آمریکا پای داعش را به افغانستان باز کرد
محقق گفت: مردم افغانستان فکر می‌کردند پیمان امنیتی که با آمریکا امضاء شد، امنیت در این کشور به سطح بالای خود می‌رسد، اما نه‌تن‌ها چنین نشد، بلکه بر نفوذ و گسترش گروه‌های تروریستی افزود شد و پای داعش نیز در افغانستان باز شد.
خبرگزاری فارس: زینب رحیمی- امنیت و ثبات افغانستان همواره موضوعی بوده که برای منطقه بزرگ خاورمیانه و کشور‌های این منطقه اهمیت ویژه‌ای داشته است. چراکه افغانستان به قلب آسیا شهرت دارد و مرکز اتصال بسیاری از کشور‌های منطقه به‌شمار می‌رود.
اما این روز‌ها موضوعی که افغانستان را بر سر زبان‌ها انداخته و به تیتر یک رسانه‌های دنیا تبدیل کرده است، مذاکرات صلحی است که از گذشته‌ها تاکنون در همواره محل مناقشه گروه‌های درگیر بوده است.
همچنین موضوع مهم دیگر، ظهور پدیده شوم تروریسم در افغانستان و به‌خصوص داعش است که به‌رغم تلاش‌های دولت افغانستان، اما شاهد حملات تروریستی این گروه در برخی نقاط افغانستان هستیم بطوریکه در آخرین انفجاری که توسط این گروه‌های تروریستی در مراسم سالروز ولادت پیامبر اکرم (ص) در هتل اورانوس کابل صورت گرفت، بیش از ۱۰۰ تن کشته و زخمی شدند.
«محمد محقق» معاون ریاست اجرائیه افغانستان در خصوص فعالیت داعش و دیگر گروه‌های تروریستی عقیده دارد که نبود شرایط مناسب در افغانستان مانع از اجرای طرح جامع برای مبارزه عملی و درست با داعش و پدیده تروریسم است.
وی همچنین می‌گوید که آمریکا تاکنون هیچگاه نتواسته در قالب پیمان امنیتی واشنگتن- کابل به تعهداتش عمل کند و اصلا مردم افغانستان فراموش کرده‌اند که چنین قراردادی در کار بوده است.
معاون عبدالله بر این باور است که پاکستان با برقراری ارتباط با دشمنان افغانستان هیچ وقت به‌دنبال بهبود روابط خود با افغانستان نبوده است و تمامی گروه‌های تروریستی که در افغانستان دست به انفجار و انتحار می‌زنند در این کشور تجهیز و تامین می‌شوند.
وی همچنین اظهار می‌دارد که آمریکایی‌ها به تنها به این حرف که طالبان آماده مذاکره است، بسنده کردند و این موضوع هنوز معلوم نیست که طرف مذاکره آن‌ها چه شخص یا گروهی خواهد بود. این در حالی است.
به همین بهانه با «محمد محقق» معاون ریاست اجرائیه افغانستان به گفتگو نشستیم که در زیر می‌خوانید.
امروزه در برخی از نقاط افغانستان شاهد جنایات داعش هستیم. چرا دولت وحدت ملی طرحی را برای مبارزه با این گروه تکفیری همانند آنچه که در عراق و سوریه برای ریشه‌کن کردن داعش اتفاق افتاد، اجرا نمی‌کند؟
متاسفانه بیش از ۲ دهه است که مردم افغانستان گرفتار جنایاتی هستند که گروه‌های تروریستی به آن‌ها تحمیل می‌کنند. طالبان و داعش هرروزه انفجار‌هایی را در نقاط مختلف افغانستان انجام می‌دهند که بر اثر آن مردم بیگناه زیادی جان خود را از دست می‌دهند.
در دوره جدید که فصل دموکراسی نامیده شده است، در حضور جامعه جهانی در افغانستان طالبان یکبار در مقاطع اولیه از صحنه رفتند، اما پس از آنکه پایگاه‌های آنان در خارج از افغانستان یعنی در مرز‌های جنوبی تجهیز و تقویت شد، دوباره به افغانستان بازگشتند و حدود ۱۰ سال است که حضور نظامی خود را در افغانستان تثبیت کرده‌اند و بسیاری از مناطق را در سیطره خود گرفتند.
