معمای توزیع گوشت/ بازار طعم فروش اینترنتی را نچشید

خبرگزاری فارس: این روزها توزیع گوشت قرمز در بازار به معمای بزرگی تبدیل شده است و تاکنون توزیع‌ صفی و اینترنتی هیچکدام به فرجام نرسیده است، واردات با شدت بیشتر انجام اما اتفاقی در قیمت بازار نمی‌افتد که هیچ روز به روز هم بالاتر هم می‌رود، طوری که قیمت گوشت گوسفندی کیلویی 100 هزار تومان را به خود دیده است.

ابتدا اعلام شد گوشت‌های وارداتی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و میادین میوه و تره‌بار توزیع می‌شود.این چون در مکان‌های محدودی بود، باعث شد صف‌های طولانی برای خرید یکی دو کیلوگرم گوشت تشکیل شود و نارضایتی بین مردم ایجاد کرد.

هفته گذشته از توزیع اینترنتی گوشت تنظیم بازاری خبر دادند و اعلام شد 3 سامانه اینترنتی «به روز رسان»، «یخچال» و «مسترقصاب» گوشت تنظیم بازاری به مردم می‌دهند.نحوه توزیع به این شکل اعلام شد که مردم با ثبت‌نام در این سامانه‌ها و با وارد کردن کد ملی و کد پستی ماهانه یک بار می‌توانند گوشت دریافت کنند که بسته‌ای در حدود 2 تا 2 و نیم کیلوگرم خواهد بود.

امروز مدیران یکی از این سامانه‌ها اعلام کرد که نتوانسته‌ایم سهمیه گوشت از مرکز پشتیبانی امور دام دریافت کنیم و بنابراین توزیع گوشت اینترنتی متوقف شده است.

به هر حال آنچه مشخص است طی چند ماه گذشته به رغم اینکه بیش از دو برابر نیاز کشور واردات گوشت انجام شده اما به دلیل توزیع نامناسب آن به دست مصرف کنندگان اصلی نمی‌رسد و قیمت‌ها در بازار نه تنها تنظیم نشده بلکه افزایش هم یافته است ضمن اینکه مردم هم از این نحوه توزیع که به دست نیازمندان واقعی نمی‌رسد، دلگیر هستند.

دولت موظف است با اصلاح روش توزیع گوشت این صف‌ها و دلالی‌هایی که در آن وجود دارد از بین ببرد و گوشت تنظیم بازاری که با ارز 4200 تومان یعنی یارانه‌ای خریداری می‌شود را عادلانه بین مردم توزیع کند. ارز دولتی که از آن برای واردات استفاده می‌شود در حقیقت حق همه ملت است.

مسئله این است که تمام اقداماتی که تاکنون توسط مسئولان درباره تنظیم بازار گوشت انجام شده به در بسته خورده است.

گمرک در 20 بهمن اعلام کرد 2 و نیم میلیون کیلوگرم در حال ترخیص است از 10 گمرک کشور است اما چرا این حجم واردات بازار را کنترل نمی‌کند.

واقعیت این است که علاوه بر مسائل فنی و کارشناسی درباره بالا بودن قیمت گوشت در داخل و این حجم واردات در بازار گم می‌شود.

بخشی از این گوشت‌های وارداتی توسط دلالان جابجا می‌شود و بخشی هم در توزیع نامناسب به دست استفاده کننده اصلی نمی‌رسد و همین است که مشکلات همچنان پابرجاست و بازرسی‌هایی که بازرسان وزارت دادگستری اخیرا از توزیع گوشت در بازار داشتند اعلام کردند،‌که توزیع بسیار نادرست است و دلالی در آن موج میزند.

اما از سوی دیگر مسائلی دیگر هم در خارج از صف‌های گوشت وجود دارد. گوشت‌های تنظیم بازاری احتکار می‌شوند.

رئیس گشت تعزیرات حکومتی در 20 بهمن اعلام کرد که 4 و نیم تن مرغ منجمد تنظیم بازاری در یک مغازه کشف شده است.

مسئله به اینجا ختم نمی‌شود،‌گزارشات زیادی از دپوی گوشت‌های تنظیم بازاری وجود دارد که همه اینها باعث می‌شود گوشت‌هایی که با ارز دولتی وارد کشور شدند به دست افراد خاصی برسد نه مصرف‌کنندگان واقعی.

اخیرا از طرح توزیع اینترنتی به عنوان راهکار پایان دادن به صف‌های طویل برای دریافت گوشت خبر دادند و گفتند که اصلا این صف‌ها در شان ملت ایران نیست.

رضا سالمی مدیر کل شرکت پشتیبانی امور دام استان تهران اعلام کرد برای توزیع محصولات پروتئینی شامل گوشت قرمز و مرغ گرم و منجمد طرح توزیع اینترنتی در دستور کار قرار گرفته است.

وی افزود:‌یک فروشگاه اینترنتی به نام به روز رسان در این ارتباط راه‌اندازی شده و فروشگاه جدیدی از روز چهارشنبه به نام یخچال راه‌اندازی می‌شود و خدمات به مردم ارائه خواهد شد تا بتوانند محصولات مورد نیاز را به آسودگی خریداری و درب منزل دریافت کنند.

وی گفته بود که دولت به دنبال آن است که روش خود را از سنتی به سمت توزیع اینترنتی ببرد. در این روش برای ارائه محصولات کد پستی منزل دریافت می‌شود و برای هر خانواده سهمیه ماهانه در نظر گرفته شده است.

