چرا سرمایه گذار خارجی برای تولید به ایران نمی‌آید؟

خبرگزاری تسنیم: در این نشست هم اندیشی که با حضور تولیدکنندگان، پیشکسوتان و اعضای اتاق بازرگانی برگزار شد، ابراهیم جمیلی، رییس خانه اقتصاد ایران گفت:باید واقع گرایانه صحبت کنیم. این تحریم یک فرصت است که ما از اروپا استفاده کنیم و آن‌ها هم بتوانند با ما وارد تعامل اقتصادی شوند.

وی افزود:در شرایط کنونی باید مسائل سیاسی را حل کنیم، اما در همین شرایط هم اگر کسی از خارج پول بیاورد برای تولید در ایران حتما سودآور است، چون نرخ ارز در ایران بالاست و برای سرمایه گذاری خارجی به صرفه.

هم افزایی؛ نیاز امروز اقتصاد ایران است

رئیس انجمن صادرکنندگان نمونه و برتر در خصوص برگزاری هم اندیشی‌های اقتصادی گفت:اگر این هم اندیشی‌ها منجر به هم افزایی شود، منجر به تجمیع توان تولید کنندگان و صادرکنندگان بشود، در شرایط فعلی اقتصاد ایران مفید است.

وی افزود:ما در ایران تعداد دانشگاه هایمان هم از چین بیشتر است و هم از آمریکا. تعداد کارخانجات موتور سیکلت سازی ما از چین هم بیشتر است، اما میزان تولیدمان خیلی کمتر از آنهاست. شعبه‌های بانکی ما خیلی زیاد است، اما مشکلات اقتصادی ما ریشه در همین سیستم بانکی دارد. در حال حاضر فرصت بومی سازی است و خیلی از کالا‌ها را می‌شود بومی سازی کرد و ما توانمندیمان هم از دوره جنگ بالاتر است هم از دوره تحریم سابق و هم اندیشی‌ها می‌تواند منجر به استفاده از تجربیات دیگران و انتقال تجربیات شود.

وی افزود:در دو سه ماهه آینده فشار‌های ارزی بیشتر خواهد شد و ما هم به دولت گفتیم که ارز ۴۲۰۰ تومانی کاری از پیش نمی‌برد، اما گوشی بدهکار نبود و باید اصلاح ساختار شود وگرنه مشکلات روز به روز بیشتر خواهد شد.

عضو اتاق بازرگانی ایران گفت:قرار نیست فقط با کشور‌های بزرگ کار کنیم، در شرایطی که آن‌ها علاقه‌مند به همکاری اقتصادی نیستند، می‌توانیم با کشور‌های کوچک کار کنیم. کشور‌های اروپایی مثل لیتوانی، استونی هم کشور‌هایی هستند که می‌توانیم با پژوهش نیاز‌های آن‌ها را بسنجیم و با آن‌ها همکاری کنیم.

بخش خصوصی ضعف مطالبه گری دارد

عبدالحسن مهنما، پیشکسوت صنایع نیز در این هم اندیشی گفت:باید ابتدا ببینیم ایران چه جاذبه‌هایی دارد. مزیت‌های ایران در حوزه انرژی است. گاز طبیعی حدود دو سنت در متر مکعب است، اما وقتی از مرز خارج می‌شود به ۱۲ سنت می‌رسد، یعین قیمت‌های ما واقعی نیست. معدن و ماده معدنی هم مزیت دیگر ایران است. در حال حاضر اگر ما فقط داخلی نگاه کنیم فرصت‌های سرمایه گذاری با پول ایرانی فوق العاده است. اما اینکه چرا محقق نمی‌شود به دلیل ضعف‌هایی است که مثلا در سیستم بانکی مشاهده می‌شود.

معاون وزیر صنایع دولت‌های هفتم و هشتم گفت:ما انتظار داریم با این درآمد‌های ریالی که دولت دارد بانک‌ها به صنایع کمک کنند و سرمایه گذاری رونق بگیرد. متاسفانه بن بست‌های سیاسی هم وجود دارد، اما اگر در هم اندیشی‌های اقتصادی بدون رودربایستی صحبت کنیم بخش خصوصی به غیر از کار اقتصادی باید کار فرهنگی هم در حوزه اقتصاد انجام بدهد. باید لابی‌های تجاری را هم انجام بدهد. باید بپذیریم که فیتیله نفت دارد خاموش می‌شود و دولت هم باید این را بپذیرد. متاسفانه بخش خصوص ضعف مطالبه گری دارد و نمی‌تواند حقوق خود را محقق کند.