همچنین گروه تروریستی داعش نیز از ۳ سال پیش که در افغانستان حضور پیدا کرده است. این گروه با شعار‌های بسیار تندی خصوصا علیه جامعه شیعه افغانستان وارد عمل شده اند شاهد بودیم که مساجد، تکایا، مراکز آموزشی و محل تجمعات مردم هزاره را بار‌ها مورد حمله خود قرار داده‌اند.
من به عنوان عضوی از کابینه و شورای امنیت ملی افغانستان، برای مقابله با گروه‌های تروریستی ۲ طرح امنیتی پیشنهاد کردم. اول طرح حفاظت از مساجد بود که در این طرح قرار بود حدودا ۱۰۰۰ مسجد مورد حفاظت قرار گیرند و از افرادی که خود مردم محل پیشنهاد می‌دهند، دولت به آن‌ها آموزش داده و سلاح در اختیارشان قرار گیرد. این طرح انجام شد و از بسیاری حملات تروریستی که قرار بود در آنجا انجام شود، جلوگیری شد.
همچنین در طرح دوم مسلح کردن مردم هزاره‌ای بود که در مناطق هم‌مرز با استقرار طالبان و داعش زندگی می‌کنند، بود و قرار شد تا در آن مناطق نیرو‌های اردوی ملی افغانستان مستقر شده و از آنان حفاظت کنند. اما این طرح بدلیل برخی از مشکلات مانند کمبود بودجه اجرایی نشد و در یکماه گذشته همزمان با آغاز مذاکرات صلح حملات علیه این مناطق آغاز و تشدید شد.
همزمان با آغاز این حملات دولت وحدت ملی نیز نیرو‌های امنیتی را به این مناطق فرستاد و در مقابل گروه‌های تروریستی ایستاد و منطقه را تحت پوشش خود قرار داد. اما شرایط طرح جامعی که بتوان به طور کامل با آن در مقابل گروه‌های تروریستی در افغانستان ایستاد هنوز فراهم نشده است و اگر این اتفاق بیفتد همانند آنچه در سوریه و عراق اتفاق افتاد می‌توان بساط گروه‌های تروریستی را در افغانستان نیز برچید.
با توجه به نقش مهم پاکستان در امنیت افغانستان و اختلافاتی که همواره این دو کشور با یکدیگر داشته‌اند، بطور کلی جایگاه پاکستان در سیاست خارجی افغانستان در دوره دولت جدید پاکستان کجاست؟
افغانستان پس از دوره جهاد، مشکلاتی را همواره با پاکستان داشته است. پاکستان در دوره جهاد با مردم افغانستان همکاری و بیش از یک دهه مهاجرین افغانستانی را در خود پذیرفت تا جهاد افغانستان به پیروزی برسد. پس از دوره جهاد تغییراتی صورت گرفت و شاید دولتی که دلخواه پاکستان بود در افغانستان بر سر کار نیامد.
پس از پیروزی مجاهدین در افغانستان که ۲۵ سال از آن می‌گذرد، رابطه پاکستان با افغانستان تغییر کرد و پاکستان نه به عنوان یک همکار بلکه به عنوان یک مشکل مطرح شد. تمامی تروریست‌هایی که به افغانستان می‌آیند مسیر آن‌ها از پاکستان می‌گذرد و باور دولت افغانستان این است که پاکستان تروریست‌ها را تجهیز و تامین مالی می‌کند.
این سوء تفاهمات در بین ۲ کشور همواره بوده است، اما باید گفت: در دولت جدید پاکستان نیز افغانستان در سیاست خارجی این کشور جایگاه بسیار مهمی در بسیاری از عرصه‌های همکاری دارد و امیدواریم که پاکستان به وعده‌هایی که در خصوص مبارزه با تروریست‌ها داده است، عمل کند.
با توجه به این اختلافات؛ آیا افغانستان علاقه‌ای دارد تا روابط خود را با پاکستان بهبود بخشد؟
افغانستان همیشه علاقه به بهبود روابط داشته است، اما این پاکستان است که روابط خود را با دشمنان افغانستان ترک نمی‌کند. همین موضوع سبب ضربه زدن به روابط دو کشور می‌شود و همواره اسلام‌آباد و کابل دچار مشکل هستند.
