وجود ۴ گسل شناخته‌شده در کرمانشاه
در هفته گذشته بار دیگر زلزله‌ای با بزرگای ۶.۴ ریشتر در استان کرمانشاه رخ داد و به گفته متخصصان، استان کرمانشاه به‌دلیل قرار گرفتن در محدود زاگرس دارای فعالیت‌های لرزه‌ای بالایی است به گونه‌ای که تاکنون ۱۲ زلزله تاریخی ویرانگر در این استان رخ داده که موجب کشته شدن ساکنان آن شده است.
خبرگزاری ایسنا: استان کرمانشاه به دلیل قرارگیری در محدوده زاگرس، دارای فعالیت لرزه‌ای بالایی است. این زمین‌لرزه‌ها معمولا در اطراف گسل‌های لرزه‌ای شناخته شده استان رخ می‌دهد که از آن جمله می‌توان به "گسل مرتفع زاگرس" (High Zagros Fault, HZF) اشاره کرد. این گسل با درازای ۱۳۷۵ کیلومتر و راستای شمال غربی- جنوب شرقی و با شیب به سوی شمال‌شرقی، از نوع راندگی است. این گسل در طول کمربند زاگرس امتداد دارد.
سایر گسل‌های این منطقه به این شرح است:
گسل پیشانی (جبهه) کوهستان زاگرس (Mountain Front Fault, MFF)
گسل پیشانی کوهستان زاگرس از پاره‌های گسلی گوناگون با طول‌های متفاوت ۱۵ تا ۱۱۵ کیلومتری تشکیل شده است و در جمع درازایی در حدود ۱۳۵۰ کیلومتر دارد. راستای کلی این گسل شمال غرب-جنوب شرق با شیب به سوی شمال شرق است. ساز و کار این گسل راندگی (فشاری) است. رویداد زمین‌لرزه تاریخی بهار ۳۳۷ هجری شمسی (۰۴/۹۵۸ میلادی) سرپل ذهاب با بزرگای برآورد شده ۶.۳ در مقیاس امواج گشتاوری (MW) و شدت ۸ (VIII) در مقیاس اصلاح شده مرکالی را به گسل پیشانی کوهستان نسبت می‌دهد.
صحنه گسل (Sahneh Fault)
گسل صحنه با طول ۱۰۰ کیلومتر و راستای شمال غربی - جنوب شرقی و شیب به سمت جنوب غربی در حوالی صحنه در استان کرمانشاه امتداد دارد. سازوکار این گسل "راستا لغز راست‌بر" است. گسل صحنه از جنوب شرق به گسل "کازرون" و از شمال غرب به گسل "مروارید" ختم می‌شود.
گسل مروارید
این گسل با درازای حدود ۱۵۰ کیلومتر و با راستای شمال غربی - جنوب شرقی با شیب به سوی شمال شرق در شمال "کامیاران" و غرب پاوه قرار دارد.
از جمله زمین‌لرزه‌های تاریخی استان کرمانشاه می‌توان به این موارد اشاره کرد:
زمین‌لرزه ۷ اردیبهشت ۳۸۷ هجری شمسی (۲۳ آوریل ۱۰۰۸ میلادی) با بزرگی تقریبی ۷:
این زمین‌لرزه ویرانگری در زاگرس مرکزی روی داد. تمرکز آسیب‌ها در شهر مهم "دینور" بود که به کلی ویران شد و بیش از ۵۶ هزار تن در اثر زمین‌لرزه و زمین‌لغزش‌های ناشی از آن جان خود را از دست دادند. بازماندگان در بیرون شهر سرپناهی برای خود ساختند. در شهر زیان‌های رسیده به دارایی‌های مردم بیش از آن بود که بتوان برآورد کرد.
زمین‌لرزه ۱۸۷۲/۰۶ میلادی با بزرگای ۶.۱:
در ژوئن ۱۸۷۲ زمین‌لرزه‌ای با بزرگای ۶.۱ "فارسینج" در استان کرمانشاه را لرزاند و ۱۵۰۰ نفر را کشت.
