ویزا در ایران، دینار در عراق

روزنامه صبح نو: با وجود اعلام صدور ۴۸‌ساعته ویزای عراق، زائرین زیادی پس از گذشت پنج روز از ارائه مدارک ویزای خود را دریافت نکرده‌اند. عده‌ای از کاروان‌های خود جامانده‌اند و عده دیگری از پرواز باز ماندند. از سوی دیگر با اعلام بانک مرکزی مبنی بر دریافت دینار در کشور عراق نگرانی‌هایی برای زائرین ایجاد شده است. بانک مرکزی قصد دارد با چند شعبه در شهر‌های نجف و کربلا و کاظمین در طی هشت روز باقی مانده به بیش از دومیلیون نفر زائر ارز بپردازد و چگونگی انجام این پروسه اداری زائرین را نگران‌تر می‌کند. نوسانات اخیر ارز در کشور بر همه چیز سایه انداخته از قیمت کالا‌ها گرفته تا نرخ سفر‌های خارجی؛ این نوسانات زائرین اربعین را هم بی نصیب نگذاشته و مردم از ابتدای محرم زمزمه‌هایی درباره رفتن یا نرفتن به کربلا با خود می‌کردند. این زمزمه‌ها درباره افزایش هزینه‌های باشکوه‌ترین سفر ادامه داشت تا اینکه از مدتی پیش اعلام شد که هزینه ویزا با نرخ دلار آزاد محاسبه نمی‌شود و بر اساس سامانه نیما حساب می‌شود. در ابتدا از سوی مسوولان اعلام شد که زائران اربعین با مراجعه به سایت سماح و نام‌نویسی در مدت ۷۲ساعت و بعدتر اعلام شد که در مدت ۴۸ ساعت می‌توانند ویزای خود را دریافت کنند، اما رفته، رفته با افزایش تقاضا برای دریافت ویزا این بازه زمانی طولانی‌تر شد و صف‌های طویلی در مراکز مختلف و خبر‌های واصله از شهر‌های مختلف کشور، خبر از نابسامانی اوضاع می‌دهد. با نزدیک شدن به ایام اربعین حسینی هجوم خیل عاشقان اباعبدالله؟ ع؟ برای دریافت ویزای سفر به عتبات برای شرکت در اربعین حسینی به‌طور چشمگیری افزایش یافته و باعث شده مراکز صدور ویزا، با وجود اعلام مسوولان مبنی بر صدور ۴۸ ساعته ویزا نتوانند پاسخگوی انبوه مراجعه‌کنندگان باشند. با مراجعه به یکی از این مراکز شاهد صف طویل متقاضیان صدور ویزای اربعین خواهید بود. یکی از متقاضیان در صف دفتر کارگزاری می‌گوید: ۶ روز از ثبت‌نام و تحویل مدارکش می‌گذرد، ولی هنوز برای او ویزا را صادر نکرده‌اند و نارحت از این بود که کسی هم پاسخگوی او نیست و نگران از حرکت کاروانی که ممکن است جا بماند. دیگری می‌گوید: قرار بود شنبه ویزای ما آماده شود. کاروانی که در آن ثبت‌نام کرده بودم روز گذشته حرکت کرد و من از آن‌ها جا ماندم حالا باید خودمان تا مرز بریم و وقتی خانواده را همراهت می‌بری بدون کاروان و از این ماشین به آن ماشین کردن سخت می‌شود. انعکاس گسترش نارضایتی در صدور ویزا و صف‌های طولانی در رسانه‌ها طی دو روز گذشته به اندازه‌ای بود که آقای مرتضی آقایی، مدیر کل عتبات عالیات سازمان حج‌و‌زیارت در گفت‌و‌گویی با خبرگزاری «مهر» اعلام کرد: در ۱۳ استان کشور، صدور ویزا ۲۴ ساعته انجام می‌شود، در پنج استان نیز ۴۸ ساعته، ۱۱ استان ۷۲ ساعته و در سه استان بین سه-چهار روز صادر می‌شود که تهران جزء این سه استان است و تلاش می‌کنیم از امروز افرادی که در سامانه سماح ثبت‌نام می‌کنند درصورت ارائه به موقع مدارک، طی ۷۲ ساعت ویزای آن‌ها را صادر کنیم. آقایی می‌گوید: تأخیر در صدور ویزا باعث کنسل شدن بلیت هواپیمای برخی زائران شده است، اما تعداد آن‌ها کم بوده، شاید به طور خاص ۱۰-۲۰ مورد این مشکل را داشته‌اند. اما با وجود صحبت‌های مدیر کل عتبات عالیات سازمان حج و زیارت، صف‌های طولانی مقابل دفاتر صدور ویزا چیز دیگری می‌گویند. با یک گشت چندساعته میان صف‌های طولانی بیش از ۴۰ نفر از پروازهایشان جا مانده بودند و احتمالاً این آمار در تهران و کل کشور به مراتب بیشتر خواهد بود. مشکل ویزا کم بود، ارز هم اضافه شدکمتر از هشت روز تا روز اربعین باقی‌مانده و هم‌اکنون خیل عاشقان سیدالشهدا؟ ع؟، راهی عراق شده یا در مسیر نجف و کربلا هستند، اما هنوز عده زیادی هستند که به‌دلیل ضعف در برنامه‌ریزی مسوولان و تغییر چندباره تصمیمات آن‌ها، هنوز موفق به برنامه‌ریزی دقیق نشده و نگران سلب توفیق خود هستند. بانک مرکزی روز شنبه در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که برای هر زائر اربعین ۱۰۰‌هزار دینار با نرخ ۹۶ ریال اختصاص خواهد داد تا دغدغه زائران برای تأمین ارز به حداقل برسد؛ به‌خصوص اینکه اکنون هر دینار عراق در بازار آزاد و حتی صرافی‌های مجاز، نرخی بین ۱۲ تا ۱۳ تومان دارد و اختصاص نرخی متعادل‌تر می‌تواند برای زائران تسهیلات بیشتری را فراهم آورد. طبق این اعلامیه زائران می‌توانند از طریق بانک ملی، تا سقف مبلغ ۱۰۰ هزار دینار را با نرخ ۹۶ ریال و با پرداخت معادل ریالی آن خریداری کرده و اسکناس دینار را در نقاط مشخص شده شهر‌های نجف، کاظمین و کربلا تحویل بگیرند. البته سه مرز مهران، چذابه و شلمچه هم در داخل کشور عراق تعیین شده است. اما نکته‌ای که زائران را نگران می‌کند، تعداد دفاتر محدود و حجم جمعیت زائرانی است که قرار است از این بانک‌ها ارز دریافت کنند. بانک مرکزی با این اقدام تلاش دارد تا بخشی از نگرانی‌های خود مبنی بر استفاده ارز برای هدف تعیین شده را از بین ببرد؛ یعنی افرادی که از ارز مسافرتی اربعین استفاده می‌کنند صرفاً آن را برای همان مقصد تعیین شده استفاده کنند، به‌همین دلیل ارز خریداری شده بعد از خروج هر زائر از ایران پرداخت می‌شود، اما همین مسأله باعث شده برای زائران اربعین دغدغه‌هایی نسبت به شرایط و زمان تحویل ارز ایجاد شود که این دغدغه‌ها تاحدود زیادی هم منطقی است. تحویل ارز در عراق چه بلایی بر سر زائران می‌آورد؟ سفر اربعین یک سفر فشرده است و در بازه زمانی کوتاهی انجام می‌شود به‌همین دلیل اگر فردی قرار باشد در مسیر مشخص شده راهپیمایی، از کاروان خارج شده و برای تأمین ارز اقدام کند ممکن است دچار مشکل شود. توجه کنید بانک‌هایی که ارز را تحویل می‌دهند در نجف و کربلا و کاظمین هستند و زائرانی که قصد دریافت ارز را دارند هم برای رسیدن به این شهر‌ها نیازمند دینار هستند چرا که همه این افراد با کاروان و یا از مسیر هوایی سفر نمی‌کنند. براساس برآورد‌ها بیش از دو میلیون زائر ایرانی امسال برای شرکت در مراسم معنوی اربعین وارد عراق خواهند شد. سؤال این است که چگونه بانک مرکزی می‌خواهد ظرف مدت‌زمان کوتاهی ارز مورد نیاز تمامی این زوار را به صورت اسکناس در خاک عراق تحویل دهد؟ تعداد شعب بانک ملی پیش‌بینی شده در مرز‌ها و تعداد شعب واقع در نجف و کربلا چگونه می‌توانند در مدت کمتر از هشت روز به دو میلیون زائر اسکناس تحویل بدهند؟ حتی اگر زائران از کاروان جدا شده و برای دریافت ارز به شعب مراجعه کنند، قطعاً ازدحام و صف‌های طولانی در مقابل شعب بانک‌ها ایجاد خواهد شد و شعب توان پاسخگویی به تمام زائران را نخواهند داشت. چرا که حتی در روز‌های آخر نیز این ارز به درد زائر نمی‌خورد. اگرچه در مزر‌های مهران و شلمچه و چذابه نیز این بانک‌ها دایر است، اما ازدحام جمعیتی و جدا شدن زوار از کاروان‌ها، قطعاً مشکلات زیادی را پدید خواهد آورد.