گپ و گفت با هنرمندان «صبح‌ جمعه‌با شما»

خبرگزاری تسنیم: نام صادق عبداللهی هم برای رسانه‌ای‌ها و هم برای هنرمندان رادیو و تلویزیون نام آشنایی است. الگوی نویسندگی‌اش نه پژوهشی بود و نه عوامانه... اما همیشه حرف برای گفتن داشت، چون تیپ‌ها و شخصیت‌ها را به خوبی می‌شناخت. رادیو را رادیویی می‌نوشت و تلویزیون را تلویزیونی و در رسانه هم ژورنالی قلم می‌زد. به تعبیر هنرمندان «صبح جمعه با شما» همیشه یک گوشه‌ای‌ می‌نشست و در عالم سکوت و نگاه به تیپ‌ها و شخصیت‌های گوینده و بازیگری، فقط می‌نوشت. شعر، قطعه طنز کوتاه و بلند و نمایشی... مرزی نمی‌شناخت و همه‌چیز می‌نوشت و به قول ساجد قدوسیان تهیه‌کننده «صبح جمعه با شما» مغز متفکر طنز رادیو بود. و یا به قول خودش که با علیرضا جاویدنیا همین چند هفته پیش در برنامه «این جمعه با شما» گفتگوی کوتاهی داشت باید طنز را طنز نوشت تا جامعه که گاهی به طرق مختلف آسیب‌های روحی می‌بیند دوباره بالنده و شاداب شود. طنزپردازی درست وظیفه هر طنزپردازی است که اگر این کار را نتواند درست انجام دهد بایستی این کار را بگذارد کنار و به سراغ شغل دیگری برود. حالا این همه اندوخته فرهنگی و هنری در کنار ما نیست و فردا برای همیشه با او وداع خواهیم کرد. مردی که به تعبیر شوکت حجت گوینده و دوبلور، همچون کتری همیشه روی اجاق می‌ماند که در عین بی‌ادعایی و بی‌هیاهویی فقط به دیگران سرویس می‌داد و هیچ‌گاه سعی نمی‌کرد دیده یا شنیده شود. صادق عبداللهی به واقع با نوشته‌هایش ماندگار شد و ماندگار می‌ماند.

به سراغ محمدجعفر محمدزاده رئیس رادیو ایران، ساجد قدوسیان تهیه‌کننده برنامه «صبح جمعه با شما»، علیرضا جاویدنیا کارگردان «صبح جمعه با شما» و بازیگر پیشکسوت رادیو و تلویزیون، عباس محبی بازیگر پیشکسوت رادیو و تلویزیون و شوکت حجت گوینده و دوبلور رادیو و تلویزیون رفت و گفتگویی انجام داد که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:

شاه‌آبادی: عبداللهی در طنز رادیو، قله‌ای بود

حمید شاه‌آبادی معاون رئیس سازمان صداوسیما درگذشت صادق عبداللهی را یک ضایعه بزرگ برای اهالی رسانه، رادیو و تلویزیون دانست و در پیام خود تأکید کرد: «نزدیک به نیم قرن در رادیو و رسانه فعال بود و آثار بسیار آفرید و رویاهای فراوانی را فرا روی دوستدارانش تصویر کرد. او در حوزه طنز رادیو قله‌ای بود از سلسله قله ‌های اوج ‌مند و پر افتخار که لحظه‌ای از مردمی بودن جدا نشد و همواره در دل مردم جای داشت. فقدان هنرمند فاضل و ارجمند، استاد صادق عبداللهی که سال ها در عرصه های مختلف تهیه کنندگی، کارگردانی و نویسندگی رادیو خصوصا طنز ماندگار، عمر خود را صادقانه صرف کرد برای اهالی آن اندوهناک و غمبار است. اینجانب به عنوان عضوی از خانواده بزرگ رادیو ضمن عرض تسلیت، مراتب همدردی خود را با خانواده محترم ایشان جامعه هنری و همکاران رادیو اعلام می نمایم، روحش شاد باد.»