زمین‌لرزه ۹۵۸/۰۴ میلادی با بزرگی تقریبی ۶.۴:
این زمین‌لرزه "حلوان" (سر پل ذهاب" کنوبی) را ویران کرد و بسیاری را در مناطق کوهستانی کشت. این زمین‌لرزه بر منابع آب زیر زمینی در زاگرس نیز اثر گذاشت.
نقشه زمین‌لرزه‌های تاریخی کرمانشاه
علاوه بر زلزله‌های تاریخی، این استان دارای زلزله‌های شاخص دستگاهی (زلزله‌هایی که توسط دستگاه شتابنگاری ثبت شده‌اند) است. زمین‌لرزه ۲۲ آذرماه ۱۳۳۶ هجری شمسی (۱۳ دسامبر ۱۹۵۷میلادی) از جمله این زلزله‌ها است که فارسیج استان کرمانشاه را با بزرگی تقریبی ۶.۸ لرزاند. در این زمین‌لرزه حدود ۱۱۳۰نفر جان باختند و حدود ۹۰۰ نفر زخمی شدند و بیش از ۲۱۰ روستای واقع در منطقه میان زاگرس و ایران مرکزی در این زمین‌لرزه به کلی ویران یا به شدت تخریب شدند.
نقشه زلزله‌های دستگاهی استان کرمانشاه
زمین‌لرزه ۲۱ آبان ماه سال ۱۳۹۶ هجری‌شمسی (۱۲ دسامبر ۲۰۱۷ میلادی) ازگله - سرپل‌ذهاب با بزرگی ۷.۳ از دیگر رخداد‌های لرزه‌ای این استان است که در نزدیکی مرز ایران و عراق، در حد فاصل شهر‌های ازگله و سرپل ذهاب کرمانشاه ثبت شد. نقطه شروع شکستگی در حوالی ازگله بوده و به سمت شهر سرپل-ذهاب گسترش یافته بود.
در ۲۱ دی‌ماه ۱۳۹۶هجری‌شمسی (۱۱ ژانویه ۲۰۱۸ میلادی) تعداد شش زمین‌لرزه با بزرگی بیش از ۵ سورمار استان کرمانشاه را لرزاند. در ۳۱ تیرماه سال جاری نیز تازه آباد این استان با زلزله‌ای به بزرگی ۵.۷ لرزید. علاوه بر آن در سوم شهریور ماه سال جاری تازه آباد با زمین‌لرزه‌ای با بزرگای ۵.۹ لرزید.
زلزله ۴ آذرماه سال جاری با بزرگای ۶.۴ آخرین رخداد لرزه‌ای این منطقه است که آمار زمین‌لرزه‌های ثبت شده در مرکز لرزه‌نگاری کشوری نشان می‌دهد که این زمین‌لرزه تا ساعت ۱۳ و ۱۰ دقیقه روز سه‌شنبه ۶ آذرماه با ۲۶۴ پس‌لرزه همراه بوده است.
توزیع پس‌لرزه‌های زلزله ۶.۴ روز ۴ آذرماه بزرگای زلزله تعداد کمتر از ۳، ۲۱۶ بیشتر از ۳ و کمتر از ۴، ۳۶ بیشتر از ۴ و کمتر از ۵، ۹ بیشتر از ۵ و کمتر از ۶، ۲ بیشتر از ۶ و کمتر از ۷، ۱
نقشه توزیع پس‌لرزه‌های زلزله ۴ آذرماه استان کرمانشاه
در هفته گذشته علاوه بر زلزله مهم استان کرمانشاه در سایر استان‌های کشور زمین‌لرزه‌هایی به ثبت رسید که به این شرح است:
یکشنبه ۴ آبان ماه
"هجدک" استان کرمان با زلزله‌ای به بزرگای ۴.۱ لرزید. عمق این زلزله در ۱۰ کیلومتری و کانون آن در ۱۱ کیلومتری هجدک، ۱۳ کیلومتری خانوک و ۲۱ کیلومتری چترود استان کرمان بوده است. در "شهداد" این استان نیز زلزله ۲.۵ رخ داد.
