استفاده از خاطرات ۱۳ زن رزمنده در سریال «مینو»

خبرگزاری فارس: در این سال‌ها بعد از دوران دفاع مقدس و پایان جنگ تحمیلی سریال، فیلم و آثار نمایشی بسیاری در این ژانر به تصویر کشیده شده است که هر کدام بنا به زاویه دید مؤلفان آن به نوعی متفاوت از دیگری بوده است. حالا تعدادی از این آثار نقش زن‌ها در دوران دفاع مقدس را هدف قرار داده‌اند و حضور پررنگ آن‌ها را در پشت جبهه‌های جنگ را به تصویر کشیده‌اند.

قصه سریال «مینو» نیز در دوران قبل از محاصره خرمشهر روایت می‌شود. این سریال جزو همان دسته آثاری است که نقش اصلی آن را زنی به نام مینو بازی می‌کند. زنی پرستار که شرایط پیچیده‌ای دارد و قصه اصلی حول زندگی او می‌چرخد. فضایی که در این سریال پیش چشم مخاطبان قرار گرفته فضایی آشنا است که با حضور بازیگر‌های جدید این سریال و همچنین قصه‌ای که تعریف می‌کند کمی از این تکرار فاصله گرفته است.

فضایی که پُر از سکانس‌های تلخ و رقت‌بار است و گا‌ها مخاطب را آزار می‌دهد. «مهدی همایون‌فر» تهیه کننده سریال «مینو» که پیشتر در تولید و ساخت آثار مستند از دوران دفاع مقدس تجربه داشته درباره کمبود بودجه‌ای که در این سریال نیز گریبانشان را گرفته بود، انتخاب بازیگران، کمبود تجهیزات جنگی و ... با ما به گفتگو نشست.

**آقای همایون‌فر تا به اینجای پخش، از بازخورد‌ها راضی بوده‌اید؟

- در مجموع این مجموعه تلویزیونی رضایت بیننده را جلب کرده است و البته نقطه عطف قصه در زمان جنگ اتفاق می‌افتد و داستان با محاصره خرمشهر شکل جدیدی به خود می‌گیرد.

** اما تا به اینجای قصه طور دیگری است و آنچه مخاطب با آن ارتباط خوبی گرفته همان داستان ملودرامی است که بین شخصیت‌های اصلی وجود دارد.

- بله همین طور است و طبیعتا بهانه اصلی‌مان همین بود که طوری این مثلث عشقی را در قصه بگنجانیم تا بتوانیم داستان اصلی خودمان را بگوییم. یک طرف داستان عماد شخصیت اصالتا ایرانی عراقی است که برای جاسوسی به ایران آمده، اما در پوشش تاجری ایرانی در خرمشهر فعالیت دارد و آن طرف بچه‌های شهر هستند که رضا نماد مردم شهر است و بار اصلی بر دوش او است و هر چه جلوتر می‌رویم تکاور‌های ارتش و بچه‌های سپاه را می‌بینیم. همین الان هم شخصیت مهدی که از بچه‌های پاسدار است که گهگاه در سکانس‌ها رفت و آمد دارد و مشخص شده که از بچه‌های سپاه است.

** از این به بعد مخاطب شاهد اتفاق‌های جدیدی خواهد بود؟

- این مثلثی که الان داریم رضا، مینو و عماد تا پایان قصه ادامه خواهد داشت و عماد نیز تا آخر و با اینکه جنگ شروع می‌شود در خرمشهر می‌ماند.

** طرح مینو از ابتدا تا به مرحله اجرا رسید چقدر تغییر کرد؟

- تغییرات زیادی داشتیم، اما آنچه برایمان به عنوان هدف مشخص بود نشان دادن مقاومت مردم خرمشهر بود و خرمشهر از معدود شهر‌هایی بوده که در همان روز‌های ابتدایی جنگ، مردم نیز در کنار نیرو‌های نظامی می‌جنگیدند و همچنین از مناطق معدودی است که زن‌ها نیز در کنار مردانشان می‌جنگیدند و مقاومت خود را نشان می‌دادند. مسئله ما این بود که حضور خانم‌ها را در صحنه مستقیم نبرد نشان دهیم و بعد از این کم کم داستان شکل گرفت. شاید نزدیک به یکسال طول کشید تا بتوانیم به شکلی که امروز شما می‌بینید برسیم و قهرمان اصلی مان خانمی شود که به خاطر شغلش در شهر بماند. گرچه خیلی از خانم‌ها در شهر ماندند، اما برخی از مشاغل اجازه نداشتند که در آن شرایط شهر را ترک کنند چراکه به حضورشان نیاز داشتند. دو سال تحقیق‌های ما طول کشید و تمام سال ۹۵ را روی این متن کار می‌کردیم. اواخر سال ۹۵ متن‌ها تمام شد و در سال ۹۶ کار را کلید زدیم.

