تافته ز دل، بافته ز جان، در دل حبس!
یک رج می‌بافد و به بافته‌های فرش خیره می‌ماند؛ می‌گوید: «در هر رج، به گذشته‌ام فکر می‌کنم، پشیمانم، بعد از آزاد شدن می‌خواهم قالی‌بافی را ادامه دهم و دیگر سراغ خلاف نروم»؛ زندان زندان است، بهترین چیزها هم که در حبس برایت مهیا باشد اما خوب می‌دانی که میله‌ها رحم ندارند حتی اگر زن باشی با همه لطافت و ظرافتت!
روز چهارشنبه در آخرین روز از آبان‌ماه فرصتی پیش آمد تا با مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری مازندران سری به زندان ساری بزنیم، جمعی از بانوان به نمایندگی از مدیران خود در ادارات کل و سازمان‌های بهزیستی، کمیته امداد، نیروی انتظامی، دادگستری و کتابخانه‌های عمومی نیز به این بازدید دعوت شدند.
پیش از سرکشی از بند نسوان، دیداری با رئیس زندان صورت گرفت، داود ابراهیمی با اعلام اینکه بیشتر زندانیان ساری در بخش بانوان به‌دلیل مواد مخدر دوران محکومیت خود را می‌گذرانند، گفت: آنها را به‌چشم مجرم نگاه نمی‌کنیم بلکه افراد آسیب‌دیده اجتماعی هستند که بنا به‌دلایلی به دام اعتیاد، سرقت، قتل، فروش مواد مخدر و سایر جرایم افتاده‌اند.
وی افزود: بیشتر زندانیان در بند نسوان تحصیلکرده و نسبت به جرایمی که انجام داده‌اند آگاهی دارند، مسائل را به‌خوبی درک می‌کنند و هم از این نظر و هم به‌دلیل حساسیت‌های زنانه و تیزبینی‌های خاصی که دارند؛ در نوع گفتار و رفتار با آنها نهایت دقت را به‌خرج می‌دهیم.
رئیس زندان ساری تاکید کرد: هدف ما تربیت انسان‌هایی است که پس از دوران محکومیت، بازگشت جدیدی به زندگی داشته باشند، می‌خواهیم اندیشه و باور آنها را به مسائل تغییر دهیم و افرادی سالم و سعادتمند را تحویل جامعه بدهیم.
این مسؤول بیان کرد: در بیرون از زندان گفته می‌شود به زندانیان سخت‌گیری می‌شود اما واقعاً چنین چیزی نیست و رفتار ما برابر قانون و جایگاه انسانیت است، پزشک، روانشناس و دو طلبه بانو برای بند نسوان داریم و هر روز درخواست‌های آنها بررسی و پاسخ داده می‌شود.
* اهمیت بیش از پیش به حوزه زنان و خانواده
مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری مازندران نیز در سخنانی با بیان اینکه هدف از دیدار با زندانیان سرکشی از وضعیت آنهاست، افزود: این افراد در مواجه با شرایطی که برای‌شان ایجاد شده است مرتکب جرم شده‌اند و ممکن است برای هر انسان دیگری پیش بیاید، هیچ فردی نمی‌تواند خود را مبرا از این شرایط بداند.
سمیه قاسمی‌طوسی گفت: باید بیش از پیش به بحث زنان و خانواده اهمیت بدهیم، همه جرایمی که در زندان زنان دیده می‌شود، معلول علت‌هایی است که برخی از آنها به ما مسوولان مرتبط است بنابراین نیاز بود تا بررسی بیشتری در این زمینه داشته باشیم.
وی ادامه داد: دستگاه‌های اجرایی نیز در این زمینه اعلام همکاری کردند، از جمله کمیته امداد امام خمینی، بهزیستی، دادگستری، نیروی انتظامی، اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی و سازمان‌های خیریه و مردم‌نهاد نیز پای کار هستند و از مشاوره و مسائل فرهنگی گرفته تا کمک‌های مالی در حد توان خدمات‌رسانی می‌کنند.
