قطر در برابر عربستان قد علم می‌کند
برگزاری نشست بین المللی دوحه با حضور چهره های برجسته بین المللی تنها چند روز بعد از نشست ریاض که در سطح پایین تری برگزار شد پیام های مشخصی برای کشورهای متخاصم از جمله عربستان دارد.
خبرگزاری مهر: نشست بین‌المللی دوحه روز شنبه به مدت دو روز در قطر با حضور تمیم بن حمد آل ثانی امیر این کشور در چهار محور امنیت، صلح و میانجیگری، توسعه اقتصادی و رویکردها افتتاح شد.
علاوه بر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان، «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل، «ماریا فرناندا اسپینوزا گارسز» رئیس مجمع عمومی سازمان ملل، «شیخ محمد بن عبدالرحمان آل ثانی» معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر، «مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه، «حسن خیر» نخست‌وزیر سومالی، «تارو کونو» وزیر خارجه ژاپن، «یوسف بن علوی» وزیر مسئول در امور خارجی عمان، «آلیستر برت» معاون وزیر خارجه انگلیس در امور خاورمیانه و «نادیا مراد» برنده صلح نوبل از جمله دیگر شرکت کنندگان و سخنرانان این نشست دو روزه بودند. یک هیأت روسی نیز در این نشست نیز حضور داشت.
در این نشست حرفهای مهمی از سوی شرکت کنندگان مطرح شد که حاوی پیام های خاصی برای دیگر کشورها است. امیر قطر تاکید کرد که موضعگیری کشورش در مورد بحران منطقه خلیج فارس با دوحه تغییر نکرده است. وی بر لزوم لغو محاصره اعمال شده بر قطر و حل مشکلات از راه گفتگو و دخالت نکردن در امور داخلی دیگر کشورها تاکید کرد.
محمد بن عبد الرحمن، وزیر خارجه قطر نیز در حاشیه این نشست با انتقاد از سیاستهای شرکای منطقه‌ای قطر در خلیج فارس، اقدام عربستان سعودی و به ویژه امارات را در محاصره کشورش ناعادلانه توصیف کرد. او همچنین از تحریم‌های آمریکا علیه ایران انتقاد کرد. وی تاکید کرد: ما در حال حاضر با عربستان سعودی بر سر محاصره قطر، جنگ بی دلیل در یمن و نحوه ربودن نخست وزیر لبنان اختلاف نظر داریم.
یار گیری قطر در برابر سیاستهای سلطه جویانه عربستان
نشست بین المللی دوحه در حالی با حضور سطح بالا و پررنگ هم پیمانان و کشورهای دوست قطر برگزار شد که چند روز قبل از آن نشست سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در ریاض با حضور کم رنگ نمایندگان کشورهای عربی و در غیاب سران سه کشور قطر، عمان و امارات برگزار شد. این نشست که بدون حضور امیر قطر برگزار شده بود نتوانست به اهداف از پیش تعیین شده خود دست یابد و در سایه تشدید اختلافات اعضا در خصوص مسائل مختلف از جمله ایران و هم چنین شرایط بحرانی عربستان در زمینه پرونده ترور جمال خاشقجی به پایان رسید.
قطر با برگزاری این نشست مهم و جمع کردن چهره های برجسته بین المللی از ایران، ترکیه، روسیه ... نشان داد که می تواند با وجود اقدامات خصمانه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و محاصره دوحه بیش از پیش در عرصه بین الملل عرض اندام کرده و کشورهای هم پیمان را برای تشکیل یک ائتلاف در برابر عربستان گرد هم آورد. عکسهای صمیمانه وزرای خارجه ایران، قطر و ترکیه در حاشیه نشست دوحه توجه رسانه های جهان را به خود جلب کرد چرا که این عکسها در شرایط کنونی پیام خاصی را به کشورهای متخاصم مخابره می کند.
حضور وزیر خارجه ترکیه در این نشست نیز قابل توجه است چرا که روابط میان آنکارا و ریاض بعد از ترور جمال خاشقجی به دست عناصر نظام عربستان در خاک ترکیه به شدت تیره و تار شده است. ترکیه بارها به صورت غیر مستقیم محمد بن سلمان ولی عهد عربستان را مسئول این ترور معرفی کرده و خواهان تحویل گرفتن عناصر شرکت کننده در این جنایت شده اما ریاض تاکید کرده که هیچ کدام از شهروندان سعودی را تحویل آنکارا نخواهد داد.
خروج ناگهانی قطر از سازمان اوپک در سایه ادامه یافتن بحران خلیج فارس نشان داد که دوحه واهمه‌ای از رویارویی با این بحران ندارد و احتمال خروج از شورای همکاری خلیج فارس را نیز بررسی می کند. قطر تلاش می کند تا بیش از پیش نشان دهد که دنباله رو و سرسپرده سیاستهای سلطه جویانه عربستان نیست و با وجود مساحت بسیار کم این کشور در برابر دیگر کشورهای عربی از جمله عربستان می تواند در برابر ریاض بایستد.
