یک تیر و چند نشان ترکیه با خاشقجی؛ مهار ریاض غایت آنکارا

خبرگزاری مهر: ناپدید شدن «جمال خاشقجی» نویسنده و منتقد سرشناس سعودی بعد از مراجعه به کنسولگری عربستان در استانبول موجی از واکنش‌ها را در قبال سیاست‌های شاهزاده سعودی محمد بن سلمان ولیعهد عربستان به دنبال داشته است، واکنش‌هایی که نهایتا موجب شد تا ریاض با تاخیری طولانی و پس از رد اولیه اتهام‌ها به کشته شدن منتقد سیاست‌های شاهزاده سعوی محمد بن سلمان در کنسولگری این کشور ولو با روایت خودش در استانبول اعتراف کند.

در میان سازمان ها، کشور‌ها و شخصیت‌هایی که به قتل خاشقجی واکنش نشان داده اند هیچ کس به اندازه رئیس جمهور ترکیه رجب طیب اردوغان و نزدیکان وی واکنش قوی نشان نداده اند.

مقامات ترک همراه با تحقیقاتی که توسط پلیس و نیرو‌های امنیتی این کشور در جریان بود به تشریح و افشاگری قطره‌ای در خصوص قتل خاشقجی پرداختند و همچنان به این کار ادامه می‌دهند. پیگیری مقامات ترکیه در حدی بوده است مقامات ترک نه تنها پیشنهاد‌های ریاض برای معامله در خصوص این پرونده را رد کرده اند، بلکه رجب طیب اردوغان حتی پس از اذعان ریاض به کشته شدن خاشقجی در کنسولگری این کشور وعده داده است که پرونده را ناتمام رها نخواهد کرد و آن را تا انتها پیگیری خواهد کرد.

هر چند رئیس جمهور ترکیه خاشقجی را «یک دوست» نامیده است، اما می‌توان دلایلی دیگر را برای پیگیری‌های سرسختانه اردوغان در خصوص این پرونده متصور بود.

عربستان سعودی و ترکیه در سال‌های اخیر برای گسترش نفوذ خود در خاورمیانه رقابت‌های جدی را داشته اند و اختلافات آن‌ها بر سر تحولات مصر و برکناری محمد مرسی با حمایت‌های ریاض که از نزدیکان اردوغان بود.

همچنین حمایت‌های ترکیه از قطر در برابر فشار‌های عربستان، فعالیت‌های مخرب عربستان در نزدیکی مرز‌های ترکیه در سوریه و حمایت‌های عربستان از کرد‌های تجزیه طلب در منطقه که ترکیه آن‌ها را تهدیدی برای امنیت ملی خود می‌داند همگی موجب شده است تا در سال‌های اخیر بعد از روی کار آمدن محمد بن سلمان تنش‌های بین دو کشور بالا گیرد.

رقابت و تنش بین دو کشور به حدی بوده است که در پی کودتای نافرجام ۲۰۱۶ ترکیه، اردوغان دولت سعودی را از حامیان کودتاچیان نامید و چندی پیش نیز شاهزاده جوان سعودی، محمد بن سلمان، ترکیه را در کنار ایران و برخی گروه‌های منطقه «مثلث شرارت» نامید.

شاید بتوان گفت: قتل بی رحمانه منتقد آل سعود به دستور محمد بن سلمان که بیانگر سیاست‌های سرکوبگرانه این شاهزاده جوان سعودی فرصتی طلایی به اردوغان داده است تا با فشار بر جامعه جهانی و آمریکا که نزدیکترین متحد ریاض می‌باشد موجبات برکناری محمد سلمان و یا حداقل مهار و تعدیل سیاست‌های منطقه‌ای مخرب وی را پیگیری کند.

همچنین این اتفاق فرصتی برای اردوغان ایجاد کرده است تا از میزان انتقادات داخلی و خارجی بر سیاست هایش بکاهد.

از آنجائیکه عربستان از حامیان مالی و سیاسی گروه‌های تروریستی در سوریه و کرد‌های تجزیه طلب در سوریه و عراق می‌باشد، به نظر می‌رسد اردوغان درصدد است با اهرم فشار قراردادن مسئله قتل خاشقجی رفتار و سیاست‌های مداخله جویانه و مخرب عربستان در سوریه و مناطق کردنشین سوریه و عراق را مهار کند.

همچنین در ماه‌های اخیر و در پی تحریم‌های آمریکا علیه ترکیه به خاطر آزاد نکردن کشیش آمریکایی توسط آنکارا، انتقاد‌های زیادی در داخل به علت برخی مشکلات اقتصادی متوجه اردوغان بوده است. اردوغان با آزادی همزمان کشیش آمریکایی و سوق دادن افکار عمومی به سمت مسئله قتل خاشقجی می‌تواند از میزان انتقادات از خود بکاهد.

همچنین در سال‌های اخیر دولت ترکیه و شخص اردوغان مورد انتقاد‌های زیادی به خاطر تحت فشار قراردادن روزنامه نگاران قرار داشته است که با پیگیری مسئله قتل نویسنده و روزنامه نگار سعودی قصد دارد خود را پیگیر و مدافع حقوق روزنامه نگاران معرفی کند.