سازوکار ویژه‌ی مالی اروپایی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران چیست و چگونه کار می‌کند؟ / اروپا در اجرای این ساز و کار تعلل می‌کند/آمریکا: هیچ شرکتی از این ساز و کار استفاده نخواهد کرد!

پایگاه خبری تحلیلی فردا:

گاردین نوشت: فرانسه یا آلمان میزبانان احتمالی سازوکار ویژه‌ی مالی اتحادیه‌ی اروپا خواهند بود، زیرا این اتحادیه می‌خواهد تهران از توافق هسته‌ای نفع ببرد.

یک مرکز تبادل مالی یا شرکت تسویه وجوه ویژه که قرار است به شرکت‌های اروپایی که با ایران مراوده دارند کمک کند تحریم‌های جدید ایالات متحده را دور بزنند، در عرض چند ماه آینده در اروپا مستقر خواهد شد، احتمالاً در فرانسه یا آلمان. مرکز تسویه‌ی وجوه که به سازوکار ویژه‌ی مالی (SPV) معروف شده است برای اطمینان بخشی به تهران که اتحادیه‌ی اروپا مصمم است که منافع ایران از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ را با گسترش تجارت با این کشور گسترش دهد، ضروری و حیاتی است. بر اساس برجام، ایران توافق کرده است که فعالیت‌های هسته‌ای‌اش را محدود کند و به بازرسان بین‌المللی اجازه‌ی نظارت بدهد و در عوض تحریم‌های اقتصادی‌اش برچیده شود.دونالد ترامپ، اما ایالات متحده را از توافق هسته‌ای بیرون کشید و با وجود مخالفت اروپا، تحریم‌های آمریکا را در روز دوشنبه دوباره به اجرا گذاشت. بسته‌ی تحریمی شامل تهدید به تحریم شرکت‌ها یا کشور‌هایی می‌شود که نفت ایران که خون رگ‌های اقتصاد این کشور است را بخرند، می‌شود.

کاظم سجادپور، معاون وزیر امور خارجه‌ی ایران که در لندن سخن می‌گفت: از سرعت اجرایی شدن سازوکار ویژه‌ی مالی ابراز نارضایتی کرد و گفت: «آنچه کمبود آن احساس می‌شود هم سرعت اجرا و هم کارآمدی این سازوکار است.» تهران امیدوار بود در آخر هفته شاهد اعلام اجرایی شدن گام بعدی سازوکار ویژه‌ی مالی باشد که اصل آن دو ماه پیش مطرح شده بود. سازوکار ویژه‌ی مالی قرار است به عنوان یک مرکز تهاتری مالی عمل کند که نه به سیستم بین‌المللی مالی وابسته به دلار وصل باشد و نه نیازی به تبادلات مالی بین کشور‌های اتحادیه‌ی اروپا و ایران داشته باشد. همه‌ی شرکت‌های اروپایی که به اروپا چیزی می‌فروشند اعتباری در این مرکز ذخیره می‌کنند که بعداً می‌توان از آن برای خرید محصولات از شرکت‌های مختلف اروپایی استفاده کرد. سه عضو اروپایی برجام یعنی آلمان، فرانسه و بریتانیا هنوز دارند بر روی جزئیات تبعات اقدام آمریکا کار می‌کنند. آنچه در این میان اهمیت کلیدی دارد تبادلات بشردوستانه و همچنین توانایی ایران برای دسترسی به درآمد فروش نفتش به کشور‌هایی است که توانسته‌اند حداقل به مدت شش ماه معافیت بگیرند. مانع دیگری که در کار بود عدم تمایل کشور‌های اروپایی برای میزبانی سازوکار ویژه‌ی مالی از ترس واکنش‌های آمریکا بود. بریتانیا همیشه بعید بود که میزبان این سازوکار شود هم به خاطر پیچیدگی‌های قانونی ناشی از برگزیت و هم اینکه سازوکار ویژه‌ی مالی نیاز به تبادل به یورو دارد. منابع غربی، اما می‌گویند داوطلبانی قدم پیش گذاشته‌اند و جزئیات ساختار اداره و اجرا و سهم کشور‌ها در سازوکار ویژه‌ی مالی مورد بحث قرار گرفته است. عمده‌ی مذاکرات فنی با واشنگتن در این خصوص توسط فرانسه انجام می‌شود.

مقامات رسمی مشغول هستند تا ببینند سازوکار ویژه‌ی مالی چگونه به عنوان مثال یک شرکت آلمانی را که با آمریکا مراوده دارد از تحریم‌های ثانویه محافظت می‌کند. عدم توفیق در برقراری سازوکار ویژه‌ی مالی برای طرفداران استقلال اقتصادی بیشتر اتحادیه‌ی اروپا از دلار مانند وزیر اقتصاد فرانسه، برونو لمایر، موجب تحقیر خواهد بود. حامیان سازوکار ویژه‌ی مالی اعمال تحریم‌های ثانویه بر شرکت‌های اروپایی را به خاطر اهداف سیاست خارجی به عنوان نشانه‌ای از امپریالیسم اقتصادی ایالات متحده تعبیر می‌کنند. ایالات متحده عمدتاً نسبت به سازوکار ویژه‌ی مالی بی‌اعتنا بوده است. نماینده‌ی ویژه‌ی آمریکا در امور ایران، برایان هوک، گفته: «ما نیاز زیادی به این سازوکار مالی نمی‌بینیم اگر اصلاً نیازی وجود داشته باشد. ما پیش‌بینی می‌کنیم هیچ شرکت بزرگی از این سازوکار ویژه‌ی مالی استفاده نکند.» فدریکا موگرینی مسئول روابط امور خارجه‌ی اتحادیه‌ی اروپا می‌گوید تجارت بین ایران و اتحادیه‌ی اروپا «یکی از جنبه‌های اساسی حق ایرانی‌ها برای بهره‌مندی از منافع اقتصادی در برابر آن کار‌هایی است که تاکنون در برجام انجام داده‌اند، که مطابق همه‌ی تعهدات برجامی‌شان بوده است.»