امروز روابط افغانستان با کشور‌های همسایه و منطقه مانند چین، هند، تاجیکستان و ... در چه سطحی است؟
افغانستان با چین رابطه بسیار دوستانه‌ای دارد و در تمامی عرصه‌های امنیتی، تجاری، اقتصادی و ... همکاری‌های بسیار حسنه‌ای دارد و فکر می‌کنم بهترین روابط را میان کشور‌های همسایه با چین دارد.
روابط افغانستان با تاجیکستان و ترکمنستان و ازبکستان هم بسیار دوستانه است، اما نه در حدی که آن‌ها تاثیر بسزایی در پیشرفت افغانستان داشته باشند، چراکه آن‌ها نمی‌توانند همانند چین نقش بسیار مهمی را ایفا کنند، اما روابط این کشور‌ها با افغانستان در سطوح همکاری‌های امنیتی و تجاری و ... که منافع یکدیگر را حفظ کنند، در حد بسیار خوبی است.
در میان همسایگان افغانستان تنها کشوری که همواره روابط پر تنشی با افغانستان داشته، پاکستان بوده است. با ایران نیز یک کمیته پنجگانه در حال کار است که موضوعات مختلفی مانند آب، مواد مخدر، مهاجرین و بسیاری دیگر مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد و تا نهایی شدن یک طرح جامع میان دو کشور به کار خود ادامه می‌دهند، اما موضوعات به اندازه‌ای حساس و مهم هستند که بحث‌ها هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است.
فکر می‌کنید چقدر زمان ببرد تا کمیته‌های پنجگانه میان ایران و افغانستان به نتیجه برسند؟
از آنجایی که موضوعات موجود در این کمیته‌ها بسیار پیچیده و متنوع هستند و برخی از آن‌ها به یکدیگر مرتبط هستند، به نظر می‌رسد به پروسه‌ای بسیار زمان‌بر تبدیل شود. چراکه کار و بحث بر روی تک تک این موضوعات بسیار طول خواهد کشید و به‌طور حتم با وجود اختلافاتی که میان دو کشور در خصوص برخی از این موضوعات وجود دارد، این کمیته‌های در مدت زمان طولانی به نتایجی دست خواهند یافت، ولی امیدوار هستیم تا یک چارچوب کلی در قالب همکاری‌های تعریف شده در زمینه‌های مختلف میان ایران و افغانستان آماده شود.
نظر شما در مورد قرار امنیتی واشنگتن- کابل چیست و چرا به‌گفته برخی از کارشناسان آمریکا به تعهداتش در قبال تامین امنیت افغانستان عمل نکرده است؟
توقعی که مردم از پیمان امنیتی واشنگتن- کابل داشتند، هیچگاه برآورده نشد. مردم افغانستان فکر می‌کردند پیمان امنیتی که با آمریکا امضاء شد، تمامی عرصه‌های همکاری و از همه مهم‌تر امنیتی با حضور این کشور در افغانستان به سطح بالای خود می‌رسد و امنیت به‌طور کامل در افغانستان برقرار می‌شود و تروریسم در این کشور ریشه‌کن خواهد شد، اما دیدیم که هیچگاه نه تنها چنین چیزی اتفاق نیفتاد، بلکه روز به روز بر نفوذ و گسترش گروه‌های تروریستی در افغانستان افزود شد و ناامنی بسیار بیشتر و متنوع‌تر شد و پای داعش نیز در افغانستان باز شد.
تمامی این مسائل سبب شده است تا مردم افغانستان امروزه فراموش کنند که اصلا چنین پیمان امنیتی وجود داشته است یا نه. شما ببینید از زمانی که آمریکا به افغانستان آمده است، میزان تولید مواد مخدر چندین برابر شده است و این موجب شده تا تعداد معتادان در افغانستان نیز روز به روز بیشتر شود. در طول تاریخ کشور‌هایی مانند آمریکا و انگلیس هیچگاه در جهات منافع ملت‌های مسلمان خدمت نکرده‌اند.
