چرا «گلزار» بازیگر گرانی است؟
هومن کبیری یکی از تهیه کنندگان پروژه پرخرج «عاشقانه» می‌گوید این اثر به صورت قانونی و بدون استفاده از پول‌های شبهه‌دار ساخته شده و دستمزد بازیگرانش نجومی نبوده است.
خبرگزاری مهر: هومن کبیری یکی از تهیه کنندگان پروژه پرخرج «عاشقانه» می‌گوید این اثر به صورت قانونی و بدون استفاده از پول‌های شبهه‌دار ساخته شده و دستمزد بازیگرانش نجومی نبوده است.
چندی است که تهیه کنندگان و کارگردانان سینما نسبت به ورود پول‌های کثیف به این عرصه معترض هستند و ریشه آن را بیشتر در شبکه نمایش خانگی می‌دانند که سرمنشا ورود سرمایه‌های نامشخص از سوی افرادی خارج از سینما شده است.
دست اندرکاران سینما عنوان می‌کنند که در پی ورود این پول ها، معادلات سینما به هم می‌ریزد چراکه اولین محل خرج این پول‌ها دستمزد بازیگرانی به اصطلاح سلبریتی است که رقم‌های نامتعارف طلب می‌کنند و پولی که می‌تواند هزینه ساخت یک اثر سینمایی به طور کامل باشد تنها به برخی از بازیگران پرداخت می‌شود. آن‌ها همچنین می‌گویند یکی از آفت‌های ورود این پول‌ها از بین رفتن سینمای مستقل است، زیرا هزینه تولید در سینما بالا می‌رود.
در ادامه سلسله گفتگو‌هایی با دست اندرکاران سینما و شبکه نمایش خانگی با هومن کبیری یکی از تهیه کنندگان سریال پرخرج «عاشقانه» به کارگردانی منوچهر هادی که در شبکه نمایش خانگی توزیع شد به گفتگو نشستیم.
شرح بیشتر این گفتگو را در زیر بخوانید:
*آقای کبیری این روز‌ها ورود پول‌های کثیف به عرصه سینما و شبکه نمایش خانگی به یکی از موضوعات مهم این حرفه تبدیل شده است. به عنوان یکی از تهیه کنندگان اثری که پرخرج بوده است، توضیحی در این باره می‌دهید؟
-من پول کثیف را نمی‌شناسم. ما به عنوان تهیه کننده در این حرفه از مدیریت تولید شروع کردیم و پله به پله پیش رفتیم، بودجه‌ها را تقسیم و کار کردیم و حالا هم فعالیت‌های خودمان را ادامه می‌دهیم. درباره ورود پول کثیف یا تمیز به این عرصه نمی‌شود صحبت و اثری را قضاوت کرد و کسانی که درباره این موضوع صحبت می‌کنند باید خوب توضیح بدهند که منظورشان چیست، اما مشخصا اگر درباره سریال ما انتقادی وجود دارد می‌توانم درباره پروسه مالی خودمان توضیح بدم.
*این خیلی خوب است که به صراحت می‌گویید می‌توانید درباره پروسه مالی این سریال شفاف سازی کنید، اما مساله این است که وقتی این پول‌ها به سینما و شبکه نمایش خانگی راه پیدا می‌کند در پی این موضوع دستمزد بازیگران هم بالا می‌رود و بازیگران این دستمزد‌ها را معیار قرار می‌دهند و برای حضور در آثار دیگر همان مقدار پول را طلب می‌کنند. همین موضوع معادلات سینما را بر هم می‌زند.
