ردپای جاسوسان محیط زیست در شکارفروشی به خارجیان

خبرگزاری میزان: پس از ۴ سال ممنوعیت کامل شکار چارپایان در سراسر کشور، با باز شدن پای برخی شکارچیان خارجی به زیستگاه‌های کشور در خرداد سال جاری، موجی از انتقادات نسبت به شکارفروشی سازمان حفاظت محیط زیست به راه افتاده و اعتراض برخی متخصصان و پیش‌کسوتان حوزه محیط زیست و بسیاری از نمایندگان مجلس را به همراه داشته است.

حمید ظهرابی، معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست که به دلیل شکستن ممنوعیت شکار چارپایان و صدور پروانه شکار بار‌ها مورد انتقاد واقع شده، اما در دفاع از سیاست خود تاکید دارد که پروانه‌های شکار با تایید متخصصان و سمن‌های محیط زیستی صادر شده؛ متخصصان و سمن‌هایی که وی تا کنون نامی از آن‌ها نبرده است.

حالا هم انتشار جملاتی از زبان ظهرابی در حاشیه سفر اخیرش به استان خراسان رضوی، حتی مدافعان پروپاقرص شکار را هم غافلگیر کرده است: جملاتی که ابتدا بر پورتال سازمان حفاظت محیط زیست و سپس بر خروجی خبرگزاری‌ها نقش بست و پس از دست‌به‌دست شدن در شبکه‌های اجتماعی، با اعتراض کاربران مواجه شد.

حمید ظهرابی، معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست در بازدید از زیستگاه‌های شاخص حیات وحش در استان خراسان رضوی از جمله منطقه حفاظت‌شده رئیسی و پناهگاه حیات وحش حیدری با اعلام اینکه «شکار پایدار» در کشور راه اندازی می‌شود گفت: پیاده‌سازی موضوع «شکار پایدار» به عنوان یکی از روش‌های مورد تأئید و موثر در دیگر کشور‌ها به منظور حفاظت از وحوش در کشور پیگیری خواهد شد.

وی همچنین با اشاره به اینکه خالص‌ترین نژاد قوچ اوریال در پناهگاه حیات وحش حیدری زیست می‌کند گفت: منطقه حیدری به عنوان یک گنجینه ارزشمند نیازمند حفاظت پایدار است.

اما «شکار پایدار» چیست و با «شکار»، چه تفاوتی دارد؟ با جست‌وجویی در فضای مجازی، متوجه می‌شویم که عبارت شکار پایدار قدمت چندانی ندارد. این عبارت نخستین بار، در مهر ۹۲، در همایش یوزپلنگ آسیایی از زبان هومن جوکار، مدیر پروژه حفاظت از یوز و عضو هیئت مدیره موسسه حیات وحش میراث پارسیان شنیده شد و به رسانه‌ها راه یافت که هرچند از همان آغاز مورد انتقاد قرار گرفت، اما طی مدتی کوتاه به کلیدواژه مدافعان شکار تبدیل شد و به عنوان یک ژست به اصطلاح روشنفکرانه جای خود را در میان جامعه محیط زیست باز کرد. کلیدواژه‌ای که فروش مجوز شکار را در پوششی جذاب بسته‌بندی کرده و درآمد حاصل از آن را ابزار حفاظت از محیط زیست قلمداد می‌کرد.

در همایش یوزپلنگ مهرماه ۹۲، هومن جوکار که علاوه بر مدیریت پروژه نیمه‌دولتی حفاظت از یوز، به عنوان خزانه‌دار و عضو هیئت مدیره یک انجمن خصوصی به نام «موسسه حیات وحش میراث پارسیان» فعالیت داشت، با بیان اینکه سند متمم فاز دوم پروژه حفاظت از یوز، به زودی به امضای معصومه ابتکار، رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست و نماینده مقیم برنامه عمران ملل متحد (UNDP) می‌رسد گفت: همه فعالیت‌های متمم فاز دوم پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی قرار است، در بستر زیستگاه انجام شود و چند زیستگاه به عنوان پایلوت در زیستگاه‌های یوزپلنگ آسیایی انتخاب شده است. در یک زیستگاه مدل اکوتوریسم، در زیستگاه دیگر مدل مشارکت مدیریت مرتع با مشارکت دامداران، و در مدل سوم قرار است مدیریت «شکار پایدار» را با مردم محلی انجام دهیم.

جوکار افزود: شکار پایدار، رویکرد جدیدی است که برای حفاظت از گونه‌های در معرض خطر انقراض در کشور‌هایی مانند پاکستان و تاجیکستان انجام شده و اتحادیه حفاظت از تنوع طبیعی نیز آن را تایید کرده است.

اظهارات جوکار، به اعتراض فعالان محیط زیست و حتی رسانه‌ها منجر شد و کار را به جایی رساند که وی، با احساساتی قلمداد کردن منتقدان، شکارفروشی یا به گفته خودش «شکار پایدار» را راهکاری کارشناسانه و واقع‌بینانه برای حفاظت از محیط زیست دانست.