رئیس رادیو ایران: آگاهی به زمان یکی از وجوه تمایز صادق عبداللهی در نویسندگی بود

محمدجعفر محمدزاده رئیس رادیو ایران درباره زنده‌یاد صادق عبداللهی، گفت: مرحوم عبداللهی بیش از چهار دهه در رادیو و تلویزیون فعالیت کرد و پیش از آن با مطبوعات هم روزگار گذراند ولی توفیق داشتیم که در این سال‌های آخر عمر بیشتر در خدمت ایشان بودیم و بر روی برنامه «صبح‌ جمعه با شما» متمرکز کار کرد. فقدان حضور زنده‌یاد عبداللهی را نمی‌دانیم باید چگونه جبران کنیم که در عالم واقع هنر، جبران‌ناپذیر است.

وی با اشاره به اینکه آگاهی به زمان را باید نسل جدید از مرحوم عبداللهی بیاموزند، تأکید کرد: گاهی وقتی که درباره نویسندگی و پردازش نوشته بحث می‌کنیم همه پژوهشگران و محققین بر آگاهی به زمان نویسنده تأکید دارند و صادق عبداللهی جزو نویسندگان و طنزپردازان آگاه به زمان بود که چقدر خوب است نویسندگان نسل جدید ما این ویژگی و بسیاری از خصوصیات منحصر به فرد او را بیاموزند.

محمدزاده، افزود: در کنار صداقت، صمیمیت، خلوص و بی‌ادعایی، سال‌های سال کار می‌کرد و مخاطبین از فکر و قلم منحصر به فرد و اندیشه‌ورز در عین حال شوخ‌طبع او بهره‌مند شدند. از زمانیکه به عنوان رئیس شبکه رادیویی ایران انتخاب شدم جلسات متعددی با این هنرمند فرهیخته داشتم علی‌رغم کسالت و تحمل بیماری سخت، خودش را ملزم می‌دانست تا در این جلسات شرکت کند. نظم و انضباط جزو اصول مرحوم عبداللهی بود که مسئولیت نویسندگی «صبح جمعه با شما» را نیز برعهده داشت.

وی در پاسخ به این سوال که یکی از دغدغه‌های مرحوم عبداللهی نقطه ضعف و یا به تعبیری پاشنه آشیل رادیو و تلویزیون که به ضعیف بودن سناریو، فیلمنامه و متن‌های رادیویی و تلویزیونی برمی‌گردد، گفت: یک نویسنده طبیعتاً از دغدغه‌مندی نویسنده می‌شود تا این دغدغه‌اش را از طریق قلم خود فریاد کند. من هم شنیده بودم که ایشان بارها به این نکته اشاره داشتند که نسل جدید نویسندگی باید بیشتر مقوله فرهیخته‌نگاری و توجه به مخاطب را جدی بگیرند. برای نوشتن مرز نمی‌شناخت و هر نوع ادبیات طنزی را در رادیو تجربه کرده بود. آنقدر دنیای نویسندگی برایش مثل زندگی بود که در عین نوشتن هیچ احساس درد و بیماری نداشت. تصورم بر این است که جوانان نویسنده ما بایستی تلاش کنند تا متن‌هایشان بر پایه الگوهای امثال مرحوم عبداللهی روزگار حرفه‌ای‌تر و با کیفیت‌تری به خود بگیرد.

تهیه‌کننده «صبح جمعه با شما»: سخت است صادق عبداللهی شدن...

ساجد قدوسیان تهیه‌کننده برنامه «صبح جمعه با شما» با اشاره به اینکه مرحوم صادق عبداللهی مغز متفکر طنز رادیو بود به خبرنگار فرهنگی گفت: ما طنزنویسان بزرگی داشتیم و داریم اما نمی‌توانستند و نمی‌توانند مثل صادق عبداللهی رادیویی، طنز را بنویسند. هم نمایش طنز، هم پلاتوی طنز و هم شعر طنز می‌نوشت و در عین توجه به قواعد نویسندگی، شوخ‌طبعی و آگاهی به زمان، تیپ‌سازی در نویسندگی را هم او ابداع کرد. صادق عبداللهی با نگاه به شخصیت‌ها و کاراکترها، داستان و نمایش طنز خود را خلق می‌کرد.