در "تیکمه داش" استان آذربایجان شرقی زلزله ۲.۵، "کلیبر" استان آذربایجان شرقی زلزله ۲.۶ و" مسجد حضرت ابوالفضل" استان سیستان و بلوچستان زلزله ۲.۸ گزارش شد.
در "درز" استان فارس زلزله ۳.۷ رخ داد که عمق آن در ۱۶ کیلومتری و کانون آن در ۴۶ کیلومتری درز و ۵۰ کیلومتری رویدر استان هرمزگان و ۵۲ کیلومتری مزایجان استان فارس بوده است.
در "تازه آباد" استان کرمانشاه زلزله ۳ ریشتر رخ داد که عمق آن در ۱۲ کیلومتری و کانون آن در ۱۵ کیلومتری تازه آباد، ۲۵ کیلومتری جوانرود و ۳۴ کیلومتری کوزران این استان گزارش شد.
در "سرپل ذهاب" استان کرمانشاه زلزله ۶.۴ رخ داد که در عمق ۷ کیلومتری و کانون آن در ۱۷ کیلومتری سرپل ذهاب، ۱۸ کیلومتری قصر شیرین و ۲۹ کیلومتری عراق بوده است. زلزله‌های ۴ در عمق ۶ کیلومتری از دیگر زلزله‌های این منطقه است.
در "قصرشیرین" این استان زلزله‌های ۳.۵ در عمق ۱۰ کیلومتری، ۵.۲ در عمق ۱۰ کیلومتری و ۲.۸ رخ داد.
دوشنبه ۵ آبان
در "سومار" استان کرمانشاه زلزله ۴.۴ در عمق ۱۴ کیلومتری، "قصرشیرین" این استان چهار زلزله ۲.۵، ۳.۳ در عمق ۱۰ کیلومتری، ۳ در عمق ۱۱ کیلومتری، ۲.۸، ۳.۹ در عمق ۱۱ کیلومتری، سه زلزله ۲.۶، ۳.۶ در عمق ۹ کیلومتری، سه زلزله ۲.۷، ۳.۱ در عمق ۱۰ کیلومتری رخ داد و در سر پل ذهاب نیز سه زلزله ۲.۶، شش زلزله ۲.۵، ۳ در عمق ۵ کیلومتری، ۳.۴ در عمق ۱۰ کیلومتری، دو زلزله ۳.۱ در عمق ۱۰ کیلومتری، ۴.۶ در عمق ۹ کیلومتری، ۲.۹، ۲.۷، و گیلانغرب زلزله ۳.۶ در عمق ۱۱ کیلومتری، ۳.۱ در عمق ۵ کیلومتری، ۲.۶، ۲.۹ به ثبت رسید.
در "علی آباد" استان گلستان زلزله‌ای به بزرگای ۳.۶ در عمق ۱۰ کیلومتری رخ داد که کانون آن در ۲۲ کیلومتری علی‌آباد و ۲۶ کیلومتری فاضل آباد استان گلستان و ۲۶ کیلومتری امیریه استان سمنان بوده است.
در "کلمه" استان بوشهر زلزله‌ای به بزرگای ۳.۹ رخ داد که در عمق ۱۴ کیلومتری و در ۶ کیلومتری کلمه، ۲۱ کیلومتری بوشکان و ۲۱ کیلومتری اهرم این استان گزارش شد.
در "نوخندان" استان خراسان رضوی زلزله ۲.۷، "فریدون شهر" استان اصفهان زلزله ۲.۶، "خشت" استان فارس زلزله‌های ۲.۹ و ۲.۵، "دیهوک" استان خراسان جنوبی زلزله ۲.۵، "گنبد کاوس" استان گلستان زلزله ۲.۸، "بابامنیر" استان فارس زلزله ۲.۷ و "قاضی" استان خراسان شمالی زلزله ۲.۸ به ثبت رسید.