هنوز یک ماه از تولد کلیدواژه «شکار پایدار» نگذشته بود که در دوازدهم آبان ۱۳۹۲ وعده جوکار محقق شد و سند متمم فاز دوم پروژه حفاظت از یوز به امضای معصومه ابتکار و نماینده UNDP در ایران رسید. سندی که بر اساس آن بنا شد علاوه بر سازمان حفاظت محیط زیست و برنامه عمران ملل متحد، «مؤسسه حیات وحش میراث پارسیان» نیز در پروژه حفاظت از یوزپلنگ مشارکت کند. بدین ترتیب، جوکار، موسسه‌ای که خزانه‌دارش بود را به مشارکت پروژه نیمه‌دولتی تحت مدیریتش درآورد و متمم فاز دوم پروژه حفاظت از یوز را که دربرگیرنده شکار پایدار بود آغاز کرد. موسسه حیات وحش میراث پارسیان، نامی جدید برای بنگاه شکارفروشی ایران سافاری

کلیدواژه شکار پایدار که در سال ۹۲ برای اولین بار شنیده شد و امروز، معاون سازمان حفاظت محیط زیست خبر از توسعه آن می‌دهد در میان فعالان حوزه گردشگری، بنا به اقتضای شرایط، گردشگری شکار یا توریسم شکار نامیده می‌شود و به معنای برگزاری تور شکار برای شکارچیان خارجی و داخلی است.

گردشگری شکار بر خلاف کلیدواژه جدیدش (شکار پایدار)، قدمتی چندین ساله در ایران دارد: پیشینه شکارفروشی به اتباع خارجی در ایران به سال ۱۳۴۴ باز می‌گردد. زمانی که یک شکارچی آمریکایی به نام دیوید لیلین ۲۸ ساله، فرزند مشاور ارشد سیا، که از اقوام سببی اسکند فیروز (رئیس سازمان شکاربانی ایران یا همان سازمان حفاظت محیط زیست امروز) هم بود نخستین شرکت شکار در ایران را به نام ایران سافاری در دوره مدیریت اسکندر فیروز، تاسیس کرد.

مدیریت ایران سافاری را یک شکارچی به نام کامیل جعفری تبریزی برعهده گرفت. این شرکت حالا ظاهرا فعالیتی ندارد و شرکتی مشابه به نام یاسمین پارسیه (ایران جاسمین) به مدیریت اسرافیل شفیع‌زاده، برگزار کننده تور‌های شکار در ایران است. اما با مراجعه به اطلاعات تماس وب‌سایت شرکت ایران سافاری، با شماره تلفن ۲۲۶۰۳۹۴۶ مواجه می‌شویم. شماره تلفنی که اگر آن را به همراه واژه "تهران" در گوگل جستجو کنیم به اطلاعات تماس موسسه حیات وحش میراث پارسیان مندرج در پورتال سازمان حفاظت محیط زیست می‌رسیم؛ موسسه حیات وحش میراث پارسیان یا همان سمن گمنامی که با توجه به متهم شدن برخی از اعضایش به جاسوسی و افساد فی الارض، معاونت محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست احتمالا تمایلی به نام بردن از آن‌ها به عنوان مدافعان شکارفروشی ندارد.

مؤسسه‌ای که هر چند در قالب یک انجمن محیط زیستی فعالیت می‌کند، اما مؤسسان آن از شکارچیان و مدافعان گردشگری شکارند. مؤسسه‌ای که با همکاری یک شکارچی آمریکایی به نام دیوید لیلین در سال ۹۲ با به مزایده گذاشتن پروانه فروش قوچ لارستان، توانست برای هر پروانه مشتری صد هزار دلاری پیدا کند. این خونب‌ها حتی در رسانه ملی هم اعلام شد. اسرافیل شفیع‌زاده (مدیر شرکت برگزار کننده تور‌های شکار یاسمین پارسه) در مناظره تلویزیونی خود در سال ۹۲ اعلام کرد: در دنیا بازاریابی کرده‌ایم و ایران را به عنوان دارنده گونه‌های مهمی را از حیوانات معرفی کرده‌ایم و سه گونه لارستانی در آمریکا هریک به یکصد هزار دلار فروخته شده است.

ردپای دیگر ایران سافاری در موسسه حیات وحش میراث پارسیان، کامیل جعفری تبریزی است که پیشتر مدیر شرکت ایران سافاری بود و حالا نایب رئیس هیئت مدیره موسسه حیات وحش میراث پارسیان است. یک شکارچی کهنه‌کار که به عنوان مشاور غیررسمی برخی مسسولین محیط زیست کشور، هم در مکاتبات غیررسمی با آن‌ها و هم با حضور در همایش‌های مدافعان شکار در سازمان محیط زیست خواهان صدور مجدد پروانه شکار شده‌است: در خواستی که امروز تمام و کمال به واقعیت پیوسته است.