حذف یارانه سوخت در بخش برق کلید افزایش راندمان
کارشناس بخش اقتصاد انرژی می‌گوید هر ایرانی سالانه معادل ۱۴ تا ۱۶ بشکه نفت انرژی مصرف می‌کند که اگر این رقم را در جمعیت کشور ضرب کنیم، معادل تولید ۳.۵ بشکه نفت در روز است؛ یعنی تقریباً معادل تولید روزانه نفت در کشور، انرژی مصرف می‌کنیم.
خبرگزاری فارس: محمد ابراهیم رئیسی در نشستی با حضور فعالین صنعت برق در مورد ماهیت یارانه سوخت در بخش برق گفت:یارانه به عنوان یک پرداخت انتقالی تعرفه، یکی از ابزار‌های اقتصادی شناخته شده در مدیریت عرضه و تقاضای کالا‌ها دریک سیستم اقتصادی است. یارانه‌ها میتوانند در صورت تعیین مقدار دقیق آن‌ها و نظام توزیع مناسب بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان سبب بهبود کیفیت تولید و رفاه مصرف کنندگان شود.
وی با اشاره به اینکه واقعیت موضوع این است که آیا به راستی وجود این یارانه‌ها توانسته تا به هدف اصلی خود دست پیدا کند؟ ادامه داد:بخش برق از این قاعده مستثنی نیست، اما به نظر می‌رسد با توزیع مقادیر قابل توجه یارانه سوخت در این بخش همین یارانه سبب عدم دسترسی به اهداف فوق شده است. چرا که به سبب منافع کم ناشی از صرفه جویی در مصرف سوخت با احتساب قیمت‌های یارانه ای، در بخش تولید تولید کنندگان انگیزه‌ای برای افزایش راندمان تولید نداشته و در عین حال به سبب قیمت‌های ارزان برق (که عامل اصلی آن یارانه‌های سوخت است) مصرف کنندگان تمایلی به مدیریت مصرف نداشته باشند چرا که منافع زیادی را با این صرفه جویی به دست نمی‌آورند.
رئیسی خاطر نشان کرد: اکنون بیش از ۹۲ درصد از برق کشور از نیروگاه‌های فسیلی تامین می‌شود؛ این نیروگاه‌ها در سال گذشته برابر با ۲۸۸ میلیارد کیلووات ساعت برق وارد مدار کرده اند که برای تولید آن ۶۹ میلیارد متر مکعب از گاز طبیعی (عمده‌ترین سوخت مصرفی نیروگاه‌های کشور)، پنج میلیارد لیتر گازوئیل و در حدود چهار میلیارد لیتر مازوت به مصرف رسیده است. وی با بیان اینکه این نیروگاه‌ها سالانه ۳۲ درصد از مصرف کل گاز کشور را به خود اختصاص می‌دهند اضافه کرد: بر اساس آخرین آماری که در آمارنامه تفصیلی صنعت برق در سال ۱۳۹۶ منتشر شد، به ازای هر کیلو وات ساعت برق حرارتی حدود ۲۴۱ هزارم متر مکعب گاز، ۱۷ هزارم متر مکعب گازوییل و ۱۳ هزارم لیتر مازوت مصرف می‌شود. برای محاسبه یارانه‌های هرکیلووات ساعت برق باید اثر یارانه‌ها را از قیمت سوخت حذف کرد. به گفته وی، اکنون قیمت سوخت مصرفی گاز طبیعی در نیروگاه‌ها تنها ۶۰۰ ریال به ازای هر مترمکعب محاسبه و به ازای هر لیتر مازوت و گازوئیل تحویلی هم در حدود سه هزار و ۵۰۰ ریال دریافت می‌شود. کارشناس بخش اقتصاد انرژی گفت: به منظور حذف اثر یارانه‌ها بر قیمت سوخت، در خصوص سوخت‌های مایع می‌توان از قیمت پایه (فوب) خلیج فارس استفاده کرد؛ این مقادیر در هنگام تهیه پروژه تعیین قیمت واقعی برق نیروگاه‌های حرارتی، برابر با ۶۲ سنت بر لیتر برای گازوئیل و ۶۰ سنت بر لیتر برای نفت گاز بوده، اما پرسش این است که قیمت اقتصادی گاز را چگونه باید محاسبه کرد. وی تاکید کرد: داستان قیمت گاز در ایران داستان پیچیده‌ای است چرا که ما گاز را به مصارف مختلف می‌رسانیم و هر کدام از آن‌ها می‌تواند یک معیار باشد برای اینکه ما هزینه فرصت گاز را استفاده کنیم پس بهترین روش مطالعه فرصت‌های مختلف استفاده از این منبع انرژی اعم از تزریق به چاه‌های نفت، قیمت صادراتی، قیمت وارداتی، قیمت آن به عنوان خوراک پتروشیمی‌ها و ظرفیت آزاد شده برای امکان صادرات نفت است. رئیسی اظهار کرد: گاز به عنوان خوراک به بخش پتروشیمی اختصاص می‌یابد و از آن تولیدات پتروشیمی متنوعی به دست می‌آید؛ برای قیمت خوراک پتروشیمی فرمولی وجود دارد که براساس آن قیمت گاز خوراک پتروشیمی بین ۱۰.