قیمت واقعی دلار چند؟
نرخ واقعی دلار چقدر است؟ این سئوال را نه امروز که دلار در بازار قیمت مشخصی ندارد و خرید و فروش بر بستری روان صورت نمی‌گیرد، که در سالیان قبل نیز بار‌ها و بار‌ها کارشناسان اقتصادی پاسخ دادند، اما نتیجه هنوز روشن نیست.
خبر آنلاین: نرخ واقعی دلار چقدر است؟ این سئوال را نه امروز که دلار در بازار قیمت مشخصی ندارد و خرید و فروش بر بستری روان صورت نمی‌گیرد، که در سالیان قبل نیز بار‌ها و بار‌ها کارشناسان اقتصادی پاسخ دادند، اما نتیجه هنوز روشن نیست.
عباس شاکری، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، دیروز در حالی نرخ واقعی دلار را ۱۸۵۰ تومان اعلام کرده است که قیمت دلار تا پیش از ریزش‌های اخیر روی ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان را نیز دیده بود.
در هفت روز گذشته تحت تاثیر دو اتفاق مهم، یعنی اجرای بسته سیاستی ارزی جدید از سوی بانک مرکزی و همچنین تصویب لایحه CFT در مجلس شورای اسلامی، قیمت ارز با ریزشی قابل توجه روبرو شده است.
برخی خبر‌ها حکایت از آن دارد که قیمت دلار در کانال ۱۱ هزار تومان قرار گرفته و برخی ارقامی کمتر از این را نیز مورد اشاره قرار می‌دهند.
عدد ۱۸۵۰تومان از کجا آمده است؟
عباس شاکری، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، مبنای محاسبه قیمت ۱۸۵۰تومان برای هر دلار را این گونه شرح داده است. وی می‌گوید: در این برآورد تفاوت تورم ایران و آمریکا را لحاظ کرده و سال پایه را زمانی که دلار هفت تومان بود تعیین کرده‌ایم.
سئوال اینجاست که در نظر گرفتن این مولفه برای محاسبه دلار کفایت می‌کند؟
عملیات بازار قیمت واقعی را روشن می‌کند
سید کمال سید علی، مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات و معاون ارزی اسبق بانک مرکزی به این سئوال جور دیگری پاسخ داده است. وی به خبرآنلاین گفت: فرمول تعیین نرخ ارز، فرمول ساده و یگانه‌ای نیست.
به گفته وی تشخیص نرخ درست برای هر دلارباید با توجه به این مولفه‌ها روشن شود. اینکه تولید رونق بگیرد، سرمایه‌گذاری افزایش یابد و صادرات و واردات به درستی انجام شود. اگر مجموعه این‌ها هماهنگی داشت یعنی نرخ درست انتخاب شده است، اما اگر قیمتی گذاشتیم که صف طویل در برابر صرافی شکل گرفت و واردات بر تولید برتری یافت و ... بدان معنی است که راه را اشتباه رفته‌ایم.
بر مبنای یک فرمول ۲۰۰۰، برمبنای فرمول دیگر ...
محمدرضا جهان بیگلری، کارشناس اقتصادی، اما روایتی دیگر از تعیین نرخ ارز دارد. وی البته یکی از معترضان به عدم اعلام شفاف فرمول تعیین نرخ ارز است، اما می‌گوید در محاسباتی که داشته است، فرمولی را در نظر گرفته که بر مبنای آن قیمت ارز بین ۲۰۰۰ تا ۲۲۰۰ تومان است.
وی درباره این فرمول گفت: میزان ذخایر ارزی به علاوه صادرات و GDP تقسیم بر واردات می‌تواند قیمت ارز را نشان دهد. بر پایه این فرمول قیمت ارز باید حدود ۲۰۰۰ تا ۲۲۰۰ تومان باشد.
بر مبنای محاسبات سیاسی و اقتصادی؛ ۷۰۰۰ تومان
یحیی آل اسحاق نیز قیمت واقعی دلار را، اما بسیار بالاتر از دیگر کارشناسان ارزیابی می‌کند، وی می‌گوید: قیمت واقعی دلار هفت هزار تومان است.
