مذهبی‌ها، جا پای جای سلبریتی‌ها!

خبرگزاری فارس: با ظهور و گسترش هرچه بیشتر گوشی‌های همراه هوشمند، چهره بودن آداب و نمود جدیدی پیدا کرد. اگر در سال‌های گذشته، همراه داشتن دوربین عکاسی یا دوربین فیلمبرداری سخت بود، امروز گوشی‌های هوشمند که دارای دوربین پیشرفته‌ای هستند، خلأ سختی‌های حمل دوربین مستقل را جبران می‌کنند. ضمن اینکه در گذشته به علت محدودیت نگاتیو و یا محدودیت کارت حافظه دوربین، عکاسی یک هنر به حساب می‌آمد و به علت محدودیت هر عکسی گرفته نمی‌شد. اما دم دستی شدن دوربین و عکاسی و از بین رفتن محدودیت‌ها، به طور بی‌سابقه‌ای «تن دال» بودن را تحریک و سلبریتی بودگی را ترویج می‌کند. پرداختن به مفهوم سلبریتی سرفصلی جداگانه می‌طلبد، اما آنچه پیداست سلبریتی بودن، فرهنگ زیستی خاصی دارد که در حال نفوذ به طبقات، اقشار و منزلت‌های مختلف اجتماعی است.

منزلت‌های مختلف اجتماعی در طول دوران‌های متعدد، برای خود مجموعه‌ای از ویژگی‌ها را دارا بودند. از جمله اینکه پوشش ظاهری خاصی داشتند. یعنی اگر کسی فردی را با آن پوشش خاص می‌دید، ناخودآگاه در ذهنش او را به طبقه خاصی ارجاع می‌داد و با او بر اساس خاستگاه اجتماعی‌اش برخورد می‌کرد. افرادی در جامعه بودند که از آن‌ها با عنوان مذهبیون یاد می‌شد. آقایان و خانم‌های مذهبی پوشش خاصی داشتند و البته متناسب با آن پوشش ظاهری، رفتار خاصی را هم داشتند.

در اقشار دیگر جامعه نیز چنین بود. مثلا کسی که به عنوان درویش مشهور بود و با فرقه گنابادی‌ها و دیگر فرق انحرافی نسبت داشت، هم در پوشش خرقه خاصی به تن می‌کرد و هم در منش به تارک‌الدنیا بودن تظاهر می‌کرد. برای جامعه، درویشی با زندگی اشرافی غیر قابل جمع بود.

اما با پیشرفت و نفوذ تکنولوژی، مرز بین طبقات، اقشار و گروه‌های منزلتی مختلف از بین رفته و بعضا شاهد اضمحلال و استحاله فرهنگ‌های اصیل هستیم. فرهنگ‌های اصیلی که نمود‌های خاصی داشتند و هرکدام از این نمودها، اشاره به منش خاصی داشت. متاسفانه این اصالت در حال استحاله است و بعضا چیزی جز ظاهری بی‌محتوا باقی نمانده و همان ظاهر هم بر علیه مراد اصلی‌اش استفاده می‌شود.

اگر روزی علما و متدینین، پوشش و ظاهری خاصی داشتند که به موجب آن مردم در همه امور به آن‌ها اعتماد می‌کردند، متاسفانه امروز شاهد برخی رفتار‌های عجیب از جانب برخی افراد منتسب به دین هستیم که دید عامه مردم را تغییر داده و می‌دهد. این رفتار‌ها بیشتر در فضای مجازی تجلی پیدا کرده است. از جمله نزدیکی برخی افراد مذهبی به سلبریتی‌ها و تلاش برای شبیه شدن به آن‌ها به گونه‌ای که بعضا مشروعیت خود را هم از آنان طلب و با رفتار‌هایی شبیه به رفتار و منش سلبریتی‌ها در پی دیده شدن هستند. مثلا طلبه‌ای تلاش کند که در جمع بازیگران حضور پیدا کند یا در حاشیه مراسمی بتواند با چند چهره مشهور هنری عکس یادگاری بگیرد و آن را در صفحه مجازی‌اش منتشر کند تا «فالوورهایش» زیادتر و «لایک»‌هایش بیشتر شود.