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری مازندران بیان کرد: باید بسترسازی به‌گونه‌ای باشد که بانوان به هر دلیلی که دچار آسیب شدند و در زندان هستند با روحیه اصلاح‌شده به دامان جامعه بازگردند و خانواده و جامعه نیز پذیرای آنها باشند.
قاسمی‌طوسی با اشاره به اینکه خانواده نخستین نهادی است که مهارت‌های اجتماعی در آن شکل می‌گیرد، اظهار کرد: باید نسبت به آموزش‌های قبل و بعد از ازدواج حساس باشیم تا میزان جرائم و طلاق در خانواده‌ها کاهش یابد.
مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری مازندران از اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی که بسته‌های فرهنگی را به‌مناسبت هفته کتاب و کتاب‌خوانی در اختیار زندان ساری قرار داده است قدردانی کرد.
نماینده کمیته امداد امام خمینی ساری نیز در این دیدار اظهار کرد: هزار و پنج خانواده زندانی زیر پوشش کمیته امداد استان مازندران قرار دارند و سالانه کمک‌هایی در قالب سبد کالا در آستانه عید و ماه مبارک رمضان به آنها تقدیم می‌شود.
* بازدید از زندان
به گزارش فارس، پس از پایان جلسه به‌اتفاق اعضای حاضر در نشست، بازدید از بند نسوان در بخش‌های تحت قرار، انقلاب و عمومی انجام شد، اختصاص دو اتاق به بخش انقلاب نشان می‌داد که بیشتر زندانیان این مرکز به‌دلیل مواد مخدر دوران محکومیت خود را می‌گذرانند و همین می‌تواند یک تلنگر برای برنامه‌ریزان در بخش اجتماعی باشدـ جایی که خیلی‌ها فکر می‌کنند بیشتر زنان به‌دلیل«فساد اخلاقی» در زندان هستند، لذا باید نگاهی واقع‌بینانه و جدی به بحث اعتیاد داشت.
به هر اتاقی که می‌رفتیم، غم، ندامت و شرمساری در چهره تک‌تک زندانیان بود، آنها از اینکه فراموش نشدند و افرادی هستند که به سراغ‌شان می‌آیند، رضایت داشتند و قدردانی کردند.
آنها می‌گفتند: رفتار پرسنل زندان خوب است و مشکل خاصی ندارند، در این بین اما خواسته‌هایی داشتند؛ یکی از زندانیان در بخش تحت قرار می‌گفت: هفت هشت سالی است که اینجا هستم و هنوز حکم من نیامده است، از مسؤولان می‌خواهیم زودتر تکلیف ما مشخص شود.
از صحبت‌های رئیس زندان متوجه شدیم که دو محکوم به اعدام دارند و آن‌دو نیز از حکم خود با خبرند، آنها مرتکب قتل شده‌اند و چه‌قدر سخت می‌شود پذیرش این موضوع، اینکه یک زن با همه لطافت و ظرافت زنانه‌اش به چه مرحله‌ای می‌رسد و چه شرایطی بر او می‌گذرد که می‌شود قاتل!
* بازدید از کارگاه‌های زندان زنان ساری
در کنار این دیدارها که روح هر انسانی را آزار می‌داد، وارد بخش‌های دیگری شدیم، عده‌ای از زندانیان در حال قالی‌بافی و خیاطی بودند و دست‌ساخته‌های آنها که در اتاقی جمع‌آوری شده بود مورد توجه بازدیدکنندگان قرار گرفت، این دست‌ساخته‌ها به فروش می‌رسد و پولی نیز عاید زندانیان می‌شود، سفارش ساخت هم دارند.
با یکی از زندانیانی که قالی می‌بافت، لحظه‌ای صحبت کردم، بین صحبت‌ها می‌گفت: در هر رج، به گذشته‌ام فکر می‌کنم، پشیمانم، بعد از آزاد شدن می‌خواهم این کار را ادامه دهم و دیگر سراغ خلاف نروم.