- حرف تان کاملا درست است، ولی شما باید میزان دستمزدی را که ما به بازیگرانمان داده ایم با بقیه آثار مقایسه کنید. اگر ما در «عاشقانه» هنجارشکنی کرده ایم و یا بالاتر از حد نرمال دستمزد داده ایم، می‌شود گفت که ما پول اضافه‌ای داشته ایم و خواسته ایم به خورد این طبقه بدهیم در صورتی که اینطور نیست. به طور کلی سیستم سینما و شبکه نمایش خانگی بازیگری را که نتواند پولی معادل دستمزدش را بازگرداند، پس می‌زند. اصلا مگر در سینما این اتفاق رخ نمی‌دهد؟ در حال حاضر هزینه یک فیلم سینمایی در سطح الف. چقدر می‌شود؟ شما چرا فیلم‌های در حال اکران را معرفی نمی‌کنید؟ برای مثال مشخص کنید در حال حاضر صاحبان فیلم سینمایی «هزارپا» چقدر سرمایه گذاری کرده اند که تا این لحظه بالای سی و هفت میلیارد تومان فروش کرده است؟ چقدر به بازیگرانشان داده اند؟ چرا این موضوع را شفاف نمی‌کنید؟
*ما انگشت اشاره به سمت پروژه خاصی دراز نکرده ایم بلکه درباره یک موضوع کلی صحبت می‌کنیم؛ یعنی ورود پول‌های کثیف و آفت‌های آن.
-اتفاقا من هم نمی‌توانم درباره پروژه خاصی صحبت کنم و بگویم کدام پروژه از پول کثیف یا تمیز استفاده کرده است. این اصلا برای من حرفه‌ای نیست. من عضو جامعه صنفی تهیه کنندگان فیلم‌های سینمایی هستم. قطعا این نهاد بررسی‌ها و اظهارنظر‌هایی هم کرده است. من نمی‌دانم چه اتفاقی داخل یک فیلم افتاده یا صاحبان آن آثار پولشان را از کجا تامین می‌کنند، ولی می‌دانم در پروژه خودم دستمزد بازیگران به صورت استاندارد پرداخت شده و پولی هم که پرداخت شده به پروژه بازگردانده شده است. بخش عظیمی از سرمایه پروژه یعنی ۵۰ درصد از آن از محل پخش پروژه تامین شده است یعنی ابتدا تنها چهار قسمت از سریال آماده و وارد بازار شد به این صورت که از محل فروش همین چهار قسمت بخشی از هزینه ساخت باقی قسمت‌ها تامین شد و سریال به ورطه درآمدزایی افتاد. درواقع ما پروژه را به صورت کامل آماده نکردیم که روانه بازار کنیم و بعد منتظر باشیم و ببینیم که آیا پول برمی‌گردد یا نه، اما من نمی‌توانم درباره آن‌هایی که این کار را کرده اند، بگویم پولشان کثیف است یا تمیز.
من نمی‌دانم چه اتفاقی داخل یک فیلم افتاده یا صاحبان آن آثار پولشان را از کجا تامین می‌کنند، ولی می‌دانم در پروژه خودم دستمزد بازیگران به صورت استاندارد پرداخت شده است *پس می‌توانید به صورت شفاف بگویید که هر قسمت از «عاشقانه» برای شما چقدر هزینه داشت؟
-فصل اول «عاشقانه» زمین خورده بود. در حالی که بازیگران ۲، ۳ ماه بود که قرارداد داشتند، ولی فیلمبرداری صورت نمی‌گرفت همین امر باعث شده بود ما پول بپردازیم در حالی که خروجی نداشتیم. «عاشقانه» در شرایط ایده آل باید هفت میلیارد تومان هزینه می‌داشت، ولی بیش از ۱۰ میلیارد تومان برای ما خرج داشت.
*یعنی قسمتی چند میلیون تومان؟
- یعنی قسمتی چیزی بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تومان.
*رقم قرارداد بازیگرانتان چقدر بود؟ این موضوع را برای این می‌پرسم که در حال حاضر پولی که می‌تواند هزینه ساخت یک فیلم سینمایی باشد تنها صرف دستمزد یک سری بازیگران خاص می‌شود.
-شما مثال بزنید. چه پولی به چه کسی؟
*برای مثال آقای گلزار در سریال شما.
-شما بگویید چند بازیگر مثل گلزار در سینما داریم و آیا او بازیگر پولسازی است یا نه؟
* ما درباره رقم قرارداد‌ها صحبت می‌کنیم. اگر قرارداد گلزار یک میلیارد تومان بشود بازیگر درجه دو و درجه سه که تنها ۳۰ میلیون تومان دستمزدش است، صدمیلیون تومان دستمزد طلب می‌کند. این همان چیزی است که من می‌گویم معادلات سینما را به هم می‌زند.
