آیا مکمل‌های غذایی بی‌ضرر هستند؟

خبرگزاری ایسنا: پس از انتشار داستان مردی که در پی مصرف کپسول‌های مکمل چای سبز به پیوند کبد نیاز پیدا کرد، موضوع مکمل‌های غذایی و مضرات و مزایای آن‌ها توجه بسیاری از رسانه‌ها را به خود جلب کرده است.

چندی پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه مردی به امید سلامتی بیشتر مصرف مکمل‌های چای سبز را آغاز کرد، اما در عوض این کپسول‌ها باعث آسیب جدی به کبد او شد تا حدی که به پیوند فوری کبد نیاز پیدا کرد.

کارشناسان خاطرنشان می‌کنند که تجربه‌های این چنینی بسیار غیرمعمول است. در انگلیس ایمنی مکمل‌ها بر اساس مقررات اتحادیه اروپا تعیین می‌شود.

پزشکان می‌گویند: مکمل‌های تایید شده که از شرکت‌های معتبر خریداری می‌شوند در صورتی که طبق دستورالعمل‌های تعیین شده مصرف شوند، تقریبا در بیشتر مواقع ایمن هستند. اما این اشتباه است این طور تلقی کنیم که مکمل‌های غذایی پتانسیل مضر بودن را ندارند.

در صورتی که همین مکمل‌ها بیش از حد مصرف شوند خطراتی به همراه دارند. در حالی که در بسیاری از موارد سطوح اضافی مکمل‌ها دفع می‌شوند، احتمال دارد که این سطوح اضافی به ویژه برای کبد که وظیفه سم زدایی را برعهده دارد، سمی باشد.

به گفته پزشکان مردم گاهی به اشتباه تصور می‌کنند که مکمل‌های غذایی مفیدند و هر چه بیشتر مصرف شوند، بهتر است. در حالی که مکمل‌ها اگرچه عمدتا بدون نیاز به نسخه پزشک عرضه می‌شوند، اما مصرف آن‌ها همیشه عاری از خطر نیست.

همچنین خطر بالقوه در صورت مصرف همزمان چند مکمل وجود دارد. چرا که برخی اوقات این مکمل‌ها می‌توانند متقابلاً بر یکدیگر اثر بگذارند. این بدان معناست که یک مکمل ممکن است اثرات مکمل دیگر را تقویت کند، در حالی که در موارد دیگر ممکن است مکمل‌ها حاوی یک یا چند ماده مغذی یکسان باشند که در نهایت به افزایش بیش از حد آن ماده در بدن منجر می‌شود. در عین حال بدن برخی از افراد ممکن است کمتر قادر به متابولیزه کردن مواد خاصی باشد که می‌تواند بر چگونگی تاثیر این مواد بر بدنشان اثرگذار باشد.

به طور کلی می‌توان پیش‌بینی‌های احتیاطی و هشدار دهنده را نسبت به مصرف مکمل‌ها برای یک جمعیت گسترده در نظر گرفت، اما این به معنی بی خطر بودن آن مکمل برای همه افراد نیست.

مزایای مکمل‌های غذایی برای سلامتی چیست؟

برخی مکمل‌ها هستند که کارشناسان سلامت برای بهره مندی مردم به طور گسترده آن‌ها را مورد تایید قرار داده اند. برای مثال سرویس سلامت همگانی انگلیس (NHS) توصیه می‌کند زنانی که قصد بارداری دارند، باید مصرف مکمل فولیک اسید را آغاز کنند. همچنین زنان باردار باید تا هفته دوازدهم بارداری به منظور جلوگیری از نقایص مادرزادی در نوزادان این مکمل را مصرف کنند. دولت انگلیس نیز در همین راستا به دنبال درخواست‌های مکرر کارشناسان اعلام کرد در مورد اضافه کردن فولیک اسید به آرد‌ها رایزنی خواهد کرد.

مصرف مکمل‌های ویتامین D. نیز برای نوزادان، کودکان بین یک تا چهار سال و افرادی که اغلب در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند، توصیه می‌شود. این گروه شامل افرادی می‌شود که دچار ضعف کلی بوده، خانه دار بوده یا معمولا لباس‌هایی می‌پوشند که تمام نواحی پوستشان را می‌پوشاند. البته مصرف مکمل‌های ویتامین D. به تمامی افراد دیگر نیز پیشنهاد می‌شود.

کمبود این ویتامین که عمدتاً از قرار گرفتن در معرض نور خورشید تامین می‌شود، می‌تواند به ناهنجاری‌های استخوانی مانند نرمی استخوان در کودکان و درد استخوان ناشی از بیماری استئومالاسی (نرم استخوانی بزرگسالان) در افراد بالغ منجر شود.

تزریق ویتامین K. نیز برای نوزادان در ۲۴ ساعت اول تولدشان به منظور جلوگیری از اختلال نادر، اما جدیِ خونی توصیه می‌شود.

مکمل‌ها همچنین برای افرادی که رژیم‌های غذایی محدودی داشته یا به آلرژی مبتلا هستند، اهمیت دارد. به طور مثال افرادی که رژیم‌های غذایی گیاهخواری دارند به مصرف مکمل‌های ویتامین B۱۲ نیاز دارند چرا که این ویتامین به طور طبیعی تنها در منابع حیوانی یافت می‌شود.

با این حال مزایای مصرف بسیاری از مکمل‌های دیگر در بیشتر افراد نامشخص است. طبق اعلام متخصصان انگلیسی بیشتر افراد به جز ویتامین D. به مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌های دیگر نیازی نداشته و می‌توانند تمامی ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز خود را با یک رژیم غذایی متعادل دریافت کنند.

مزایای مصرف قرص‌های روغن ماهی مکمل که با طیف گسترده‌ای از مزایا از بهبود سلامت قلب گرفته تا افزایش قدرت مغز شناخته می‌شود نیز قطعی نیست. بررسی اخیر آزمایش‌های علمی نشان داد که محافظت این قرص‌ها از قلب در بهترین حالت بی دوام است.

به گفته یک متخصص، تغذیه علمی است که به طور دائم در حال تکامل بوده و همیشه اطلاعات جدیدی به آن افزوده می‌شود. اما آن چه که مشخص است این است که مزایای سلامتی مکمل‌ها در همه افراد واضح نیست. زیرا این امر به ساختار شخصی بدن آن فرد و میزان مصرف آن ماده مغذی مشخص بستگی دارد.

پزشکان توصیه می‌کنند افراد پیش از آغاز مصرف یک مکمل غذایی مدارک علمی که آن مکمل خاص را حمایت می‌کند، بررسی کرده و هرگونه هشدار در مورد مصرف آن را جدی بگیرند.

به گزارش بی بی سی، همچنین نکاتی مهم برای مصرف مکمل‌های غذایی وجود دارد که به شرح زیر است:

- مکمل‌های غذایی را از عرضه کنندگان معتبر خریداری کنید که ضمانت‌های بسیار دقیقی برای کیفیت محصولات خود ارائه می‌دهند.

- بررسی کنید که آیا این نوع مکمل پیش‌تر روی گروهی از افراد که از نظر سن و جنسیت با شما مشابه اند، آزمایش شده است یا خیر؟

- به هشدار‌های درج شده روی این مکمل‌ها توجه کنید. برای مثال افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی ابتدا باید بررسی کنند که این مکمل برای قلب سمی نباشد.

- در مورد مصرف همزمان چند مکمل با یکدیگر احتیاط کنید.

- مکمل را تنها در روز‌های توصیه شده مصرف کنید.