سفر عراقچی به کابل

خبرگزاری ایسنا: محمد نیک بخش در یادداشتی با عنوان «سفر عراقچی به کابل؛ ایفای نقش پر رنگ ایران درتحولات سیاسی افغانستان» نوشت:سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران، با اولویت سه موضوع تشریح مذاکرات تهران با گروه طالبان، پیگیری سند جامع راهبردی و اطمینان بخشی از همراهی ایران برای مذاکرات صلح با مالکیت دولت افغانستان، سفری یک روزه به کابل داشت.

وی در این سفر با اشرف غنی رئیس‌جمهور، عبدالله عبدالله رئیس اجرایی دولت وادریس زمان معاون سیاسی وزیرامورخارجه افغانستان دیدار و رایزنی کرد و یکی از مهمترین موضوعات مهم و مورد بحث در این سفر، ارائه گزارشی به رئیس جمهور و مقامات افغانستان در مورد مذاکرات انجام شده، در ملاقات هفته پیش عراقچی با نمایندگان طالبان بود.

جمهوری اسلامی ایران در حالی نتایج مذاکرات خود با گروه طالبان را با مقامات افغانستان به اشتراک گذاشته که کابل بار‌ها از عدم حضور خود در روند گفتگو‌های جاری میان طالبان و آمریکا در نشست‌های گذشته و از جمله در نشست اخیر ابوظبی، که با مشارکت نمایندگان آمریکا، پاکستان، عربستان و امارات متحده عربی برگزار شد، ابراز گلایه کرده است. این رویکرد ایران با استقبال مقامات افغانستان مواجه شده؛ چراکه عراقچی در دیدار‌های صورت گرفته در کابل، بر سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر حمایت از روند صلح با مالکیت و هدایت دولت این کشور تأکید کرده و به نظر می‌رسد ایران مسیری تازه و کاملاً متفاوت را در این روند گشوده است.

از سوی دیگر اقدامات اخیر ایران، اندکی پس از تلاش‌های شتابزده آمریکایی‌ها در دیدار‌های مستقیم و پی در پی با نمایندگان طالبان انجام شد. اگر چه مذاکرات مقدماتی آمریکایی‌ها با طالبان، همسویی برخی کشور‌ها از جمله پاکستان، عربستان، قطر و امارات را با خود داشت، اما از طرف دیگر، نمی‌توان نقش سایر بازیگران مهم از جمله ایران، روسیه و از همه مهمتر، حکومت افغانستان که می‌توانند به ایجاد صلح در این کشوربه نحو مؤثری کمک کنند رانادیده گرفت.

اکنون، پس از اطلاع رسانی انجام شده در مورد محتوای مذاکرات آقای عراقچی با طالبان در سفر اخیر وی به کابل، مقامات افغانستان دریافته اند که ورود ایران به روند صلح افغانستان، نه تنها خطر و تهدیدی را متوجه امنیت و حاکمیت ملی این کشورنمی کند؛ بلکه با توجه به نقش مؤثر و وزن سنگین جمهوری اسلامی ایران در تحولات منطقه ای، حمایت از محوریت دولت افغانستان در مذاکرات صلح، موجب تقویت جایگاه اشرف غنی و دولتش و قدرت چانه زنی کابل برای قرار گرفتن در مرکزیت تحولات را به میزان قابل توجهیی افزایش خواهد داد.

اگرچه منافع کشور‌های منطقه و همسایگان افغانستان در روند مصالحه، دچار تشتت و اختلاف قابل توجهی است، اما امکان ایجاد یک اجماع منطقه‌ای در روند صلح افغانستان به رهبری افغان‌ها وجود دارد و کمک تهران به تحقق رویای حداقلی و به تأخیر افتاده کابل، برای گفتگو‌های رو در رو با گروه طالبان، هم به نفع افغانستان و هم به سود سایرکشور‌های منطقه است. به هر حال، نشانه‌هایی از امیدواری کابل به روندی که تهران آغازگر آن می‌باشد نیز دیده می‌شود و در صورتی که کابل اهمیت و نقش ایران در این روند را به درستی دریابد، می‌تواند از حضور چنین بازیگر مهمی در صحنه سود برده و این گروه را به گفت: وگو‌های مستقیم با نمایندگان دولت افغانستان سوق دهد.

به هر حال، فارغ از اینکه دولت افغانستان چه استفاده‌ای از سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران در روند صلح در آن کشور خواهد برد، آنچه در سفر اخیر معاون سیاسی وزارت خارجه ایران به افغانستان و در دیدارش با مقامات بلند پایه دولتی آن کشور مطرح شد، حاکی از حمایت همه جانبه ایران از دولت افغانستان و فرآیند‌های مبتنی بر مردم سالاری در این کشور است که در روند رشد سیاسی افغانستان و حفظ دستاورد‌های مردم آن کشور در چهار دهه اخیر و همچنین پی ریزی آینده با ثبات و روشن برای این کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود.

مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران در مورد روند صلح در افغانستان، در واقع تأکید بر نقش رهبری و مالکیت دولت بر روند صلح آن کشور و در بطن خود، روابط دولت با دولت بوده و در راستای تأکیدات دولت افغانستان در این زمینه می‌باشد. یعنی همین رویکردی که در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران، آن را اتخاذ کرده و دنبال می‌کند.

در این چارچوب و با توجه به اهمیت این اصل، گروهی از تحلیلگران و صاحب نظران سیاسی افغانستان بر این باورند که همسایگان افغانستان و کشور‌های دیگری که برای خود در رابطه با روند صلح در افغانستان نقشی قائل هستند، حتماًباید اصل رهبری و مالکیت دولت افغانستان بر روند صلح را قبول نموده و بر همین اساس پیش برود.

نهایتاً این‌که، درک درست دولت افغانستان از محوریت خود و نیز اطمینان از رعایت منافع آن کشور و سایر کشور‌های منطقه در سیاست جمهوری اسلامی ایران در خصوص روند صلح در افغانستان، موجب استقبال دولت افغانستان از تداوم تلاش‌های کشورمان در این رابطه و تداوم گفتگو با طالبان، برای تسهیل گفتگو‌های بین الافغانی و نیز کمک به آغاز مذاکرات آن گروه با دولت افغانستان شده است.