یکی از آنهایی که خیاطی می‌کرد، می‌گفت: نمی‌دانستم که می‌توانم خیاطی کنم، اینجا چیزهایی یاد گرفتم که در آزادی به دنبالش نبودم!
وسایل ورزشی نیز مهیا بود و زندانیان ساعاتی از روز را به ورزش و زمانی را نیز به مسابقات ورزشی اختصاص می‌دهند، بخش بهداشت و درمان و مشاوره نیز رو به راه بود و نشان می‌داد مدیریت زندان چیزی را از قلم نینداخته و در جهت تربیت انسان‌های سالم و امیدوار به زندگی، قدم‌هایی در حد توان برداشته شده است.
ساختمان زندان ساری که در کنار دانشگاه فرهنگیان قرار دارد، پیش از این متعلق به دانشگاه آزاد بود و قدمت بالایی دارد، این مکان از سال 90 در اختیار زندان قرار گرفت و نیاز به تعمیرات دارد که در حال حاضر خارج از توان اداره‌کل زندان‌های استان است.
* حفظ قرآن در زندان
در طبقه‌ای دیگر، در نمازخانه، تعدادی از زندانیان زن دور هم جمع شده بودند و مربی قرآن به آنها آموزش می‌داد، یکی از آنها جزء 30 را از حفظ بود و در ادامه، حفظ جزء 29 را آغاز کرده است، او چند آیه از سوره بقره را قرائت کرد.
یکی دیگر از زندانیان نیز جزء یک قرآن را از حفظ است، او نگران عروسی و جهیزیه دخترش بود، قرار شد در این زمینه کمک‌هایی صورت بگیرد و از دغدغه این مادر کم شود.
تعدادی دیگر نیز در قرائت و احکام توانمند بودند، رئیس زندان هر از گاهی آنها را مورد تشویق قرار می‌دهد و چه تشویقی بهتر از مرخصی؟!
* میله‌ها رحم ندارند حتی اگر زن باشی!
بازدید از زندان زنان ساری به پایان رسید، قرار شد موارد مورد نیاز و چند درخواستی که از سوی زندانیان زن عنوان شد مورد بررسی قرار بگیرد، بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی و دفتر امور بانوان و خانواده استانداری مازندران برای توانمندسازی بیشتر زنان زندانی برنامه‌هایی داشتند و قرار شد خدماتی در نظر گرفته شود و در اختیار زندان قرار بگیرد.
به گزارش فارس، دیدن چهره‌هایی که از بد حادثه وارد زندان شده‌اند و دوران محکومیت را می‌گذرانند، بسیار سخت بود، به‌راستی که آزادی نعمت بزرگی است و این آزادی را بهایی جز زندگی آبرومندانه و سالم نیست، میله‌های زندان روح و جان آدمی را می‌خراشد و دلخراش‌تر اینکه مادر و زن خانه بنا به هر دلیلی در حبس باشد.
خوشبختانه در زندان زنان ساری، هیچ کدام زیر 18 سال نبودند اما دیدن چهار کودک شیرخواره که باید تا پایان دوره شیرخوارگی در کنار مادر بمانند، سخت بود؛ کودک بی‌گناه و معصومی که نمی‌داند چه بر مادرش می‌گذرد و مادری که نمی‌داند چه آینده‌ای در انتظار فرزندش است.
زندان زنان نشان داد که میله‌های آهنی رحم ندارند حتی اگر زن باشی با همه ظرافت و لطافتی که خدا در وجودت به ودیعه نهاده است، قانون با هیچ انسانی سر شوخی ندارد، قانون به مادر و پدر بودن، به زن و مرد بودن و به پیر و جوان و کودک بودن، کاری ندارد فقط هشدار می‌دهد که قدر آزادی را بدان و باقار و سالم زندگی کن!
آرزو داریم که زنان و دختران سرزمین‌مان در پاکی، آزادی، سلامت و امید به آینده زندگی کنند و روزی زندان‌ها را خالی از زنان آسیب‌دیده اجتماعی ببینیم.