یک سکه در ماه هزینه نگهداری هر زندانی مهریه

روزنامه جوان: ویکتور هوگو از زبان ژان‌وال‌ژان در کتاب بینوایان می‌نویسد: «مرا به خاطر دزدی یک قرص نان به زندان بردند و ۱۵ سال هر روز آنجا به من نان دادند.» این نتیجه حدود ۱۱ هزار عنوان مجرمانه در کشور است که البته قرار است در طرح قضازدایی، تغییراتی حاصل شود تا تعداد این عناوین مجرمان کاهش پیدا کند. چند سالی می‌شود قوه قضائیه با نگاه جرم‌زدایی، سعی داشته تا لااقل در جرائم هفت و هشت تعزیری و حتی درجه شش، مجازات جایگزین حبس اعمال کند. الحق و الانصاف هم برخی قضات ابتکار قلم خوبی در احکام صادره و با هدف خلوت‌تر کردن زندان‌ها داشتند، اما همچنان هستند کسانی که به خاطر موارد ساده‌ای، چون بوته‌کنی یا چرای غیرمجاز در زندان به سر می‌برند. افزون بر این از ابتدای سال با نوسانات اقتصادی، زندان‌ها پذیرای افزایش ۴۰ برابری مجرمان مهریه بودند. اکنون به گفته مسئولان روزانه ۱۵۰ هزار تومان هزینه نگهداری یک زندانی است که از جیب مردم و بیت‌المال هزینه می‌شود. رقمی که به صورت ماهانه ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌شود و در ماه چند ۱۰۰ میلیارد. جالب این است که با پس‌انداز همین پول توسط دولت و آزادی یک زندانی مهریه، مطالبه مهریه یک خانم قابل پرداخت است.

ظاهراً دوری باطل‌تر از داستان زندانی و زندانیان نیست! هزینه‌ای که برای هر زندانی می‌شود، اگر سرجمع خرج مبارزه با آسیب‌های اجتماعی شود و مطالبات طرف‌های زندانی پرداخت شود، احتمالاً جرائم به صفر میل کند و طلبی هم بدون پرداخت باقی نماند.

در برخی موارد، زندانی کردن که از اساس نقض غرض است، مثل همین زندانی مهریه. فلسفه مجازات ارعاب مجرمان بالقوه، بازستانی حق جامعه از مجرم و تأدیب فرد مجرم است. این سه هدف با زندانی کردن بدهکار مهریه محقق که نمی‌شود هیچ، برعکس هم می‌شود.

چند سالی می‌شود، براساس سیاستی که دستگاه قضا مدنظر قرار داده مجازات جایگزین حبس مورد توجه قرار گرفته تا افراد به جای رفتن به زندان که باعث یاد گرفتن انواع جرائم می‌شود، به سمت اجرای خدمات در جامعه و اصلاح بروند. اهمیت این موضوع تا جایی بود که حتی دستگاه قضایی از قضات مبتکر قلم در راستای صدور این احکام تشویق به عمل آورد. هر چند که لازم است این مهم در بین قضات جا بیفتد که زندان رفتن به خودی خود مشکلی را حل نمی‌کند، اما همچنان هستند برخی قضات در اقصی نقاط کشور که به راحتی حکم حبس صادر می‌کنند، موضوعی که نمایندگان را هم شاکی کرده است. طبق گفته برخی حتی کسانی را هم داریم که به خاطر دودزابودن موتورشان یا چرای غیرمجاز و بوته‌کنی پشت‌میله‌ها هستند.

هر یک روز زندان، ۱۵۰ هزار تومان هزینه افتادن هر فرد به زندان به‌رغم اینکه خانواده‌ها را از حضور سرپرست یا یک عضو در خانه محروم می‌کند، برای نگهداری از آن‌ها نیز هزینه‌های زیادی به نظام تحمیل می‌شود. طبق گفته سخنگوی کمیسیون حقوقی قضایی مجلس شورای اسلامی روزانه ۱۵۰ هزار تومان هزینه نگهداری یک زندانی است که از جیب مردم و بیت‌المال هزینه می‌شود. حسن نوروزی، به لایحه ارائه‌شده از سوی دستگاه قضا و دولت تحت عنوان قضازدایی و نیز تلاش مجلس برای کاهش عناوین مجرمانه اشاره کرد و در قیاس با سایر کشور‌ها می‌گوید: فرانسه ۱۰۰ سال است قانونگذاری می‌کند، ۲ هزار عنوان مجرمانه دارد، ولی ما ۶۰ الی ۷۰ سال است که قانونگذاری می‌کنیم، ۱۱ هزار عنوان مجرمانه داریم و این عناوین مجرمانه مشکلاتی را برای قضات محترم و محاکم ما ایجاد کرده است. آنچه که این نماینده مجلس به عنوان هزینه‌کرد هر زندانی بیان کرده، به تأیید مدیرعامل ستاد دیه کشور نیز رسیده است.

اسدالله جولایی نیز همزمان با اشاره به افزایش محکومان مهریه و انتقاد در این زمینه گفت: زندان رفتن مرد بابت مهریه برای زن اغلب پول نمی‌شود، اما با صرف درآمد ملی جهت نگهداری، رسیدگی‌های قضایی و صد البته پیگیری‌های انتظامی، طبق آمار روزی ۱۵۰ هزار تومان هزینه روی دست دولت می‌گذارد. وی ادامه داد: طبق اطلاعات حاصله به این نهاد مردمی و با عنایت به مجموع پرونده‌های مفتوحه و آرشیوی باید گفت: میزان صداق بانوان به هر اندازه که باشد در مقام مطالبه به دلیل روند فرسایشی اخذ مهریه و همچنین ناتوانی و امتناع احتمالی مردان در ارائه بی‌دغدغه و کامل حقوق زوجه به حداقل کابین خود دست می‌یابد که به طور میانگین اگر بخواهیم عددی را بر حسب سکه بیان کنیم باید بگوییم اغلب پرونده‌های مهریه با دریافت تنها ۱۰ سکه مختومه می‌شوند که این رقم در شرایط اقتصاد حاکم بر کشور در حال حاضر به کمتر از این هم رسیده است. این که با اطلاع از این واقعیت چرا خانواده‌ها و حتی مسئولان برای اتمام این دور باطل تصمیمی نمی‌گیرند تاکنون جواب قانع‌کننده‌ای در قبالش عنوان نشده است.

هزینه میلیاردی هر زندانی از جیب دولت و ملت مطابق آنچه آمار‌ها می‌گوید، آمار زندانیان ایران تا سال ۹۶، ۲۵۰ هزار نفر بوده است؛ آماری که قطعاً تاکنون فراتر از این رفته است. با استناد به همین آمار می‌توان گفت: ابتدای سال ۱۳۹۷ تعداد زندانیان مهریه ۲ هزار و ۹۷۸ نفر بود که در ادامه به دلایل متعددی، چون افزایش قیمت سکه، رشد ۴۰ درصدی این محکومان را شاهد بودیم. حتی اگر همان مبنای ۲۵۰ هزار نفر را در نظر بگیریم، چیزی حدود هزار و ۱۲۵ میلیارد تومان هزینه کرد از جیب مردم و دولت برای تعداد زندانیان در کشور است. اگر در نظر بگیریم، دولت تنها و تنها زندانی‌های مهریه را آزاد و روزی ۱۵۰ هزار تومان هزینه هر زندانی را پس‌انداز کند. ماهانه پول یک سکه پس‌انداز می‌شود و با همان طلب، مهریه یک خانم پرداخت می‌شود.