وی با اشاره به اینکه خلق صدها تیپ باعث نشد تا مرحوم عبداللهی از اتفاقات روز عقب بماند، افزود: صدها تیپ به واسطه قلم خلاقانه صادق عبداللهی در رادیو خلق شد. کهولت سن و بیماری سخت باعث نشد تا از اتفاقات روز عقب بماند. سعی می‌کرد همیشه به روز بماند و حتی در فضای مجازی صفحه داشت و اخبار و روزمرگی‌ها و مسائل و معضلات اجتماعی را به خوبی رصد می‌کرد تا بتواند به بهترین شکل ممکن، قلم بزند.

قدوسیان تأکید کرد: اصولاً نویسنده با دیدن معضلات و توجه به محیط پیرامونی بهتر می‌تواند بنویسد و طراحی نوشتاری برای پلاتو، نمایش و طرح طنز داشته باشد. دلیل اینکه هیچ‌وقت نوشته‌های طنزپرداز فقید رادیو{صادق عبداللهی} قدیمی و نخ‌نما نشده و نمی‌شود به خاطر همین نزدیکی و قرابت او با جامعه بود. درگذشت صادق عبداللهی یک ضایعه دردناکی است که جایگزینی ندارد و نخواهد داشت. نمی‌دانیم به چه راهکاری بیندیشیم تا اندیشه‌هایش ماندگار بماند و براساس آن فرهیختگی سیر تکامل طنز رادیو به خصوص برنامه «صبح جمعه با شما» ادامه پیدا کند. هرچند که می‌دانم سخت است صادق عبداللهی شدن...

عباس محبی: خستگی و نقاهت نمی‌گذاشت نوشته‌هایش غمگین شود

عباس محبی بازیگر پیشکسوت رادیو و تلویزیون که سال‌ها با نوشته‌های صادق عبداللهی گویندگی کرده اعتقاد دارد بیشترین چیزی که بعد از درگذشت این طنزپرداز رادیو، تحت تأثیرش قرار داده بی‌اعتنایی به بیماری و عقب‌ماندن از رشد و توسعه که می‌تواند الگویی بلامنازع برای جوانان نسل جدید رادیو و تلویزیون باشد. او به خبرنگار فرهنگی،‌گفت: در این چند سال اخیر واقعاً می‌دیدم صادق عبداللهی با چه سختی رفت و آمد می‌کند و حتی در بلند شدن از پشت میز گویندگی و یا هنگامی که می‌نوشت. اما خستگی و نقاهت بیماری را در نوشته‌هایش نمی‌دیدیم؛ انگار این مرد نمی‌تواند غمگینی را به قلمش بیاورد و به همان طعم شوخ‌طبعی و بالندگی می‌نوشت. این خودش یک الگویی است که آیندگان باید به خاطرشان بسپارند.

وی تأکید کرد: صادق عبداللهی یک شعاری همیشه داشت که درد هرکسی برای خودش است و شادی‌اش برای دیگران! او به واقع شادی‌آفرین می‌نوشت اما در واقع به علت تحمل بیماری سخت، غمگین بود. یادم می‌آید آخرین ضبطی که دو هفته پیش داشتیم صادق در کنار ما بودند و آنقدر بیماری نحیفش کرده بود که تا جلوی در رادیو با او رفتم و کیفش را بردم. چون به سختی نشست و برخاست می‌کرد اما او به یاد دوست همیشگی‌اش مرحوم منوچهر نوذری خستگی را خسته می‌کرد. بالاخره به قول منوچهر نوذری که می‌گفت هر آدمی تاریخ مصرفی دارد و فقط منتظر مُهر پایان انقضاست، امروز هم تاریخ پایان انقضای طنزپرداز بی‌رقیب رادیو، صادق عبداللهی بود.

