وقتی که ۶ ساعت تمام در چمدان هستید!

خبرگزاری ایسنا: برای بسیاری از ما این سوال پیش می‌آید که فضانوردان در سفر‌های طولانی در ایستگاه فضایی بین‌المللی چه می‌کنند؟ خیلی از افراد در رسانه‌های تصویری فیلم و عکس فضانوردان را در حال چرخش در حالت در بی‌وزنی یا بازی با توده آب و ... را دیده‌اند و تصویری از زندگی سراسر سرگرمی برای خود از زندگی در فضا می‌سازند.

پاول وینوگرادوف فضانورد باسابقه روس که حدود ۵۵۰ روز از عمر خود را در مجتمع مداری میر و ایستگاه فضایی بین‌المللی گذرانده در پاسخ به اینکه فضانوردان مامور به انجام چه آزمایش‌هایی هستند و آیا کار در فضا تنها به همین نمایش‌ها ختم می‌شود می‌گوید: واقعیت قضیه این نیست. کشور‌ها سالانه بودجه‌هایی کلان را برای تفریح فضانوردان نمی‌پردازند. یک فضانورد در کنار کار‌هایی که باید برای بقای ایستگاه انجام دهد، روزانه وقت زیادی را صرف انجام آزمایش‌های مختلف می‌کند.

وینوگرادوف که طی سه سفر طولانی به مدار زمین ۷ راهپیمایی فضایی داشته همچنین درباره راهپیمایی فضایی می‌گوید: مشکلات راهپیمایی فضایی ربطی به جاذبه ندارد. در جریان رهپیمایی‌های فضایی، از نظر فیزیکی فشار زیادی به انسان وارد می‌آید. لباسی که آن‌ها برای راهپیمایی فضایی می‌پوشند در زمین ۲۰۰ کیلوگرم وزن دارد. درست است که آنجا وزن لباس حس نمی‌شود، اما تمام حرکات باید با دست صورت گیرد. با دست حرکت می‌کنید، با دست باید ترمز کنید، با دست باید وضعیت را حفظ کنید. برای یک متر تغییر مکان شما باید دو بار حلقه کابل‌های بسته شده به کمرتان را از یک نقطه باز و به نقطه دیگر قفل کنید. تمام این کار‌ها با کمک دست انجام می‌شود.

وی افزود: به این دلیل، در آخر راهپیمایی ۶-۵ ساعته، از خستگی نمی‌توانید انگشت دست‌ها را باز و بسته کنید. علاوه بر این ۶ ساعت به اصطلاح در «چمدان» هستید، ۶ ساعت کار در فضا یعنی تقریبا یک روز کاری. تمام روز کاری در این لباس کوچک و بسته. آب بدن هم به دلیل فشار کاری از بین می‌رود. از نظر روانی هم انسان در فشار است، چون مسئولیت بزرگی دارد و باید انجام دهد. به این ترتیب در پایان کار هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی به کلی خسته و ناتوان می‌شود. یکی از فضانوردان بعد از انجام کار در بیرون از ایستگاه فضایی بقدری خسته شد که حتی توان حرکت را از دست داد و همکارش مجبور شد او را به "کول" بکشد و به ایستگاه برگرداند.

وینوگرادوف می‌گوید: هر یک از گروه‌های اعزامی به ایستگاه‌های فضایی وظایف دشواری از جمله انجام آزمایش‌های مختلفی را بر عهده دارند که برای انجام آنها، از ماه‌ها قبل از سفر آموزش می‌بینند. بطور مثال در یک دوره در قسمت روسی ایستگاه فضایی بین‌المللی بیش از ۲۰۰ آزمایش مختلف علمی با موفقیت اجرا شده است. این آزمایش‌ها دربرگیرنده حدود ۱۰ زمینه مختلف اعم از ژئوفیزیک، طب، زیست‌شناسی، مطالعه منابع طبیعی، بیوتکنولوژی فضایی، موادشناسی، وسایل فنی، سامانه‌های محرکه فضایی و نیز بررسی‌های نظری، علمی و آموزشی بوده است.

از جمله این آزمایش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سنتز خودگستر با حرارت بالا که امکان به دست آوردن مواد منحصر به فرد متخلخل را می‌دهد.

آزمایش دستگاهی برای تولید کریستال که در جریان آن بلور مولکول کلان بیولوژیکی برای بیوتکنولوژی، داروسازی، علوم پزشکی، ساخت نسل جدید دارو‌ها و حل مسایل بخش کشاورزی به دست می‌آید. مثلا بلور‌های بی‌نظیر «اینترلیکین-۱ بتا» (یکی ازمهمترین آلبومین سیستم حفاظت از بدن دربرابر بیماری‌ها) تولید شد. همچنین آلبومین‌های مصنوعی با نام علمی تی. بی-۱ (T.B-۱) که مدل مشخصات آنتی‌ژنی ویروس ایدز است و امکان دارد از این ماده در آینده برای ساخت واکسن ایدز استفاده شود.

آزمایشی با نام «توفان» که مخصوص نظارت بر حوادث طبیعی و بررسی وضعیت مناطقی است که تحت تأثیر عوامل شدید طبیعی قراردارند.

داده‌های جدیدی برای حل و فصل مسایل اساسی فیزیولوژی و بیولوژی جاذبه، فیزیولوژی روانشناختی و رادیو بیولوژی.

از جمله دیگر آزمایش‌ها در ایستگاه فضایی بین‌المللی، کار بر روی نمونه‌های فعال میکروب‌هایی بود که می‌توانند نفت و محصولات نفتی را تجزیه کنند. از این میکروب‌ها در آینده می‌توان برای از بین بردن آلودگی‌های نفتی محیط زیست از جمله نشتی کشتی‌های حمل و نقل نفت در دریا‌ها و اقیانوس‌ها استفاده کرد.