روابط ترکیه و آمریکا همچنان شکننده است

خبرگزاری ایسنا: روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی درباره روابط ترکیه و آمریکا، نوشت‌: قانونگذاران آمریکایی تهدید کرده‌اند که اگر ترکیه خرید سیستم دفاع موشکی روسیه (اس ۴۰۰) را لغو نکند، انتقال جنگنده‌های اف ۳۵ که ترک‌ها در ساخت آن کمک کرده‌اند به تعویق افتاده و یا لغو می‌شود. بر اساس گزارش طبقه بندی شده که به کنگره ارسال شده است، جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا بار دیگر اعتراض خود را نسبت به این تهدید اعلام کرده است. ماتیس گفت‌: لغو ارسال جنگنده‌های اف ۳۵ به ترکیه که صنعت دفاعی این کشور در ساخت آن‌ها مشارکت داشته، می‌تواند باعث مشکلات بسیاری شود.

بخش وزارت امور خارجه آمریکا که در حوزه فروش تجهیزات نظامی به کشور‌های خارجی مسئول است، هم اعلام کرده: این بخش تلاش می‌کند که ترکیه را به خرید سیستم دفاعی موشکی پاتریوت به جای سیستم اس ۴۰۰ روسیه ترغیب کند. ترکیه اعلام کرده است که نیاز فوری به این سیستم موشکی دارد و آمریکا در طول سالیان گذشته دو دل بوده و هرگز پیشنهاد جدی نداده است.

مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه چند روز پیش درباره خرید سیستم اس ۴۰۰، گفت‌: این توافق نهایی شده است.

همچنین ترکیه و آمریکا درباره حمایت واشنگتن از نیرو‌های کرد در سوریه برای مبارزه با داعش اختلاف نظر دارند. ترکیه این نیرو‌های کرد را تروریست دانسته و موضع کرد‌ها در شرق سوریه را که تحت کنترل آمریکا است، دست کم دو بار در ماه گذشته میلادی بمباران کرده است. این کشور اعلام کرده که این اقدام را در پاسخ به حملات کرد‌ها علیه سربازانش انجام داده است.

چند روز پیش ماتیس به خبرنگاران اعلام کرد که نیرو‌های آمریکایی پست‌های نظارتی در مرز‌ها تاسیس کرده‌اند که زمانی که آن‌ها هر گونه تهدیدی از سوی سوریه ببینند به ترک‌ها اطلاع داده و هشدار بدهند. اما روز شنبه خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه اعلام کرد که او بار‌ها به پنتاگون گفته است که ایده تاسیس پست‌های نظارتی یک پیشنهاد بد است. وی گفت‌: این مساله می‌تواند این تلقی را ایجاد کند که سربازان آمریکایی از نیرو‌های یگان مدافع خلق کرد حمایت می‌کنند.

یگان‌های مدافع خلق شاخه مسلح جنبش سیاسی کرد‌های سوریه هستند. ترکیه آن‌ها را بخشی از گروه پ. ک. ک. می‌داند. گروهی که ترکیه با آن درگیر است و حتی آمریکا این گروه را تروریستی می‌داند. اما واشنگتن بر این باور است که میان این گروه و یگان‌های مدافع خلق تفاوت وجود دارد.

آکار اعلام کرد: ما انتظار داریم که متحدان آمریکایی ما روابط شان را با یگان‌های مدافع خلق قطع کنند.

چاووش اوغلو نیز در دیدار‌های خود با مایک پامپئو، وزیر امور خارجه و جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا اعلام کرد که او بار‌ها درخواست ترکیه مبنی بر استرداد فتح الله گولن، روحانی در تبعید و مخالف دولت ترکیه که در حال حاضر در پنسیلوانیا به سر می‌برد را تکرار کرده است.

ترکیه گولن را مسئول اصلی کودتای نافرجام ۲۰۱۶ می‌داند. از آن زمان تاکنون این کشور هزاران نفر از مردم ترکیه را از کار اخراج و یا بازداشت کرده است.