چندی پیش ترامپ اعلام کرد که به افغانستان سفر خواهد کرد. به‌نظر شما اهداف و پیامد‌های این سفر چیست؟
با آمدن ترامپ به افغانستان هیچ تغییری اتفاق نخواهد افتاد! همانند روسای جمهور گذشته آمریکا که به افغانستان سفر آمدند و از نیرو‌های نظامی خود در این کشور بازدید کردند، ترامپ نیز قطعا همین کار را خواهد کرد. اما قطعا اتفاق و رویداد خاصی پس از آمدن وی به افغانستان پیش نخواهد آمد.
به نظر شما استراتژی ترامپ در مورد افغانستان تاکنون چقدر در امور این کشور موثر بوده است؟
استراتژی ترامپ تنها مختص به افغانستان نیست بلکه طرحی بود که برای جنوب آسیا وی ارائه کرد. این طرحی بزرگ بود، اما به نظر می‌رسد این طرح و استراتژی آنگونه که مطلوب آمریکایی‌ها بوده تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده است.
آیا شاهد اختلافاتی میان دولت ترامپ با اشرف غنی هستیم؟ به نظر می‌رسید روابط اوباما با غنی بسیار حسنه‌تر از روابط وی با ترامپ است و آیا می‌توان گفت: پذیرفته نشدن اشرف غنی از سوی ترامپ در حاشیه مجمع جهانی سازمان ملل متحد یکی از نشانه‌های این شکاف است؟
نرفتن غنی به نیویورک برای شرکت در مجمع جهانی سازمان ملل متحد به‌دلیل تداخل آن با حمله شدیدی بود که علیه غزنی صورت گرفته بود و، چون آن زمان بسیاری از برنامه‌تهاجمی دولت علیه ترویست‌ها در دستور کار بود، اشرف غنی ترجیح داد تا برای رسیدگی به امور مربوط در افغانستان بماند و قرار شد تا عبدالله در این نشست سخنرانی کند.
اما شنیده‌هایی حاکی از آن بود که ترامپ ملاقات با اشرف غنی را رد کرده بود و اگر این موضوع صحت داشته باشد، به معنی آن نیست که سرآغاز اختلافات است و قطعا پیش از آن اختلافاتی وجود داشته است که ترامپ سخنرانی غنی را قبول نکرده است.
نقش انگلیس در افغانستان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا نقش منفی انگلیسی‌ها در این کشور نسبت به سال‌های قبل کمتر شده است؟
انگلیس همواره در طول تاریخ یک کشور تاثیرگذار بوده است که طرح‌ها و برنامه‌ها بزرگ و عظیمی را در کشور‌های مختلف تاکنون پیاده کرده‌اند. در افغانستان نیز تاثیرگذاری خود را تاکنون داشته است، چه بسا که تصمیمات و طرح‌های این کشور مورد استقبال طرف‌های دیگر قرار گرفته است و به‌دنبال منافع خود هستند.
رویکرد انگلیس در طول این سال‌ها در افغانستان به‌گونه‌ای بوده است که نشان دهند نقش موثری را ایفا می‌کنند و البته نظر ما این است که امروزه هر کشوری که در افغانستان حضور دارد حقوق متقابل آن‌ها از سوی افغانستان رعایت می‌شود و از این کشور می‌خواهیم در افغانستان نقش مثبتی را بازی کند چراکه اگر افغانستان آرام و با ثبات شد، تاثیر آن در منطقه قابل لمس است و اگر ناامن باشد قطعا منطقه نیز ناامن خواهد شد و جهان را نیز دربر می‌گیرد و اگر انگلیس این موضوع را درک کرده باشد نقش منفی خود را در افغانستان کم خواهد کرد.
ما از تمامی کشور‌ها می‌خواهیم تا اختلافات خود با یکدیگر را در افغانستان کنار بگذارند و برای امنیت و صلح افغانستان که همان امنیت و صلح منطقه و جهان است بکوشند و تروریسم دشمن همه بشریت است.
علت تاخیر در اعلام نتایج انتخابات پارلمانی افغانستان چه بود؟ آیا شائبه تقلب که برخی مطرح کردند جدی بود؟
کمیسیون انتخابات افغانستان تاکنون متاسفانه یک کمیسیون استاندارد و مجهزی نیست، اما با این وجود برخی نابسامانی‌ها در جریان انتخابات مانند اشکال در کارکرد دستگاه‌های بایومتریک، نرسیدن مواد انتخاباتی و برخی دیگر از ایرادات پیش آمد و برطرف کردن این ایرادات، موجب شد تا زمان زیادی صرف شود و منجر به بوجود آمدن اخیر در اعلام نتایج انتخابات شود.
