شاپور بختیار: جمهوری اسلامی برای من مجهول است
شاپور بختیار در میانه بهمن ۱۳۵۷ بر مواضع قبلی خود اصرار می‌ورزد و ضمن تاکید به ارادتش به امام خمینی اعلام می‌کند که به دنبال مذاکره با ایشان است.
خبرگزاری فارس: بهمن‌ماه ۵۷ انقلاب اسلامی به پیروزی رسید و جمهوری اسلامی پایه‌گذاری شد. این ماه در سال ۵۷ آنقدر حوادث عجیب و جالب داشت که مرور آن‌ها می‌تواند نکات تاریخی زیادی برای ما روشن کند. بر همین اساس تصمیم گرفتیم حوادث بهمن‌ماه ۱۳۵۷ را از روزنامه اطلاعات دنبال کنیم.
بازرگان نخست‌وزیر حکومت انقلابی
در کشاکش حوادث انقلاب یکی از اثرگذارترین اقدامات امام خمینی، تعیین مهندس بازرگان به عنوان نخست‌وزیر انقلاب بود. خبر‌های این انتصاب به مدت چند روز جزو اخبار مهم روزنامه‌ها بود. روزنامه اطلاعات در این باره می‌نویسد: «مهندس بازرگان به عنوان شخصیت مبارزی که سال‌ها سابقه ستیز و مبارزه با رژیم دارد و از طرفی به عنوان رهبر «نهضت آزادی» نماینده گروه سیاسی مترقی است که دارای زیربنای عقاید اسلامی است، نخست‌وزیر دولت انقلابی خواهد بود، این گفته را یکی از افراد آگاه مورد اعتماد روحانیت مبارز صبح به خبرنگار سیاسی اطلاعات گفت: از دیروز بعد از ظهر که روزنامه اطلاعات از جلسه ویژه در اقامتگاه امام خمینی با حضور مهندس بازرگان و دکتر سحابی خبر دارد، همه خبرگزاری‌ها خارجی ضمن نقل خبر اطلاعات، با نزدیکان امام خمینی تماس برقرار کردند تا از مسائل مورد بحث آگاه شوند.
مهندس بازرگان معتقد است که مذاکرات با ارتش و دولت برای انتقال قدرت به طریقه مسالمت‌آمیز باید دنبال شود و ظاهراً برای بالا بردن درصد توفیق این مذاکرات بود که امام خمینی از اعلام اسامی افراد تعیین شده برای شرکت در شورای انقلاب و اداره کشور خودداری کرد.»
بختیار: جمهوری اسلامی برای من مجهول است
بختیار در میانه بهمن ۵۷ میان دوگانگی حفظ قدرت و مقابله با مردم گرفتار شده بود. از مصاحبه‌های او برمی‌آید که به دنبال مذاکره با امام خمینی بوده است. او در روز پانزدهم بهمن در یک گفتگوی رادیویی می‌گوید: «شاپور بختیار بر مواضع قبلی خود پای فشرد و ضمن تاکید به ارادتش به امام خمینی اعلام کرد در‌های مذاکره با ایشان همچنان باز است.
بنده برای آیت‌الله خمینی نهایت احترام را از نظر یک شخصیت روحانی قائل هستم و گذشته سیاسی ایشان تا آنجا که من می‌دانم در ۱۳۴۲ شروع شد و تا آنجا که خودم را می‌شناسم در ضمن جنگ اسپانیا و مبارزه برای آزادی من در سال ۱۳۱۸ شروع به مبارزه کردم وقتی خیلی جوان بودم.
آنجایی که می‌گویند شما فرمانتان را از شاه گرفتید بنده می‌توانم بگویم دکتر مصدق‌ها و صوفی‌الممالک‌ها و خیلی اشخاص که از ما بزرگ‌تر بودند همین کار را کردند و تمام وزرای جبهه ملی تمام این آقایان قضات پاکدامن خیلی‌هاشان همین فرامین را داشته‌اند. بنده نمی‌توانم ببینم چرا این فرمان وقتی به دست من رسید از ارزشش کاسته شد یا منفور تلقی شد.