چاووش اوغلو اعلام کرد که وی لیستی شامل ۸۳ نفر با تابعیت ترک در این کشور به بولتون داده و خواستار استرداد آن‌ها شده است. این لیست در گفت‌وگوی تلفنی دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا با رجب طیب اردوغان همتای ترکیه‌ای او به آمریکا داده شده است و در نهایت این لیست به وزارت دادگستری آمریکا که همواره اعلام کرده است ترک‌ها شواهد کافی برای استرداد افراد درخواست شده ارائه نکرده‌اند، داده شد.

در مقابل آزادی اندرو برانسون، کشیش آمریکایی که بعد از دو سال بازداشت به اتهام همکاری با گروه‌های تروریستی آزاد شده بود، دست کم به طور موقت باعث بهبود و ترمیم روابط دو کشور شد. در آن زمان ترامپ در توییتی از ترکیه تشکر کرده و اعلام کرد که این امر باعث بهبود روابط این دو کشور می‌شود.

واشنگتن و آنکارا کم و بیش در مساله قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار واشنگتن پست در یک سو قرار دارند. اگر چه ترامپ از مقصر اعلام کردن محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان خودداری کرده است. مقامات ترکیه، اما اعلام کردند که پرونده خاشقجی نمی‌تواند تاثیری بر روابط دو جانبه با آمریکا بگذارد، حتی اگر ترامپ کاری انجام ندهد، زیرا کنگره مصمم به مجازات سعودی‌ها هستند. ترامپ و اردوغان هر دو قرار است در چند روز آینده در اجلاس جی ۲۰ در آرژانتین شرکت کنند که در این نشست محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان و ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه هم حضور دارند.

با این حال هنوز وضعیت مرز‌های سوریه و ترکیه از مهم‌ترین تهدیدات علیه روابط دو کشور محسوب می‌شود. سربازان ترکیه از غرب رود فرات وارد سوریه شده‌اند. این در حالی است که نیرو‌های یگان‌های مدافع خلق در شرق رود فرات حضور دارند. از سوی دیگر مساله جنگنده‌های اف ۳۵ همچنان باقی است. اگر چه باعث تنش ناگهانی نمی‌شود، اما ممکن است در بلند مدت و میان مدت اختلافات دو کشور را افزایش دهد.

از سوی دیگر در گذشته ترکیه خواستار خرید سیستم پاتریوت از آمریکا بوده، اما این درخواست علی‌رغم درخواست‌های ترکیه هنوز منتقل نشده است. زمانی که آنکارا مذاکرات با روسیه برای خرید اس ۴۰۰ را آغاز کرد، چراغ‌های قرمز برای ناتو و آمریکا روشن شد و آن‌ها بار دیگر پیشنهاد سیستم پاتریوت به جای سیستم اس ۴۰۰ را داده‌اند. کنگره در حال حاضر قانونی را تصویب کرده است که بر اساس آن اگر کشوری تجهیزات روسی خریداری کند، برای خرید تسلیحات آمریکایی محدود می‌شود. در حال حاضر این قانون جدید از انتقال جنگنده‌های اف ۳۵ به ترکیه کشوری که خود در تولید آن سهیم بوده، جلوگیری به عمل آورده است. در حال حاضر قرار است دو جنگنده در مرحله اول در سال آینده میلادی به ترکیه منتقل شود. این انتقال تنها چند ماه پیش از آغاز استقرار سیستم دفاع موشکی اس ۴۰۰ به ترکیه انجام خواهد گرفت.

به طور کلی اگر چه روابط واشنگتن-آنکارا با آزادی برانسون به طور موقت بهبود یافت، اما مسائل دیگری میان دو کشور باقی مانده است که هنوز حل نشده‌اند و این مسایل روابط دو کشور را هم چنان شکننده نگه داشته است.