قدرت اقتصادی قطر در سایه تحریم کشورهای عربی
قطر از همان ابتدای بحران تلاش کرد تا با تدوین یک برنامه اقتصادی مشخص در برابر تحریم های اعمال شده از سوی کشورهای عربی به رهبری عربستان سر خم نکند و نه تنها دچار بحران اقتصادی نشود بلکه قدرت و رشد اقتصای خود را نیز در این برهه به رخ کشورهای همسایه بکشاند.
مقامات قطر تلاش کردند در حاشیه نشست بین المللی دوحه با امضای توافق نامه های اقتصادی بسیار قابل توجه با سازمان ملل نشان دهند که با وجود تحریم این کشور از سوی عربستان نه تنها اقتصاد دوحه دچار تزلزل نشده بلکه به حدی قدرتمند است که به آوارگان یمنی و نهادهای سازمان ملل کمک می کند.
دولت قطر و «کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان» برای ساخت پناهگاه برای بیش از ۲۶ هزار تن از آوارگان یمن توافقنامه ای را به امضا رساندند. این توافقنامه با بودجه ای بالغ بر ۳ میلیون دلار روز یکشنبه میان «صندوق توسعه قطر» و کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان و در حاشیه نشست دوحه به امضاء رسید.
وزیر خارجه قطر هم چنین در نشستی مطبوعاتی، از کمک کشورش به موسسات سازمان ملل به میزان ۵۰۰ میلیون دلار خبر داد و گفت توافقنامه هایی برای افتتاح دفتر نمایندگی یونیسف و نیز مقر امور بشردوستانه سازمان ملل در دوحه به امضا رسید.
دوحه به این حد نیز اکتفا نکرده و دایره سرمایه گذاری های خود را به آمریکا کشانده است به طوریکه مدیرعامل قطر پترولیوم به تازگی اعلام کرد که این شرکت ظرف چند سال آینده، حداقل ۲۰ میلیارد دلار در ایالات‌متحده سرمایه‌گذاری خواهد کرد. این درحالی صورت می‌گیرد که این کشور عربی به تازگی از سازمان اوپک خارج شده است و از ریسک‌های قانونی احتمالی در آمریکا در امان است.
سعد الخابی که مدیرعامل بزرگترین شرکت تولید گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) در جهان است، اعلام کرد که قطر پترولیوم در اواسط سال آینده، شرکای خارجی خود برای خط تولید جدید ال‌ان‌جی این شرکت را معرفی خواهد کرد.
جنگ رسانه ای کشورهای تحریم کننده علیه نشست دوحه
در این میان رسانه های وابسته به عربستان و امارات تلاش کردند با ارائه تحلیل های جهت دار و مانور تبلیغاتی نشان دهند که نزدیکی قطر به ترکیه و ایران در سایه طولانی شدن بحران خلیج فارس بسیار خطرناک بوده و این مسأله می تواند به ضرر عربستان تمام شود.
این رسانه ها مدعی شدند که قطر جایگاهی برای ایران ایجاد کرده که بتواند از این تریبون برای تبلیغ برنامه موشکی خود استفاده کند. مقامات اماراتی و سعودی نیز نسبت به برگزاری این نشست ابراز نارضایتی کردند به طوریکه انور قرقاش وزیر مشاور امارات در امور خارجه اعلام کرده بود که قطر از ایران و ترکیه پیروی می کند.
«مشعل أبا الودع الحربی» یکی از تحلیل گران اماراتی با انتشار یک مقاله دور از واقعیت در چارچوب جنگ رسانه ای علیه قطر مدعی شد: شاهد حضور شخصیتهایی از ایران و ترکیه در نشست بین المللی دوحه بودیم. قطر به شرکت کنندگان در این نشست پول داده و مواضع آنها را خریده تا در حمایت از سیاستهای قطر سخن بگویند!
عمرو ادیب مجری شبکه ام بی سی مصر نیز با ارائه تحلیل های نادرست و مغرضانه در خصوص نشست دوحه از حضور نمایندگان ایران و ترکیه در کنار وزیر خارجه قطر و انتقاد آنها از عربستان به شدت ابراز نارضایتی کرد.
شبکه بی بی سی فارسی نیز با انتشار گزارشی با تیتر قابل تأمل «چگونه قطر در جمع برادرخوانده‌های عربش به 'جوجه اردک زشت' تبدیل شد؟» با تاکید بر کوچک بودن و سنی بودن قطر اعلام کرد که این کشور مدت زیادی در سایه تبعیت از عربستان به سر برده است.
در نهایت می توان گفت که به نظر می رسد پیروز بحران منطقه خلیج فارس در واقع قطر است که بدون کوتاه آمدن از مواضع خود و پاسخ ندادن به خواسته های ۱۳ گانه کشورهای عربی که بیشتر معنی دیکته کردن به دوحه را دارد توانسته پیامدهای تحریم ها را پشت سر بگذارد و بدون منزوی شدن در منطقه برای خود در برابر عربستان یارگیری کند.