۷ تا ۱۳ سنت دلار به ازای هر متر مکعب است. این کارشناس اقتصاد انرژی گفت: بیشترین قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه و معادل ۴۹ سنت بوده که البته به علت اعتراض‌های اخیر، درصدی از آن کاهش یافته و به حدود ۲۳ سنت رسیده است. رئیسی با اشاره به اینکه در ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید دولت ملزم است به میزان صرفه جویی در سوخت، مبلغی به سرمایه گذاران در طرح‌هایی که به کاهش استفاده از سوخت منجر می‌شود، پرداخت کند گفت:این قیمت در طرح افزایش کارایی موتورخانه‌ها برابر با ۱۳ سنت بوده است. وی افزود: اگر میزان انرژی که در کشور مصرف می‌شود به بشکه نفت تبدیل شود، عدد قابل توجهی به دست می‌آید؛ هر ایرانی سالانه معادل ۱۴ تا ۱۶ بشکه نفت انرژی مصرف می‌کند که اگر این رقم را در جمعیت ۸۲ میلیونی کشور ضرب کنیم، معادل تولید ۳.۵ بشکه نفت در روز است؛ یعنی تقریباً معادل تولید روزانه نفت در کشور، انرژی مصرف می‌کنیم. وی ادامه داد: سوخت مصرفی برای هرمگاوات ساعت برق در کشور معادل با یک و ۶۵ صدم بشکه نفت است؛ با فرض قیمت هر بشکه نفت برابر ۶۹ دلار ارزش تولید یک مگاوات ساعت برق بر اساس بشکه نفت مصرفی برابر با ۱۱۴ دلار است. با تقسیم این مقدار بر میزان گاز صرفه جویی شده معادل، برای تولید یک مگاوات ساعت برق معادل برابر با ۲۷۱ متر مکعب، هزینه فرصت هر مترمکعب گاز معادل ۴۲ سنت به دست می‌آید. به گفته وی، با فرض احتساب قیمت ۱۳ سنت برای گاز طبیعی و قیمت‌های ۶۲ سنت برای هرلیتر گازوئیل و ۶۰ سنت برای هر لیتر مازوت، قیمت سوخت مورد استفاده برای هر کیلووات ساعت برق با حذف یارانه‌ها برابر با ۴۳۲۰ ریال خواهد بود. رئیسی اظهار داشت: البته برای تعیین هزینه تمام شده واقعی برق نیروگاه‌های حرارتی دو جزء دیگر را هم باید به این قیمت اضافه کرد که شامل هزینه‌های سرمایه گذاری اولیه و نگهداری و بهره برداری و همچنین هزینه‌های زیست محیطی است. به عقیده وی، بر اساس محاسبات انجام شده با توجه به ترکیب نیروگاه‌های کشور، هزینه سرمایه گذاری و نگهداری و بهره برداری برق حرارتی به ازای هر کیلووات ساعت یک هزار و ۵۷۰ ریال و هزینه‌های زیست محیطی آن یک هزار و ۳۲۰ ریال محاسبه شده است. به این ترتیب هزینه هر یک کیلو وات ساعت برق حرارتی هفت هزار و ۲۱۰ ریال خواهد بود.
رئیسی در پایان تاکید کرد: باید بدانیم که در جهان با دو عنوان مهم منبع انرژی رو به رو هستیم که شامل تجدید پذیر‌ها و تجدید ناپذیرها، است، بنابراین منطقا هر کشوری در مرحله اول منابعی را مورد استفاده قرار می‌دهد که تجدید پذیر است و بعد به سراغ منابع تجدید ناپذیر می‌رود، و این یک اصل اقتصادی مهم است. امروزه یارانه و سوخت ارزش میراثی دارد و همه کشور‌هایی که از این دو منبع برخوردار بوده اند نیز در قدم اول از تجدید پذیر‌ها استفاده کرده اند.
وی افزود:علاوه بر آن منابع سوخت فسیلی خود به تنهایی منبع مهمی به شمار می‌روند، چراکه این منابع ارزشمند منشا توسعه صنعت و تکنولوژی هستند و اگر ما این منابع را استفاده کنیم و تنها آن را با ارزش‌های پایین به منظور مصرف سوخت بسوزانیم، در آینده عملا دچار مشکل خواهیم شد و خود خریدار آن چه خواهیم بود که امروز آن را می‌سوزانیم البته با قیمت‌هایی به مراتب بالاتر.