مهنما با اشاره به انقلاب صنعتی در اروپا و الگوی آن افزود:در اروپا بخش خصوصی دست روی دست نگذاشته است که حکومت لطفش شامل حالش شود، بلکه پیشنهاد داده، رهنمود داده و پای حرف خودش ایستاده است و البته هزینه هم داده است. شرایط سیاسی بد ضد برند است، ضد تجارت است، ضد تولید است و صادرات است، اما بخش خصوصی هم باید به وظایف خود عمل کند.

بازارسازی و بازاریابی باید انجام شود

غلامرضا مصطفی پور، عضو سابق هیات مدیره بانک صادرات هم در این نشست گفت:ما وقتی از تولید صحبت می‌کنیم یعنی از عواملی صحبت می‌کنیم که منجر به تولید می‌شود و همه‌ای این عوامل تولید در ایران وجود دارد. زمین و نیروی انسانی در حد وفور است. اما چرا تشکیل سرمایه شکل نمی‌گیرد؟ یکی از عمده‌ترین معضلات همین عوامل انسانی است. جریان سرمایه مثل یک موجود زنده است و باید عوامل تشکیل دهنده این موجود زنده هارمونی داشته باشند و به هم بیایند. فضای اقتصادی هم باید این نظم و هماهنگی وجود داشته باشد.

پیشکسوت حوزه بانک و بازار مالی افزود:سرمایه گذار وقتی سرمایه اش بر نمی‌گردد این اثر منفی روی سرمایه گذاری دارد و متاسفانه بیش از ۹۰ درصد واحد‌های اقتصادی ما وابستگی دارند به سیستم بانکی و بیش از ۲۰ سال است ما سیستم بانکی را اصلاح نکردیم.

مصطفی پور اضافه کرد:ضرورت دارد فرهنگ سازی، بازاریابی در حوزه صادرات و واردات و برند سازی و نیز شفافیت اقتصادی ایجاد شود تا سرمایه گذار بتواند چشم انداز داشته باشد و بداند قرار است چه اتفاقی در آینده بیفتد.

وی با اشاره به لزوم بازار سازی گفت:به جر بازاریابیی باید بازارسازی هم شکل بگیرد و در حوزه صادرات و واردات ما چاره‌ای نداریم جز اینکه مسائل سیاسی را حل کنیم تا دروازه‌های جهان در حوزه اقتصادی باز شود و بتوانیم تعامل داشته باشیم و تعامل با اقتصاد جهانی فرق دارد با حل شدن در آن که مورد پسند هم نیست.

بخش خصوصی نباید نظاره گر و منفعل باشد

محمدرضا اسکندری، فعال صنعت اتصالات گفت:بخش خصوصی در شرایط فریز اقتصادی نباید دست روی دست بگذارد و فقط مشاهده گر باشد بلکه باید با همفکری و ارائه این فکر به تصمیم گیران بتواند نقش تاریخی خود را در این برهه از اقتصاد ایران ایفا کند.

مدیر عامل گروه صنعتی آتاما با اشاره به علاقه کشور‌های کوچک جهت سرمایه گذاری در ایران گفت:کشور‌های زیادی یک گام برای سرمایه گذاری در ایران برداشته اند، اما بخش‌های تصمیم گیر منفعل عمل می‌کنند و این فعالیت‌های به سر انجام نمی‌رسد.

این فعال صنعت نفت و گاز افزود:رسالت تاریخی بخش خصوصی، هم افزایی و تجمیع ظرفیت‌های جامانده برای واکنشی تاریخی به کنشگران عرصه تحریم در این مقطع تاریخی است.