چنین رفتار‌هایی اگرچه با کرامت انسانی هم در تعارض است، اما جامعه از سلبریتی‌ها توقع خاصی ندارد، چرا که اساسا «سلبریتی»، مفهومی سطحی و نازل است. اما فردی که شهرت، اعتبار و احترامش را مدیون لباس روحانیت یا کسوت مداحی است، نباید با رفتار‌های عجیب در پی دیده شدن باشد. اگر یک سلبریتی ساعت چند میلیونی دست کند یا ماشین میلیاردی سوار شود، تفاخر او مذموم و ناپسند است، اما این کار از یک مداح اهل بیت (ع) می‌تواند چند برابر بدتر و ناپسندتر باشد. یا اگر یک سلبریتی به دنبال این است که در جشن‌ها و مراسم‌ها با به تن کردن لباس شاذ بیشتر مورد توجه دوربین‌ها قرار بگیرد، نباید یک طلبه با لباس پیامبر (ص) چنین کند و با پوشیدن رنگ‌ها و مدل‌های عجیب به دنبال دیده شدن بیشتر باشد.

امام صادق (ع) به یکی از اصحاب خود فرمودند: کار خوب از هر کسی خوب است، ولی از تو به واسطه انتسابی که با ما داری و تو را وابسته به خاندان رسالت می‌دانند خوب‌تر و زیباتر است و کار بد از هر کس بد است، ولی از تو به خاطر همین انتساب، زشت‌تر و قبیح‌تر است.

اگرچه آراستگی همیشه مورد تاکید اهل بیت (ع) بوده است، اما مفهوم آراستگی با تبرج متفاوت است. این دو مفهوم بعضا اختلاط پیدا کرده و «آراستگی» و «فرزند زمانه خود بودن» با تبرج اشتباه گرفته شده است. این تصور اشتباه، در شبکه‌های اجتماعی، علی الخصوص شبکه‌های اجتماعی عکس‌محور جلوه خاصی پیدا کرده و برخی از اشخاص منتسب به دین ـ. اعم از طلبه و مداح و فعال مذهبی ـ. به جای تبلیغ دین، به تبلیغ «خود» می‌پردازند. برای مثال طلبه ملبسی که منبر می‌رود و مردم را نصیحت می‌کند، همیشه از آرامش و خلوتی برخوردار است که مورد غبطه همگان بوده، اما تصور کنید همین طلبه نه تنها به دنبال خلوت نباشد، بلکه حتی در مکان‌هایی که برای توسل و خلوت و توجه به اهل بیت (ع) است، بیشتر به دنبال اطلاع‌رسانی از خود باشد! عکس‌های پرتره از خود بگذارد و زیرش بنویسد: «من و بانو در حرم به یاد شما‌ها هستیم»، «من در سالن غذاخوری حرم هستم»، «من در فلانجا با فلان کس هستم»! این مساله از جمله تجلیات فردگرایی اومانیستی و «تن نمایی» است که در هر سبک زندگی به یک صورت خاصی ظاهر می‌شود و متاسفانه در سبک زندگی اسلامی ما نیز ـ. اگرچه به صورت اندک ـ. این انحراف به وجود آمده است.

البته پرواضح است که این رفتار از افراد معدودی دیده می‌شود، اما، چون این گروه منزلتی، همیشه زلال و پاکیزه بوده، اندک لکه‌ای در این صفحه سفید به چشم می‌آید.

در نقل قولی منتسب به حضرت امام خمینی (ره) آمده است که روزی به ایشان گفتند: آخوندی در لباس روحانیت دزدی کرده است. ایشان فرمودند: نگویید آخوندی در لباس روحانیت دزدی کرده، بگویید دزدی در لباس روحانیت بوده است.