-بله این درست است. سطح دستمزد‌ها را تغییر می‌دهد و قاعده قرارداد‌ها را به هم می‌ریزد، اما آیا فکر می‌کنید تهیه کننده‌ها این درک را ندارند که پول به کسی ندهند که نمی‌تواند برگرداند؟
*وقتی شرایط تغییر می‌کند آن تهیه کننده مجبور است این پول‌ها را بدهد، چون دیگر سطح قرارداد‌ها توسط همین آثاری که پول‌های بزرگ به بازیگران می‌دهند، تغییر کرده است. این باعث می‌شود تولیدات هم کم شود و اتفاقا همین مساله بیشتر به ضرر تهیه کننده مستقل است و رفته رفته استقلال را در آثارمان از دست می‌دهیم.
- من یک سوال از شما می‌پرسم شما جواب من را بدهید. هزینه ساخت یک پروژه بزرگ مثل «رحمان ۱۴۰۰» (به تهیه کنندگی علی سرتیپی) که بزرگترین پخش کننده سینمای ایران، تهیه کنندگی آن را برعهده دارد، چقدر است؟ شما مشخصا می‌خواهید به دستمزد آقای گلزار اشاره کنید دیگر.
*آقای گلزار که کلا بازیگر گرانی هستند، ولی اتفاقا من بر خلاف شما نه به افراد اشاره می‌کنم و نه به پروژه خاصی. حرف من این است که تکرار این موضوع یعنی دادن دستمزد‌های بالا به بازیگران باعث به هم خوردن تعادل در سینما می‌شود. ما درباره همین پول‌های بی حساب و کتابی صحبت می‌کنیم که به یکباره به سینما و به ویژه شبکه نمایش خانگی تزریق می‌شود.
- این نکته یعنی افزایش دستمزد بازیگران درجه دو و سه به سبب افزایش دستمزد بازیگران درجه یک، کاملا درست است، ولی کاش شما پژوهشتان را زمانی انجام می‌دادید که شرایط اقتصادی نرمال بود.
*بله من این را قبول دارم که در حال حاضر شرایط اقتصادی دچار تغییر بزرگی در جهت منفی شده است، ولی توجه داشته باشید که ورود این پول‌ها چندسالی است که رواج پیدا کرده است.
-بله، ولی الان شرایط اقتصادی به اندازه‌ای بد شده است که اگر هزینه ساخت یک اثر ۱۵ قسمتی در شبکه نمایش خانگی بیش از ۱۲ میلیارد تومان شود، تماما ضرر است. هزینه ساخت یک پروژه سینمایی الف. چقدر است؟ آیا فکر می‌کنید ساخت یک پروژه سینمایی با این ستاره‌ها کمتر از ۵ میلیارد تومان آب می‌خورد؟
*نه قطعا.
-پس مگر بد شد که یک فیلم سینمایی مثل «هزارپا» که با همین هزینه ۵، ۶ میلیارد تومانی ساخته شد و چیزی نزدیک به ۳۰ میلیارد تومان فروش کرد؟
*این اتفاق تنها گاهی اوقات رخ می‌دهد. من می‌توانم پروژه‌های زیادی در شبکه نمایش خانگی و سینما برای شما مثال بزنم که همین ستاره‌ها را داشتند، ولی اتفاقا شکست خوردند.
-شاید آن پروژه‌ها چیدمان حرفه‌ای نداشتند یا اکثر ستاره‌ها در آن‌ها حضور نداشتند برای مثال در یکی از سریال‌های شکست خورده شبکه نمایش خانگی تنها مهناز افشار و هومن سیدی به عنوان چهره حضور داشتند که اگر شما بخواهید من رقم قرارداد هومن سیدی در «عاشقانه» را به شما می‌گویم که بسیار معقول است.
*چقدر گرفتند؟
-به دلیل برخی مسایل چندان نمی‌توانم این موضوع را بگویم.