ایتالیایی‌ها می‌توانند جایگزین مناسبی برای فرانسوی‌ها باشند

محمد حسین جبل عاملی، استاد کسب و کار در خصوص وضعیت کسب و کار در شرایط فعلی گفت:از دوران عصر مونتاژ در دنیا تجربه‌ی نیروی کار ارزان را کشور‌های زیادی داشتند و انقلاب چین هم دستاورد همین فعل و انفعالات است.

بنا به این پتانسیل ما در ایران شاید بتوانیم به عنوان یک کشور صنعتی که توان تولید دارد و پایه مهندسی هم دارد، تولید کنیم چرا که کشور‌های اطراف ما هیچ کدام تولید کننده نیستند، نه عراق نه پاکستان و نه افغانستان جزو کشور‌های صنعتی قرار نمی‌گیرند.

جبل عاملی با اشاره به سیگنال کشور‌های متقاضی تجارت با ایران گفت:مثلا ایتالیایی‌ها که مشترکاتی هم با ایران دارند و مقبول جامعه‌ی ایران هستند در چند حوزه از جمله دکوراسیون و گردشگری علاقه‌مند به همکاری با ایران هستند و به نظر می‌رسد که با توجه به اشتراکات تاریخی از یک سو و نا مطمئن بودن فرانسوی‌ها در تجارت با ایران از سوی دیگر، می‌شود ایتالیایی‌ها را جایگزین فرانسوی در اقتصادی ایران کرد.

این پژوهشگر اقتصادی گفت:در حوزه معدن هم ایران پتانسیل‌های بالایی دارد که اگر تکنولوژی‌های نوین را وارد کنیم می‌توانیم زنجیره ارزش را در اقتصادی برای ایران فراهم کنیم.

وی در خصوص فاینانس مالی پروژه‌های اقتصادی گفت:در گذشته شرایط مناسبی در این خصوص وجود داشت، اما این بار قرار نیست یک سرمایه گذار و بانک برای سرمایه گذاری و تولید به ایران بیاید بلکه قرار است شرکت‌های اقتصادی کوچک و بزرگ به دلیل ارزان بودن نیروی کار برای سرمایه گذاری و تولید به ایران بیایند.

وی در خصوص موانع حقوقی گفت:ایفیک که یکی از سازمان‌های زیر مجموعه وزارت اقتصاد است این تضمین را به سرمایه گذاران خارجی می‌دهد که بتوانند در هر زمانی سرمایه خود را بدون ضرر خارج کنند. ضمن اینکه باید توجه داشته باشیم که هم افزایی توان تولید می‌تواند به جای تولید صرف محصول به انتقال تکنولوژی در صنعت منجر شود.

قوانین دست و پای تولید را بسته است

شهرام رضایی، استاد دانشگاه در نشست هم اندیشی اقتصادی آتاما گفت:قوانین دست و پای تولید کننده را بسته است و باید این قوانین را که دارای ثبات نیستند به ثبات برسانیم.

وی افزود:چه تولید کننده داخلی و چه تولید کننده خارجی باید رد شرایط اقتصادی آرام فعالیت کند. وقتی تلاطم اقتصادی وجود داشته باشد نمی‌شود فعالیت کرد.

وی با اشاره به واقعیت تحریم‌ها گفت:پژوهشی دانشگاهی نشان می‌دهد که واقعیت تحریم چیزی که می‌گویند نیست و مثلا ما در بخش‌هایی از حوزه گاز اصلا تحریم نیستیم و می‌توانیم جذب سرمایه گذار داشته باشیم.

وی در خصوص صنعت اتصالات انعطاف پذیر نیز گفت:بخش اتصالات انعطاف پذیر هم که تخصصی است و در صنعت نفت و گاز نقش مهمی دارد از جمله بخس‌هایی است که تحریم نیست و بازار جهانی هم به این حوزه نگاه دارد و ما تولید کنندگانی در ایران داریم که این نیاز را می‌توانند بر طرف کنند.

وی افزود:در کشور‌های همسایه مثل آذربایجان و گرجستان در کمتر چند ساعت می‌شود شرکتی را ثبت کرد و فعالیت اقتصادی را آغاز کرد. این یک تلنگر است به ما چرا که بوروکراسی آنقدر زیاد است که تولید کننده را خسته می‌کند و این معضل باید تسهیل شود.