جمهوری اسلامی برای من به تمام معنا مجهول است و تا به حال کتابی نخوانده‌ام و چیزی ندیده‌ام که مرا روشن بکند. من با کمال خونسردی، ولی با کمال قاطعیت عرض می‌کنم که رژیمی که من مایل هستم در این مملکت استوار بماند، نه رژیم دیکتاتوری شاه است و نه چیزی شبیه به آن و نه شبیه به جمهوری است که مادر بعضی از ممالک مثل لیبی و پاکستان است.»
نخستین مصاحبه با دبیرکل حزب توده
نورالدین کیانوری، دبیر کل حزب پس از انقلاب بار‌ها در ظاهر از امام خمینی و جمهوری اسلامی حمایت کرد، اما در پشت پرده به جاسوسی برای شوروی پرداخت. او در مصاحبه‌ای با مجله آمریکایی نیوزویک نکات جالبی را مطرح می‌کند که در ادامه می‌خوانید:
«سؤال: پشتیبانی عمده شما از کجا ناشی می‌شود؟
جواب: طبقه کارگر ایرانی به درستی در حدود ۳ میلیون نفر است و از آگاهی سیاسی فراوانی برخوردار است. همراه با انقلاب، بین اعضاء مسن‌تر حزب نوعی احیاء سنن حزب توده صورت گرفته است و این افراد که تجارب زندان نیز پشت سر دارند در حال حاضر نقش راهنمای نسل جوان‌تر را به عهده گرفته‌اند. حال مقامات رسمی خود شاه هم پذیرفته‌اند که کارکنان صنعت نفت تنها از دستورات حزب توده تبعیت می‌کنند. ما بین روشنفکران و بورژوازی نیز از حمایت زیادی برخورداریم. به طور خلاصه بین تمام افرادی که مستقیماً به انحصارات سرمایه‌دای امپریالیستی بستگی ندارند.
سؤال: آیا این گفته شما بدین معناست که خیلی از آدم‌هایی که در خیابان شعار‌هایی به نفع خمینی می‌دهند، اعضای حزب توده هستند؟
جواب: من چنین چیزی را نمی‌گویم. چیزی که من می‌گویم این است که آیت الله خمینی بیست سال با شاه و تمام مظاهر امپریالیسم جنگیده است. ما از اقدامات ایشان پشتیبانی می‌کنیم، اقداماتی، چون جمهوری اسلامی، برچیدن سلطنت و تشکیل مجلس موسسان در جهت نوشتن قانون اساسی جدید که منجر به دولت ملی گردد و آن نیز به سلطه امپریالیسم خاتمه دهد و ضمن تضمین کلیه اشکال دموکراسی از ثروت‌های ملی ما برای مصالح عمومی استفاده نماید.
سؤال: آیا خصوصیات عمیق مذهبی خمینی شما را به عنوان یک مارکسیست آزار نمی‌دهد؟
جواب: ملت‌های شیعه دارای ریشه‌های دموکراتیک هستند و همیشه با نیرو‌های ملی و ضدامپریالیسم ارتباط داشته‌اند. به همین خاطر وقتی آیت‌الله خمینی شعار‌های محکم و رادیکال خود را بر علیه شاه آغاز کرد، حمایت و همدردی ما را نیز کسب نمود. حزب توده عوامل مترقی و عینی جنبش ایشان را می‌پذیرد و ما هرچه از دستمان برآید برای برقرار یک زبان مشترک با او به کار خواهیم بست. اعتقاد ما این است که ایشان دارای یک نقش کاملاً مترقی در ایران هستند.
سؤال: بعضی از ایرانیان به یاد دارند که روسیه در زمان پطر کبیر به بعضی از نقاط ایران هجوم آورد. آیا فکر می‌کنید ایران به درون منطقه نفوذ شوروی رانده شود؟
جواب: اگر ایران تبدیل به یک کشور دموکرات گردد و با کشور‌های سوسیالیست روابط دوستانه برقرار سازد، من یقین دارم که این کشور‌ها در امور داخلی ما مداخله نخواهند کرد.
شوروی خیلی خوشحال خواهد شد اگر در مرز‌های جنوبی خود دولتی دوستانه بیاید که فاقد پایگاه‌های خارجی است. یک ایران امن بزرگ‌ترین تضمین برای امنیت شوروی خواهد بود.»