بدون شک انتخابات پارلمانی یک انتخابات کاملا شفاف نبود. دستکاری‌هایی در برخی حوزه‌های انتخاباتی صورت گرفته است و برخی افراد غیرمتخصص در این امر حضور داشتند که موجب بسیاری از نابسامانی‌ها و مطرح شدن تقلب در انتخابات شد. اما باید گفت: در نهایت این انتخابات غیر قابل قبول نیست، ولی ایرادات بسیار زیادی را دارد.
چشم انداز مذاکرات صلح با طالبان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آمریکایی‌ها مصمم هستند تا زمینه آغاز گفتگوهای دولت افغانستان با طالبان را فراهم کنند. طالبان پیش از این همواره اعلام می‌کردند که مذاکره نخواهند کرد، اما در این اواخر گفته می‌شود که آمریکایی‌ها طالبان را به انجام مذاکره راضی کرده‌اند. باید دید که آیا این اتفاق خواهد افتاد و آمریکایی‌ها در عمل توانسته‌اند چنین چیزی را انجام دهند یا خیر.
مذاکرات صلح آمریکا با راهبری زلمی خلیل‌زاد در چه مرحله‌ای است و آیا نتیجه آن بر روی مذاکرات بین‌الافغانی با طالبان موثر خواهد بود؟
اگر خلیل‌زاد بتواند زمینه‌سازی را برای این مذاکرات انجام دهد، می‌توان امیدوار بود هرچه سریعتر گفتگو‌ها آغاز شود. اما تاکنون تنها اعلام کرده‌اند که طالبان مذاکره خواهند کرد و آمریکا توضیحات بیشتری در این زمینه ارائه نکرده است و اینکه با دولت مذاکره می‌کند و یا با احزاب سیاسی و یا دیگر افراد چیزی معلوم نیست و می‌توان گفت: در مراحل ابتدایی است و گویا تنها طالبان یک نرمشی نشان داده است که آماده مذاکره است، اما طرف مذاکره هنوز مشخص نیست. ولی آمریکا مصم است تا این مذاکرات به آغاز گفتگوهای بین‌الافغانی بیانجامد.
آیا در سطوح رهبری طالبان تاکنون اعلام رضایتی از سوی آن‌ها مبنی بر آمادگی برای انجام مذاکرات شنیده شده است؟
از گوشه و کنار شنیده شده است که طالبان برای آغاز مذاکرات صلح آمادگی دارد، اما اینکه تاکنون وارد مرحله اجرایی شده باشند چیزی مشاهده نشده است.
نظر شما نسبت به کنفرانس وحدت اسلامی که چندی قبل در تهران برگزار شد، چیست؟
در کنفرانس وحدت اسلامی با محوریت قدس، ۶۰۰ تن از دانشمندان جهان اسلام در تهران گرد هم جمع شدند و آن‌ها زمانیکه به کشور خود بروند قطعا افکار و دیده‌ها و شنیده‌های خود را منتقل می‌کنند. مهم آن است که مسلمانان را بیدار کنیم تا وحدت داشته باشند یعنی علاوه بر تقابل میان مسلمانان تعامل و همکاری و برادری هم وجود داشته باشد.
چراکه در شرایط کنونی دشمنان اسلام درصدد هستند تا جنگ و نزاع اسلام با اسلام را آغاز کنند. پیش از آن نزاع اسلام و کفر بود، اما امروزه مسئله کفر رها شده است و گروه‌های تکفیری از طریق اختلاف میان مسلمانان به‌دنبال نزاع میان آن‌ها هستند و جنگ میان مذاهب اسلامی فاجعه‌ای بسیار عظیم به‌شمار می‌آید.
باید مسلمانان را بیدار کنیم که ریختن خون برادر مسلمان نه تنها حرام بلکه یک فاجعه انسانی است و با اتحاد و وحدت مسلمانان با محوریت قدس به این موضوع پایان دهیم.
و حرف آخر؟
از شما و خبرگزاری فارس صمیمانه قدردانی می‌کنم.