عباس محبی در پایان انتقادی هم به تبعیض تلویزیون در قابل استفاده از هنرمندان داشت و گفت: بسیاری به من می‌گویند کجایی و چرا در تلویزیون کاری انجام نمی‌دهی؟ من هم می‌گویم تلویزیون خرجش را از ما سوا کرده! انگار فقط با عده‌ای خاص کار می‌کنند که نام ما در میان آن عده نیست. مشکل ما این است که این انتخاب‌ها در جاهای خاصی انجام می‌شود که ما توفیق حضور در آن مکان‌ها را نداریم و ناگزیر فراموش می‌شویم. چون هیاهو نداریم و جزو کانال و حزب و دسته‌ای جز هنر نیستیم و هنر هم امروز به وادی فراموشی سپرده شده است.

شوکت حجت: حکایت عبداللهی حکایت کتری چایی روی اجاق است

شوکت حجت گوینده و دوبلور رادیو و تلویزیون با اشاره به اینکه رادیو یکی از نویسندگان بی‌بدیل و تکرار نشدنی خودش را از دست داد به خبرنگار فرهنگی گفت: امروز رادیو یکی از نویسندگان ارزشمند خود را از دست داد. مردی که طنازی‌هایش مثال‌زدنی است و عمر خود را برای جذابیت‌های طنز رادیو خصوصاً برنامه‌های «صبح جمعه ایرانی» و «صبح جمعه با شما» گذاشت. همیشه در هنگام ضبط «صبح جمعه با شما» می‌آمدند و گوشه‌ای ساکت می‌نشستند و فقط با نگاه به کاراکترها می‌نوشتند. آنقدر متن‌ها بدخط بودند که من به ایشان می‌گفتم استاد! واقعاً چطور بخوانیم.

وی افزود: واقعاً شخصیت خاصی داشتند که مثال ایشان را تاکنون ندیده‌ام. مردی که آنقدر متخصص بود که با نگاه به شخصیت‌ها، بداهه می‌نوشت و نمایشنامه‌ها و طنزهای ماندگاری از خودش برجای گذاشت. که یکی از ویژگی‌های نوشته‌هایش تازگی همیشگی است. همیشه گفته‌ام استاد صادق عبداللهی همچون کتری چایی روی اجاق است که به همه سرویس می‌دهد و هیچ ادعا و خودنمایی ندارد. من فکر می‌کنم راجع به صادق عبداللهی نباید خیلی صحبت کرد، چون نوشته‌هایش بیانگر همه نگاه‌های عمیق اوست.

جاویدنیا: رادیو و تلویزیون مرد بزرگی را از دست داد

علیرضا جاویدنیا کارگردان «صبح جمعه با شما» و بازیگر پیشکسوت رادیو و تلویزیون ترجیح داد آخرین گفتگوی خودش با صادق عبداللهی را که چند هفته پیش در برنامه «این جمعه با شما» انجام شد را در اختیار ما قرار داد و گفت: صادق عبداللهی فقط نویسنده برنامه «صبح جمعه با شما» نبود، او رفیق همیشگی من بوده و هست. دست‌نوشته‌های گرانبهایش را در اختیار ما قرار می‌داد تا با هنر قاصرمان به سمع و نظر مخاطب برسانیم. واقعاً جامعه مطبوعات، رسانه و رادیو و تلویزیون مرد بزرگی را از دست داد.

وی افزود: این هفته برنامه «این جمعه با شما» که چندی است در ایام محرم و صفر جایگزین «صبح جمعه با شما» شده جمعه برنامه زنده دارد ویژه استاد صادق عبداللهی که مروری بر زندگی و خاطرات او انجام می‌شود و آخرین گفتگوی بنده با مرحوم عبداللهی هم از ساعت 9 تا 11 صبح روی آنتن رادیو ایران خواهد رفت.

گفتنی است، صادق عبداللهی مدت‌ها نویسنده برنامه‌های طنز رادیویی از جمله «صبح جمعه با شما» بود و این اواخر با «رادیو جمعه» همکاری می‌کرد و امروز(سه‌شنبه بیست و چهارم مهرماه) بعد از تحمل بیماری در بیمارستان پارسیان درگذشت.