تراب خانی، رئیس هیات مدیره سیمان سازان در از فعالان صنعت سیمان گفت:تحریم چیز جدیدی نیست و از قبل هم وجود داشته است. طبق بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که خود تحریمی‌ها تاثیر بیشتری از تحریم‌ها در اقتصاد ایران دارد.

وی افزود:در حال حاضر بهترین روش، کار کردن با شرکت‌های کوچک اروپایی است تا آن‌ها بیایند به ایران و فعالیت‌های اقتصادی رو را با توجه به مزیت‌های سرمایه گذاری ایران آغاز کنند، چون در شرایط جدید ارزشی برای آن‌ها سود آوری بسیار بالایی دارد. من معتقدم که باید با شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی همکاری کنیم.

مثل ژاپنی‌ها باید به جلو برویم

امیر سلطانی، پیشکسوت صنعت سیمان نیز گفت:من معتقدم که باید مثل ژاپنی‌ها جلو برویم. باید شرکتی تاسیس بشود با هدف بازاریابی برای شرکت‌های کوچک. چینی‌ها هم هنوز همین سبک را انجام می‌دهند. وقتی به چین می‌رویم شرکت‌های تجاری‌ای وجود دارند که کالا و خدمات را بازاریابی می‌کنند و با عوامل تولید در ارتباط هستند. این در شرایطی است که بهترین شرایط تولید با دانش خارجی‌ها در کارخانجات ایرانی موجود است و ما بستر تولید بسیاری از محصولات را دارا هستیم.

وی افزود:اگر سرمایه گذاری مثلا ۵۰ میلیون دلار سرمایه گذاری کند و کالا را تولید کند و ریال بفروشد به صرفه نیست. اگر کسی بخواهد به ایران بیاید بهترین روش اینست که از پتانسیل‌های داخلی استفاده کند و سرمایه گذاری در شرایط فعلی سخت است.

جمیلی رئیس خانه اقتصادی ایران در واکنش به این صحبت گفت:در حال حاضر سرمایه گذاری سخت شده است، اما این هم قابل قبول نیست که بگویم کسی پول نیاورد. کسی آمده است و کارخانه شیشه سازی ایجاد کرده است و ارزش آن ۱ میلیون دلار است و ارزش آن هم ثابت است. کسی اگر سرمایه را هم بیاورد سرمایه اش هدر نمی‌رود. مگر بعد از برجام توتال نیامد. رنو نیامد؟ اگر شرایط به ثبات برسد همه می‌آیند.

تولیدات نمی‌تواند صد در صد ایرانی باشد

رئیس اتاق بازرگانی ایران و هند با انتقاد از عملکرد اتاق بازرگانی هم گفت:در دولت‌های یازدهم و دوازدهم اتاق چه نقشی در کمک به بخش خصوصی داشته است؟ به نظر نمی‌رسد اتاق بازرگانی توانسته باشد ظرفیت‌های بخش خصوصی را ارائه کرده باشد و موانع و مشکلات را بر طرف کند.

محمد حسین جبل عاملی نیز در تکمیل صحبت‌های پیشکسوتان صنایع در این هم اندیشی گفت:یکی از فعالیت‌های مهم انجام برند سازی خوشه‌ای است. در کشور‌های دنیا در حال حاضر وقتی نگاه می‌کنیم می‌بینیم که برند‌ها در نهایت به یک شرکت واحد می‌رسند، اما به صورت خوشه‌ای در تولید فعالیت می‌کنند و این یک روش تجربه شده جهانی است.

تنکابنی، فعال صنعتی و تولید کننده نیز گفت:در صنعت ایران حلقه‌های مفقوده‌ای است که تولید بسیاری از محصولات ما نمی‌تواند صد در صد ایرانی باشد و البته که در دنیا محصول تمام ملیتی دیگر معنایی ندارد و ترکیبی از تولید قطعات و محصولات است که در نهایت به یک برند ختم می‌شود.

در این نشست همچنین جعفر علوی، فعال صنعت نفت، سیامک مرشد، کارشناس نفت و انرژی، سعید شهروی، کارشناس ارشد صنعتی نیز نقطه نظرات خود برای جذب تولید کنندگان خارجی برای تولید در ایران را بیان کردند.