «اکنون مخالفان طوری صحبت می‌کنند که انگار ظریف از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد نگرفته و در هنگام بررسی سوالات نمایندگان به او رأی مثبت نداده‌اند. به همان نسبت که نام آقای خاتمی در تاریخ سیاسی ماندگار شد، اسم آقای ظریف در تاریخ سیاسی کشور ماندگار خواهد شد. پس مخالفان ذوق مرگ نشوند.»
رحیمی مجدداً درخواست کرد که مجلس شورای اسلامی نسبت به این مساله مهم کشور موضع‌گیری کند.
علی لاریجانی رئیس مجلس هم در واکنش به این اخطار اظهار کرد: «اینکه ظریف استعفا کرده و نظرات مختلفی وجود دارد بحث دیگری است، اما مگر هیأت رئیسه چه اقدام خلاف قانونی اساسی کرده که شما به ما اخطار می‌دهید.»
از طرفی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی از تهیه نامه‌ای در حمایت از ظریف خبر داد. علی نجفی خوشرودی در حاشیه جلسه علنی امروز مجلس در جمع خبرنگاران گفت: «نمایندگان در حال تهیه نامه‌ای هستند که آقای ظریف همچنان به عنوان وزیر خارجه به فعالیت خود ادامه دهد.»
مصطفی کواکبیان عضو دیگر کمیسیون امنیت ملی هم گفت که "تاکنون ۱۵۰ نفر این نامه را امضا کرده‌اند.
در آن سوی مرز‌ها سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که "این کشور گزارش‌های مربوط به استعفای محمدجواد ظریف را از نزدیک و به دقت دنبال می‌کند".
سخنگوی دستگاه دیپلماسی آمریکا در واکنش به خبر استعفای محمدجواد ظریف، عنوان کرد: «ما گزارش‌های استعفای وزیر امور خارجه ایران را به دقت رصد می‌کنیم. در حال حاضر اظهارنظر دیگری نداریم.»
همچنین مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا هم به خبر استعفای ظریف واکنش نشان داد. رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا در صفحه توئیتر خود با تأکید بر اینکه "سیاست واشنگتن در قبال ایران تغییر نیافته است"، نوشت: «از استعفای ظریف مطلع شده و خواهد دید که این استعفا پذیرفته می‌شود یا خیر.»
رژیم صهیونیستی هم نتوانست خوشحالی خود را از استعفای ظریف پنهان کند. این رژیم در صفحه رسمی توئیتر وزارت خارجه خود، با نسبت دادن اتهام "دروغ‌گویی" به محمدجواد ظریف، به خبر استعفای وزیر امور خارجه ایران واکنش نشان داد.
این خبر تکمیل می‌شود.