** شما عامدانه برای مینو که شخصیت اصلی‌تان بود، شغل پرستاری را انتخاب کردید؟

- بله، می‌خواستیم یک زن پرستار قصه ما باشد تا در ادامه مخاطب نگوید چرا این زن شهر را ترک نمی‌کند؟

** در مدت زمانی که تصویربرداری انجام می‌شد، تجهیزات جنگی را به راحتی فراهم کردید؟

- در کل تولید کار‌هایی در ژانر دفاع مقدس به این خاطر که با تجهیزات نظامی سر و کار دارد کار راحتی نیست. سکانس‌های انفجار، بمب‌گذاری و ... همه با استفاده از این تجهیزات انجام شد، اما طبیعتا کار دفاع مقدسی پیچیده‌تر از کار‌های آپارتمانی است. در مجموع هم روایت فتح و هم سازمن اوج از ما حمایت کردند تا به مطلوبمان برسیم. ضمن اینکه در مقطعی که ما داشتیم سریال مینو را می‌ساختیم اولویت سازمان اوج روی کار‌های سینمایی (تنگه ابوقریب و به وقت شام) و رساندن آن‌ها به جشنواره فیلم فجر بود و به دو دلیل به نظر می‌رسید که انگیزه زیادی برای تولید سریال ما ندارند و سینمایی‌ها مهم‌تر است یکی از این‌ها وجود کارگردان جوان ما بود که کسی فکر نمی‌کرد آقای پوروزیری بتواند «مینو» را به این خوبی کارگردانی کند و دیگری اینکه اولویتشان کار سینمایی بود.

** و این ماجرا در مورد انتخاب بازیگران سریال نیز مصداق داشت؟

-همانطور که اشاره کردم همزمان با ما دو کار سینمایی در سازمان اوج ساخته می‌شد که باید بگویم که ما نصف هزینه‌های تنگه ابوقریب را هم نکردیم و بودجه بیشتری نداشتیم تا بتوانیم از بازیگران صاحب نام استفاده کنیم. در هر حال خوشحالیم که بازیگران‌مان همگی حرفه‌ای هستند و در جایگاه خودشان بسیار خوب بازی کردند و همه این‌ها جز با حمایت و اعتماد و تلاش آقای پور وزیری ممکن نبود.

** در این یک سالی که مشغول تحقیق بودید از چه منابعی کمک گرفتید؟

-یکی از منابع ما میدانی بود و از طریق روایت فتح با خیلی از خانم‌ها و آقایانی که خودشان در روز‌های جنگ در خرمشهر حضور داشتند و درگیر جنگ بودند گفتگو کردیم. همانطور که می‌دانید در زمان جنگ خرمشهر ۱۳ رزمنده خانم داشتیم که همه آن‌ها با اسلحه می‌جنگیدند. ما در گذشته برای روایت فتح مستند‌هایی ساخته بودیم و در همان زمان با این افراد آشنا شده بودیم و تصویر‌هایی از همه آن‌ها در اختیار داشتیم و این منابع اولیه ما را در شکل گرفتن داستان به طور واقعی و حقیقی خیلی کمک کرد.

**ولی در حالی که سریال روایتگر جنگ است، اما ریتم سریال خیلی کند پیش می‌رود.

- ما به متن‌هایمان پای‌بند بودیم و شاید یکی از ویژگی‌هایی که متن داشت همین بود که قصه‌ها به کندی پیش می‌رفت و از طرفی اصرار کارگردان بود که بازیگر‌ها در نقش‌هایشان جا بیفتند و مخاطب نیز اینکه کار ما خانوادگی است را بپذیرد، چراکه وقتی وارد سکانس‌های جنگ می‌شویم دیگر فرصتی نیست که مخاطب بخواهد شخصیت‌ها را بشناسد و در اصل خواست کارگردان بوده که ریتم به کندی پیش رود. ناگفته نماند هر چه به سمت فضای جنگ می‌رویم ریتم‌مان تندتر می‌شود.

** پایان‌بندی سریال به گونه‌ای است که بتوانید ادامه آن را نیز بسازید؟

- از ابتدا قرار بود تا این سریال در سه فصل ساخته شود. فاز اول تا دوران محاصره خرمشهر، فاز دوم برای باز پس گیری خرمشهر که حتی متن‌هایش هم به طور کامل به نگارش درآمده بود، اما متاسفانه نه سازمان صداوسیما و نه سازمان اوج هیچ کدام تمایلی به تولید ادامه سریال مینو نداشتند. حتی برای فاز دوم مسجد جامع خرمشهر را در شهرک سینمایی دفاع مقدس ساختیم که متاسفانه به دلیل عدم حمایت از این سریال و اینکه طبق برنامه‌ریزی‌هایمان هنوز کامل نشده بود، نتوانستیم از آن برای فصل اول سریال نیز استفاده کنیم. لازم می‌دانم در اینجا اشاره‌ای به تخریب لوکیشن‌های سریال مینو کنم. واقعا نمی‌دانم چه دلیلی پشت این کار بود و به نظرم به کوتاهی نگاه مسئولین فرهنگی هنری برمی‌گردد.

** گویا برای فاز دوم سریال «جلال الدین» هم که فاز اول آن در سال ۹۳ پخش شد، دکور‌هایی ساخته بودید. سرنوشت آن‌ها به کجا رسید؟

- ما هزینه‌های بسیاری برای ساخت دکور شهر قونیه در منطقه شهریار کردیم و سریال آماده بود تا تصویربرداری را آغاز کنیم که متاسفانه سازمان صداوسیما کار را متوقف کرد.

** نام سریال شما نیز در مرحله پخش تغییر یافت.

- اوایل نام سریال ما آشوب بود، اما یکی از دوستان کاری را با این عنوان برای شبکه نمایش خانگی ساخته بود و این هم نامی باعث شد تا نام سریال را تغییر دهیم. نام مینو را پیشنهاد دادیم که در ابتدا موافقت نشد، اما در ادامه موافقت کردند که با کار همخوانی دارد.

سریال «مینو» به کارگردانی امیر مهدی پور وزیری و تهیه کنندگی مهدی همایونفر هر شب از شبکه یک سیما پخش می‌شود. در این سریال سیاوش طهمورث، محمود پاک نیت، پروانه معصومی، سلمان فرخنده، عباس غزالی، مهدیه نساج و .. به ایفای نقش پرداختند.