*اگر به طور تقریبی هم بگویید ما راضی می‌شویم.
- ما به هیچ بازیگری چهره‌ای به جز یکی، دو مورد برای هر ماه حضور، بالای صد میلیون تومان ندادیم.
*پروژه شما چند ماه طول کشید؟
-فیلمبرداری ما زیاد طول کشید و توقف سریال در زمان تولید باعث افزایش برآورد شد، ولی مجموع قرارداد همه بازیگران ما بیش از ۵ میلیارد تومان نشد.
*یعنی هزینه ساخت یک فیلم سینمایی به طور کامل!
- برآورد تولید یک سریال پرستاره مثل «عاشقانه» باید برای هزار دقیقه تولید ١٢ تا ١٣ میلیارد تومان باشد که تولید با ٧ میلیارد نقدینگی باید به درآمدزایی همزمان و پخش همزمان برسد در صورتی که یک فیلم سینمایی پرستاره با ٩٠ دقیقه یا ١٠٠ دقیقه تایم مفید هزینه تولیدش تا ۵ میلیارد هم می‌رسد از همین رو باید عنوان کنم هزینه‌های ما بسیار معقول بود و بخش اعظمی از هزینه‌های تولید از محل پخش تامین شد. به نظرم این پروژه در قد و قواره خود، جواب داد و پول خود را هم بازگرداند. اگر جواب نمی‌داد من اصلا به این سمت نمی‌رفتم. اتفاقا من پروانه ساخت «عاشقانه ۲» را هم گرفتم و در نظر دارم با همان عوامل فصل اول «عاشقانه» بسازم.
*پس «عاشقانه» یک سریال بسیار پرخرج بوده در حالی که شما می‌گویید هزینه‌ها ایده آل بوده است. گویا ایده آل از نظر من و شما متفاوت است به اضافه اینکه «عاشقانه» در زمانی تولید شد که قیمت‌ها مقداری ثبات داشت.
-شما طوری صحبت می‌کنید که گویا ساخت این سریال مربوط به قبل از میلاد مسیح بوده است.
*خودتان گفتید کاش چند ماه پیش که قیمت‌ها تا این حد نوسان نداشت، این پژوهش را انجام می‌دادید، ولی حالا به گونه‌ای صحبت پیشین خود را نقض می‌کنید.
-نه اینطور نیست، ولی شما فکر می‌کنید مگر بازیگران چقدر هزینه داشتند؟
*به هر حال سریال شما جزو پایه‌گذاران پرداخت دستمزد‌های نجومی به بازیگران بود.
-می شود به من بگویید دستمزد نجومی از نظر شما چقدر است؟
-هرچند شما به طور دایم سوال‌های من را با سوال جواب می‌دهید و کلا از بحث اصلی دور شده ایم، ولی از نظر من دستمزد نجومی همین ۵ میلیارد تومانی است که می‌شود برای ساخت یک فیلم سینمایی هزینه کرد، ولی در سریال شما تنها به عنوان دستمزد به بازیگران پرداخت شده است.
-ببینید ما در این سریال ۱۰ بازیگر چهره داشتیم و ۶ ماه کار تولید طول کشید یعنی چیزی نزدیک به ماهی هشتصد میلیون تومان. وقتی ماهی هشتصد میلیون تومان را بین ۱۰ بازیگر تقسیم کنید می‌شود چیزی نزدیک به ماهی ۸۰ میلیون تومان برای هر نفر. اگر شما فکر می‌کنید نجومی است که من حرفی ندارم.
*پس قبول ندارید که همین رقم هم در آن زمان نجومی بوده است؟
- نه، دستمزد‌های ما نجومی نبود. پرداخت‌های ما نرمال بود. ببینید وقتی این بحث‌ها پیش می‌آید معلوم می‌شود که مشخصا منظور پروژه «شهرزاد» است. من معتقدم سریال سازی آقای فتحی و میرباقری در ایران نمونه ندارد. حسن فتحی سریال «شهرزاد» را ساخته، ولی اینکه تهیه کننده چه عددی به بازیگران داده است من خبر ندارم. اگر شما دارید بگویید که من نظر کارشناسی بدهم.