در "کنار تخته" استان فارس زلزله‌ای به بزرگای ۳.۲ رخ داد که عمق آن در ۹ کیلومتری و کانون این زمین لرزه در ۲ کیلومتری کنار تخته و ۵ کیلومتری خشت استان فارس و ۱۶ کیلومتری وحدتیه استان بوشهر بوده است.
در "بروجرد" استان لرستان زلزله ۳.۹ ریشتری به ثبت رسید که عمق آن در ۶ کیلومتری و کانون این زمین‌لرزه در ۷ کیلومتری بروجرد، ۱۵ کیلومتری اشترینان و ۲۹ کیلومتری چغلوندی استان لرستان بوده است.
"تیکمه داش" استان آذربایجان شرقی با زلزله‌ای با بزرگای ۳.۵ لرزید که عمق آن در ۱۰ کیلومتری و کانون این زمین‌لرزه در ۱۰ کیلومتری تیکمه داش، ۱۳ کیلومتری شربیان و ۱۶ کیلومتری بستان آباد این استان بوده است.
سه‌شنبه ۶ آذر
در "انبار الوم" استان گلستان زلزله ۲.۵، "کنار تخته" استان فارس زلزله ۲.۵، "تیکمه داش" استان آذربایجان شرقی زلزله ۲.۷، "دهرم" استان فارس زلزله ۲.۶ و "عقدا" استان یزد زلزله ۲.۶ به ثبت رسید.
در "قصرشیرین" استان کرمانشاه زلزله‌های ۲.۷، ۲.۶، ۴.۳ در عمق ۱۳ کیلومتری، ۳.۵ در عمق ۱۶ کیلومتری، ۳.۱ در عمق ۱۴ کیلومتری بوده است.
در "سرپل ذهاب" استان کرمانشاه زلزله‌ای با بزرگای ۳.۲ به ثبت رسید که عمق آن در ۸ کیلومتری و کانون رومرکز آن در ۱۱ کیلومتری سرپل ذهاب، ۲۵ کیلومتری قصر شیرین و ۲۹ کیلومتری گیلانغرب این استان بوده است. زلزله‌های ۲.۵، ۳.۲ در عمق ۷ کیلومتری از دیگر رخداد‌های لرزه‌ای این منطقه بوده است.
"گیلانغرب" استان کرمانشاه نیز با زلزله‌ای به بزرگای ۳.۸ در عمق ۱۳ کیلومتری لرزید.
"هجدک" استان کرمان با زلزله‌ای با بزرگای ۳.۶ لرزید. عمق این زمین‌لرزه در ۶ کیلومتری و کانون آن در ۳۲ کیلومتری هجدک، ۴۳ کیلومتری چترود و ۵۰ کیلومتری شهداد این استان بوده است.
"جویبار" استان مازندران زلزله‌ای با بزرگای ۳.۶ را تجربه کرد و عمق آن در ۱۶ کیلومتری و کانون این زمین لرزه در ۸ کیلومتری جویبار، ۱۰ کیلومتری ساری و ۱۰ کیلومتری کوهی‌خیل این استان بوده است.
در "مسجد حضرت ابوالفضل" استان سیستان و بلوچستان زلزله ۳ به ثبت رسید. عمق آن در ۹ کیلومتری و کانون آن در ۲۵ کیلومتری مسجد حضرت ابوالفضل و ۷۵ کیلومتری گلمورتی استان سیستان و بلوچستان و ۶۶ کیلومتری محمدآباد ریگان استان کرمان گزارش شد.
چهارشنبه ۷ آبان
"مزایجان" استان فارس زلزله ۳.۲ ریشتری را تجربه کرد که عمق آن در ۱۰ کیلومتری و کانون این زمین‌لرزه در ۴۱ کیلومتری مزایجان، ۵۰ کیلومتری لار و ۶۰ کیلومتری درز این استان بوده است.
