زمان خریدن و فریب سناریوی اروپایی‌ها
کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه چکی که اروپا دست ما داده در حال برگشت خوردن است و INSTEX زمان خریدن و فریب اروپایی‌هاست، گفت: اراده اروپایی‌ها در تحقق تعهدات برجام دیده نمی‌شود و هنوز ۲۵ کشور دیگر اروپایی موضع رسمی خود را اعلام نکرده‌اند.
خبرگزاری فارس: ابوالفضل ظهره‌وند کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به کانال مالی که اروپایی‌ها برای تبادل مالی با ایران تعبیه کرده‌اند، اظهار داشت: کانال مالی که قبلا قرار بود SPV باشد ماموریتش این بود که با پشتیبانی اراده کشور‌های اروپایی که در راس آن سه کشور عضو برجام قرار دارند، تحریم‌های آمریکا را دور بزنند.
وی با تاکید بر اینکه هدف اصلی دور زدن تحریم‌های آمریکا بود وگرنه ما با خود اروپایی‌ها کار می‌کردیم، افزود: به نوعی هم می‌خواستند مسئله تراکنش‌های مالی را از طریق SPV حل کنند. باز برای عملیاتی شدن SPV، اروپایی‌ها هم ملزم بودند برداشت نفت خود را داشته باشند تا از محل درآمد نفت، پرداخت‌ها را بدون نیاز به دلار یا کنترل مالی آمریکا انجام دهند. اساسا صحبتی در خصوص نفت در برابر غذا و دارو مطرح نبود و فقط بحث مقابله با تحریم‌های آمریکا بود تا اینکه بتوانند تعهدات خود را در چارچوب برجام عملیاتی کنند.
ظهره‌وند با بیان اینکه SPV اکنون سطح نازل‌تری پیدا کرده است، گفت: دلیلش این است که اراده سیاسی اروپایی‌ها قرار نیست پشت ماجرا قرار بگیرد. یک دفتر یا واحد مالی را درست کرده‌اند که همه اعضایش بازنشسته‌اند. سرمایه این شرکت خصوصی هم سه هزار یورو به ثبت رسیده است. کاری هم که می‌کنند در حوزه کالا‌های غیرتحریمی است. یعنی کالا‌هایی که آمریکا هم تحریم نکرده است. کما اینکه می‌بینیم غذا و دارو هم توسط آمریکایی‌ها تحریم نشده، ولی اگر قرار باشد با شرکت‌های آمریکایی کار کنیم، موضوع پرداخت مالی، خود را نشان می‌دهد و مسئله یوترن پیش می‌آید و شرکت‌های آمریکایی نمی‌توانند با ما کار کنند.
وی در پاسخ به ادعای اینکه در مراحل بعد کالا‌هایی جز غذا و دارو اضافه خواهند شد، تصریح کرد: در نگاه به هدف برجام و چگونگی صیانت از آن و مفهوم خارج شدن آمریکا از برجام، اینکه از کجا شروع می‌کنیم و به کجا ختم می‌کنیم سعی و خطا معنی ندارد، گفت: چکی که اروپا دست ما داده در حال برگشت خوردن است و INSTEX زمان خریدن و فریب اروپای‌هاست و اراده اروپایی‌ها در تحقق تعهدات برجام دیده نمی‌شود و هنوز ۲۵ کشور دیگر اروپایی موضع رسمی خود را اعلام نکرده‌اند. این باید در بروکسل تصمیم‌گیری می‌شد و بعد می‌گفتند ما حاضریم هزینه‌های برخورد آمریکا با این موضوع را هم بدهیم و در شورای امنیت مقابل آمریکا می‌ایستیم.
وی با بیان اینکه مسئله این است که اروپایی‌ها حاضر به پرداخت هزینه نشده‌اند، گفت: اراده سیاسی اروپایی‌ها را می‌شد در برداشت نفت دید. باید اعلام می‌کردند ما در این سقف، از باب تامین پشتیبانی از SPV و برجام، مثلا ۱۰۰ هزار بشکه نفت در روز برداشت می‌کنیم. آمریکا هم هرکاری می‌خواهد بکند.
ظهره‌وند ادامه داد: آمریکا در چنین شرایطی می‌توانست بگوید من این کار را انجام داده‌ام و پول حاصل از آن را هم در SPVجمع کرده‌ام. در مرحله اول اب غذا و دارو عمل می‌کنیم تا کم کم به کالا‌های استراتژیک برسیم؛، ولی الان مسئله برداشت نفت که روشن نیست و اول باید این را از اروپایی‌ها طلب کنیم.
کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه علاوه بر خریدن زمان توسط اروپایی ها، خطر تغییر مقامات اروپایی در سال آینده خم مهم است گفت: INSTEX شرکتی است که عناصر بازنشسته و غیررسمی دولتی در آن کار می‌کنند؛ بنابر این ممکن است مثل خیلی از شرکت‌های خصوصی ورشکسته یا تعطیل شود. همچنین خانم موگرینی و برخی مقامات اروپایی فعال در حوزه برجام تاچند ماه آینده دیگر در مسئولیت نخواهند بود.
وی با اشاره به اظهارات یکی از اعضای تیم مذاکره کننده که گفته بود «اگر قرار باشد این ساز وکار عملیاتی شود باید مجموع خرید‌های بین‌المللی ما زیر نظر این ساز و کار انجام شود»، اظهار داشت: این خیلی خطرناک است، چون با این کار اروپایی‌ها توامان با عدم برداشت نفت به بهانه نبودن منابع مالی، به چینی‌ها خواهند گفت که پول برداشت نفت ایران را در این صندوق واریز کنید. در این حالت کنترل تجارت خارجی خود را در اختیار اروپا قرار داده‌ایم که وضع نوعی FATFروی تجارت خارجی ایران است.
ظهره‌وند با تاکید بر اینکه SPV یا INSTEXنباید به یک پکیج برای به مهلکه افتادن ما تبدیل شود، گفت: شکل‌دهی به هر نوع موضع مشترک برای ایران خطرناک است و نباید دست‌وپایمان را ببندیم و FATF دست و پای ما را می‌بندد.
کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه با عمل به INSTEX باب هر نوع کار جدی و راهبردی با چین و روسیه را می‌بندد، تصریح کرد: با عمل به این مدل، دیگر یک هویت مستقل در منطقه و نظام تجارت بین‌الملل نداریم و روسیه و چین که بازیگر جدی در برابر آمریکا و غرب هستند، ما را به عنوان نهره دست سوم هم حساب نخواهند کرد، چون رشته کارمان دست یک دفتر دست چندم به نام INSTEX می‌افتد که درون آن اراده‌ای وجود ندارد.
وی با تاکید بر اینکه با مواضعی که گرفته می‌شود خودمان را مهار می‌کنیم، اظهار داشت: وقتی از برجام به عنوان دستاورد ۴۰ ساله انقلاب اسلامی نام برده می‌شود، دیگر نمی‌توان مطالبه‌گر بود و این در حالی است که ما اکنون بخاطر تضییع حقمان باید در محیط بین الملل مطالبه‌گر باشیم.