*آقای کبیری اتفاقا من نامی نمی‌برم بلکه درباره این موضوعی که این روز‌ها به برخی پروژه‌ها تسری پیدا کرده است و درباره آفت‌هایی که این مساله دارد، صحبت می‌کنم چراکه این موضوع در بلندمدت به سینما آسیب می‌زند.
-بله درست است، اما من تنها می‌توانم بگویم در سریال «عاشقانه» عدد و رقم‌هایی که خرج کردیم عادی بود حتی باز هم در رایزنی‌های جدید که برای «عاشقانه۲» کرده ایم دیدیم که درخواست بازیگران نرمال است.
*نرمال از نظر شما چقدر است؟
-برای مثال گلزار با ما رفاقتی دارد و قطعا دریافتی او از پروژه ما با پروژه‌های دیگر تفاوت‌هایی دارد. او هیچوقت از ما عدد زیادی نخواسته و توقع زیادی از ما نداشته است. من معتقدم او ارزشش را دارد.
*با این تفاسیر برآورد هزینه شما برای «عاشقانه ۲» چقدر است؟
سرمایه گذاران صنعتی ما افرادی بودند که دوست داشتند کالایشان را معرفی کنند و به ما گفتند هم کالای ما را معرفی کنید و هم پول ما را برگردانید که این اتفاق در «عاشقانه» رخ داد -بیست درصد بیشتر از فصل اول «عاشقانه» چراکه با توجه به تورم، دستمزد‌ها تغییر می‌کند، ولی گروه ما گروهی نیست که اعضای آن به ما عدد‌های پرت پیشنهاد بدهند، زیرا روابط ما دوستانه است. بر همین اساس همان عواملی که در فصل اول بودند در فصل دوم هم حضور دارند البته ممکن است یکی، دو نفر نباشند که این شامل افراد اصلی نمی‌شود.
*صحبت درباره اثر شما کمی ما را از مساله اصلی این گفتگو که همان ورود پول‌های مشکوک است دور کرد، اما با توضیحاتی که شما دادید به نظر می‌رسد اساسا وجود این پول‌ها را قبول ندارید.
- نه اینطور نیست. اتفاقا من این موضوع را نه تایید و نه نفی می‌کنم. درباره کار خودم هم می‌توانم بگویم پول ما کثیف نبوده است هرکسی هم بخواهد در هر مرجعی می‌توانم بیایم و توضیح بدهم. در واقع ما بیزینس و پولی را وارد سیستم ضعیف فرهنگی کردیم. فرهنگ و هنر به لحاظ اقتصادی مثل صنعت قوی نیستند، اما ما آمدیم از بخش صنعتی یک وام‌هایی گرفتیم، سرمایه گذارانی جذب و آن را در هنر مصرف کردیم و سرمایه این افراد را به آن‌ها بازگرداندیم.
*شما چقدر راحت وام گرفتید در حالی که دیگران برای گرفتن وام ۵۰ میلیون تومانی از همین بنیاد سینمایی فارابی باید کفش آهنی پاره کنند.
-نه ما نه وامی از بانکی گرفتیم و نه کسی چیز اضافه‌ای به ما داد. سرمایه گذاران صنعتی ما افرادی بودند که دوست داشتند کالایشان را معرفی کنند و به ما گفتند هم کالای ما را معرفی کنید و هم پول ما را برگردانید که این اتفاق در «عاشقانه» رخ داد.
*بسیار خوب. به هر حال ما امیدواریم آنچه در حوزه سرمایه گذاری آثار شبکه نمایش خانگی و سینما رخ می‌دهد کاملا قانونی و پاک باشد.
-اما سخن آخر اینکه شاید یکی از راه‌های مقابله با پول‌هایی که از منابع مشکوک یا افرادی که با پرداخت‌های نامعقول موجب هنجارشکنی می‌شوند و اختلال در سیستم تولید تهیه کنندگان شریف و مستقل ایجاد می‌کنند نظارت اصناف و اختیاراتی باشد که از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد به این اتحادیه‌ها در این باره داده می‌شود.