وضع قاچاق بنزین الحمدالله خوب است!
موضوع قاچاق بنزین این روز‌ها با افزایش نرخ دلار که باعث اختلاف فاحش نرخ سوخت در ایران با کشور‌های همسایه شده است در سر خط مهم‌ترین خبر‌ها قرار گرفته است. موضوعی که واکنش وزیر نفت را نیز برانگیخت و با کنایه وضع آن را خوب اعلام کرد.
خبرگزاری ایسنا: مرزهای ایران به محلی برای خرید و فروش سوخت، نه به صورت قانونی، که به صورت غیرقانونی تبدیل شده است. موضوعی که همواره وجود داشته، اما در ماه‌های اخیر و با افزایش نرخ ارز در ایران، شدت و قوت بیشتری گرفته است.
ایران دارای ارزان‌ترین نرخ بنزین در منطقه است. در ترکیه با جمعیت تقریبا مشابه ایران، روزانه هشت میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شود و ما در حال رسیدن به مرز ۱۰۰ میلیون لیتر مصرف روزانه هستیم. یکی از دلایل این تفاوت فاحش علاوه بر درست نبودن فرهنگ مصرف در کشور، اختلاف قیمت بنزین در ایران با کشور‌های همسایه است. برای مثال نرخ بنزین در ایران ۰.۲۹ سنت و در ترکیه ۱.۱۶ سنت است. همین موضوع ولع قاچاقچیان را برای کسب سود، بیشتر می‌کند.
هرچند آمار‌های مختلفی از سوی افراد مختلف درمورد میزان قاچاق سوخت اعلام شده است، اما از آنجاکه این فرآیند بستری غیرقانونی دارد و ساز و کار مشخصی ندارد نمی‌توان آمار دقیقی از قاچاق سوخت اعلام کرد.
به گفته رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعتی، روزانه حدود ۱۰ میلیون لیتر بنزین به افغانستان قاچاق می‌شود که قیمت هر لیتر بنزین در ایران ۱۰۰۰ تومان و در افغانستان ۶۰۰۰ تومان است. اما این پول به جای ایران به چین یا ترکیه می‌رود و با آن لباس استوک وارد می‌شود و دوباره پول آن تبدیل به دلار شده و از کشور خارج می‌شود؛ یعنی قاچاق در قاچاق که این حجم نمی‌تواند توسط کولبران انجام شود.
قاچاق سوخت به افزایش مصرف در ایران دامن می‌زند. هرچند در حال حاضر تولید بنزین در ایران نسبت به سال‌های اخیر رکورد زده و طبق آخرین آمار درحالی که میزان تولید بنزین در سال ۱۳۹۱ به‌طور متوسط ۵۲ میلیون لیتر در روز بود در شهریورماه سال جاری به ۹۰ میلیون لیتر در روز رسیده است، اما از طرف دیگر میزان مصرف بنزین در ایران مرز هشدار را رد کرده و برخی آمار‌ها حاکی از آن است که حتی مصرف روزی ۱۰۰ میلیون لیتر هم در تاریخ مصرف بنزین کشور ثبت شده است.
این آمار‌ها زمانی ترسناک می‌شوند که بحث یارانه‌ای که دولت به بنزین اختصاص می‌دهد به میان می‌آید. هم‌اکنون روزانه ۳۵ میلیون دلار یارانه پنهان به بنزین اختصاص می‌یابد و در مجموع در شش ماه نخست امسال، بیش از ۵.۵ میلیارد دلار یارانه به بنزین تعلق گرفته است. نکته نهفته در این موضوع این است که پرداخت ارقام هنگفت به عنوان یارانه بنزین که نیمی از آن به دهک‌های ثروتمند جامعه اختصاص می‌یابد و همین‌طور قاچاق بنزین با قیمت یارانه‌ای، هر دو از نمود‌های بی‌عدالتی است.
پیش‌بینی می‌شود با ادامه روند کنونی مصرف بنزین در کشور با قیمت فعلی یارانه پنهانی که دولت باید بابت بنزین پرداخت کند از ۳۵ میلیون دلار به ۴۵ میلیون دلار در روز افزایش خواهد یافت.
با احتساب نرخ تسعیر ارز به میزان ۴۲۰۰۰ ریال، یارانه پنهان بنزین حدود ماهانه برای هر نفر۴۶۰ هزار ریال بوده است که پیش بینی می‌شود در ماه‌های آینده این رقم به ۷۰۰ هزار ریال افزایش یابد. اگر جمعیت ایران را ۸۰ میلیون در نظر بگیریم و به هر فرد ماهانه ۴۶۰ هزار ریال یارانه بنزین پرداخت شود، یعنی دولت ماهانه ۳۶۸۰ میلیارد تومان یارانه پرداخت می‌کند.
این موضوعات کنار یکدیگر قرار گرفته و باعث شده راهکار‌های مختلف کنترل مصرف بنزین و افزایش نظارت بر مصرف بنزین بررسی شود. یکی از این راهکار‌ها احیای کارت سوخت است که به گفته زنگنه در دولت درحال بررسی است. زنگنه درحالی از بررسی موضوع احیای سوخت در دولت خبر داد که با کنایه درباره افزاش قاچاق سوخت در کشور گفت: وضع قاچاق بنزین الحمدالله خوب است و از همه مرز‌ها با موفقیت انجام می‌شود! این موضوع هم شامل گازوئیل و هم شامل بنزین می‌شود.