وی این اقدام را برای ساماندهی بازار گوشت مطرح کرده و گفت:‌اخیرا در صف‌های خرید گوشت به نرخ مصوب افراد زیادی هستند که به این گوشت نیاز ندارند و فقط به خاطر تفاوت قیمت زیادی که با بازار دارد آن را خریداری می‌کنند و در بازار آزاد می‌فروشند و از طریق دلالی شکل گرفته است.

وی گفت:‌در این طرح جدید دیگر یک خانواده 5 نفره نمی‌تواند با 5 کد ملی 5 سهمیه گوشت قرمز به نرخ دولتی خریداری کند و تنها بر هر خانواده یک سهمیه و بر اساس کد پستی اختصاص می‌یابد.

از همان ابتدا انتقاداتی بر توزیع اینترنتی مطرح بود نخست اینکه منتقدان می‌گفتند این واگذاری بدون برگزاری مناقصه انجام شده است و مطرح می‌کردند این سایت متعلق به مدیران برند معروفی است و باید برای واگذاری توزیع گوشت به شرکت‌ها مناقصه برگزار می‌کردند.

این سایت‌های به روز رسان و یخچال از چند روز پیش اعلام کردند ثبت‌نام برای تحویل گوشت تنظیم بازاری انجام می‌شود اما بسیاری از مردم حتی نتوانستند در این سامانه ثبت‌نام کند و برخی معدود که ثبت نام کرده بودند پیام‌هایی از قبیل ظرفیت تکمیل شده و گوشت تمام شده است را دریافت می‌کردند.

به هر حال سهمیه‌بندی اینترنتی گوشت هم در کلیات گیر کرد و جزئیات دقیقی از آن مشخص نشد و امروز هم بالاخره اعلام شد توزیع اینترنتی متوقف شده است.

کارشناسان معتقدند توزیع اینترنتی اگر بتواند به درستی و با سازوکار مناسبی انجام شود می‌تواند نکات مثبتی داشته باشد.

*نکات مثبت و منفی توزیع اینترنتی با سازوکار مناسب

نخست اینکه این روش تغییر از سنتی به روش امروزی است و در آن از امکانات موجود ارتباطی استفاده می‌شود و تا حدودی قابل مدیریت خواهد بود. ضمن اینکه می‌توان دست دلالان را در این روش توزیع کوتاه کرد.

*برخی به نکات منفی توزیع اینترنتی گوشت اشاره می‌کنند که در آن همچنان دولت تصدی‌گر امور است هر چند به اسم بخش خصوصی باشد و هر چند به یک شرکت بزرگ واگذار شده باشد.

همچنین در توزیع اینترنتی لازم است بسته‌بندی مناسبی انجام شود که در حین توزیع دچار مشکل نشود و از فساد زودهنگام آن جلوگیری شود ضمن اینکه بتوان با پرسنل که در این زمینه استخدام شده‌اند میلیون‌ها کیلو گوشت را به دست مصرف کنندگان رساند.

از دیگر نکات منفی این طرح گفته شده است که زمان توزیع احتمالا طولانی‌تر شود. مثلا شرکت‌های توزیع اینترتی مانند دیجی‌ کالا که اوایل یک روزه کالا را می‌رساندند اینک به دلیل فراوان شدن کالاها و گسترش مشتریان گاه چندین روز بعد کالا را تحویل می‌دهند.

از سوی دیگر مردم نمی‌توانند در بر ابر تخلفات و ارائه کالای نامناسب کاری کنند و مردم قدرت تصمیم‌گیری در رد یا قبول آن ندارند.

همچنین توزیع اینترنتی گوشت یک بیزنس بزرگ است و احتمالا مرکزی برای فساد است و شاید یک تجارت بزرگ انحصاری ایجاد کند.

*آیا احیای وزارت بازرگانی مشکل گوشت را حل می‌کند؟

برای رفع این مشکل مطرح می‌کنند که باید وزارت بازرگانی احیا شود و آقای رئیس‌جمهور هم در جلسه معرفی وزیر پیشنهادی دفاع از وزیر پیشنهادی بهداشت و درمان آموزش پزشکی صف‌های طویل گوشت را به گردن عدم احیای وزارت بازرگانی انداخت و گفت این کار به زودی انجام شود اما واقعیت این است که هر سازمانی باید با اصول علمی و کم هزینه کار کند. این مهم نیست که وزارت صنعت باشد یا وزارت جهاد کشاورزی. کار اگر درست و اصولی باشد همه چیز خوب پیش خواهد رفت. ضمن اینکه کنار هم بودن وزارت بازرگانی و در کنار بخش تولید یک اصل پذیرفته شده جهانی است که در تمام دنیا استفاده می‌شود. می‌توان به جای پاک کردن صورت مسئله راهکارهای مناسبی ارائه داد.

*یک راهکار

یکی از راهکارها می‌تواند این باشد که دولت به صورت علمی و نه عملیاتی توزیع گوشت را مدیریت کند. عدم تصدی‌گری و دخالت دولت در کارهای اجرایی توزیع یک اصل اساسی است. در این زمینه باید از توان مردمی استفاده کرد و کار توزیع را به بخش خصوصی واقعی واگذار کرد.

می‌توان بخش خصوصی زیادی از جمله خود قصابی ها را در برنامه‌های توزیع اینترنتی دخیل کرد و هر کسی با درخواست اینترنتی می‌تواند کالای خود را تقاضا و دریافت کند که در این صورت رقابتی هم بین توزیع کنندگان ایجاد خواهد شد و مردم هم در انتخاب کالای خود آزادی بیشتری خواهند داشت.