در سر پل ذهاب زلزله‌های ۴.۳ در عمق ۱۰ کیلومتری، ۲.۶، ۳.۲ در عمق ۱۳ کیلومتری و ۲.۷، و در قصرشیرین استان کرمانشاه زلزله‌هایی با بزرگای ۲.۵ و ۳.۱ در عمق ۲۰ کیلومتری رخ داد.
در "درب بهشت" استان کرمان زلزله ۲.۵، "خانه زنیان" استان فارس زلزله‌های ۲.۷ و ۲.۵ شنبه استان بوشهر زلزله ۲.۵ گزارش شد.
در "دوزین" استان گلستان زلزله‌ای با بزرگای ۳.۱ به ثبت رسید که عمق آن در ۶ کیلومتری و کانون این زمین لرزه در ۱۸ کیلومتری دوزین، ۳۷ کیلومتری نوده خاندوز و ۳۸ کیلومتری مینودشت این استان بوده است.
در "دهرم" استان فارس زلزله‌ای به بزرگای ۳.۴رخ داد که عمق آن در ۲۵ کیلومتری و کانون این زمین‌لرزه در ۲۶ کیلومتری دهرم و ۴۵ کیلومتری فراشبند استان فارس و ۲۸ کیلومتری شنبه استان بوشهر بوده است.
"هجدک" استان کرمان با زمین‌لرزه‌ای به بزرگای ۳.۷ لرزید. عمق این زلزله در ۶ کیلومتری و کانون آن در ۱۲ کیلومتری هجدک، ۱۵ کیلومتری خانوک و ۲۴ کیلومتری چترود استان کرمان بوده است.
زلزله به بزرگای ۳.۳ از دیگر رخداد‌های مهم روز ۷ آذر ماه بوده که در عمق ۸ کیلومتری و در کانون ۷۸ کیلومتری نهبندان و ۱۰۳ کیلومتری شوسف استان خراسان جنوبی و ۸۸ کیلومتری سفیدآبه استان سیستان و بلوچستان به ثبت رسید.
پنج‌شنبه ۸ آذر
در ساعت یک و ۲۳ دقیقه بامداد روز پنج‌شنبه ۸ آذر زلزله‌ای به بزرگای ۳.۲ "لامرد" استان فارس را لرزاند. عمق این زلزله در ۱۰ کیلومتری و کانون آن در ۹ کیلومتری لامرد و ۲۷ کیلومتری وراوی استان فارس و ۱۶ کیلومتری پارسیان استان هرمزگان بوده است.
در "گیلانغرب" زلزله ۲.۹، ۴.۴ در عمق ۱۱ کیلومتری، در "قصرشیرین" استان کرمانشاه زلزله ۲.۵ و در "سرپل ذهاب" استان کرمانشاه زلزله ۳.۵ در عمق ۸ کیلومتری به ثبت رسید.
"کیاسر" استان مازندران زلزله‌ای با بزرگای ۳.۱ را تجربه کرد که عمق آن در ۸ کیلومتر و رومرکز آن در ۱۴ کیلومتری کیاسر و ۴۱ کیلومتری پل سفید استان مازندران و ۴۱ کیلومتری شهمیرزاد استان سمنان گزارش شد.
در "مشگین شهر" استان اردبیل زلزله‌ای به بزرگای ۳.۲ رخ داد که عمق آن در ۹ کیلومتری و کانون آن در ۱۲ کیلومتری مشگین شهر و ۳۰ کیلومتری لاهرود استان اردبیل و ۴۱ کیلومتری سراب استان آذربایجان شرقی بود است.
در "ورزقان" استان آذربایجان شرقی زلزله ۲.۹ و مسجد حضرت ابوالفضل استان سیستان و بلوچستان زلزله ۲.۵ به ثبت رسید.
جمعه ۹ آذر
در "گیلانغرب" استان کرمانشاه زلزله ۲.۷، "سیلوانه" استان آذربایجان غربی زلزله ۲.۶، "سرپل ذهاب" استان کرمانشاه زلزله ۲.۵، "آق قلا" استان گلستان زلزله ۲.۷ رخ داد.