وزیر اسبق بازرگانی و عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی هر چند، فرمول دقیق و مشخصی را برای تعیین این نرخ ارائه نمی‌دهد، اما مولفه‌هایی را بیان می‌کند که برمبنای آن قیمت ۷ هزار تومان تعیین شده است.
وی تنها به مولفه‌های اقتصادی بسنده نمی‌کند و ماجرای تحریم، انتظارات بازیگران متعدد در داخل و مسائل بین‌المللی را در کنار خرابکاری عمدی در بازار ارز می‌گذارد تا این نرخ را استخراج نماید.
قیمت واقعی دلار، ۱۲.۰۰۰ تومان
ابراهیم رزاقی، کارشناس اقتصادی و استاد بازنشسته دانشگاه تهران، اما عقیده دیگری دارد. وی می‌گوید: سه سیاست در خصوص دلار وجود دارد. یک سیاست تعیین قیمت دلار متناسب با اختلاف تورم داخلی و خارجی است. سیاست دوم، سیاستی که است چینی‌ها بکار می‌گیرند و قبلاً ژاپنی‌ها انجام می‌دادند و بعضی کشور‌های دیگر نیز هم اکنون بصورت غیر آشکار با ظرافت‌هایی انجام می‌دهند و آن این است که دلار را بسیار گران تعیین می‌کنند. وی افزود: صادرات کالا به کشوری که دلار را بیشتر از قیمت واقعی تعیین می‌کند، امکان ندارد که این کشور‌ها خود صادر کننده می‌شوند. البته باید گفت: تدابیر دیگری را نیز به عنوان مکمل در پی می‌گیرند و سیاست آخر اینکه قیمت دلار را به گونه‌ای تنظیم می‌کنند که پایین باشد و دولت به شیوه‌های مختلف در بازار دخالت می‌کند که قیمت دلار پایین نگه داشته شود. دولت با عرضه زیاد دلار در بازار در زمانی که تقاضا بالا رفته است، قیمت آن را پایین نگه می‌دارد. این کشور‌ها که ایران نیز یکی از آن‌ها می‌باشد، به کشور‌هایی تبدیل می‌شوند که به آن‌ها وارد کننده کالا می‌گویند.
وی معتقد است با مولفه روان سازی تولید در ایران نرخ ارز اتفاقا در ایران همواره کمتر از رقم واقعی تعیین شده است. او پیش از بحران ارزی اخیر قیمت واقعی دلار را ۱۲ هزار تومان اعلام کرده بود.
فرمول محاسبه نرخ دلار بازار
اکبر کمیجانی، قائم مقام بانک مرکزی، نیز پیش از این توضیحاتی دقیقی درباره فرمول محاسبه ارز پیش از این ارائه کرده و گفته است: روش‌های مختلفی برای محاسبه نرخ ارز به کار گرفته می‌شود که یکی از متداول‌ترین آن‌ها «روش برابری قدرت خرید» است. وی افزود: در این روش ضمن اینکه متغیر‌های اقتصاد کلان مانند تولید، تورم، بهره‌وری و تراز پرداخت‌ها دیده می‌شود، در نهایت دو متغیر اصلی «تورم داخلی» و «میانگین وزنی تورم کشور‌های طرف تجاری ایران» ملاک محاسبه در آن است. معاون اقتصادی بانک مرکزی ادامه داد: با مبنا قرار دادن «تفاضل تورم داخل و خارج» در این روش و با استفاده از فرمول گفته شده، تعدد نرخ دلار بازار با توجه به تفاوت تورم تعدیل می‌شود.
کمیجانی افزود: به عنوان مثال در سال ۸۱ محاسباتی را انجام دادیم و با وجود اختلالات اقتصادی آن زمان، بعد از یکسان‌سازی نرخ دلار در بازار حدود ۷۹۵ تومان تعیین شد و این نرخ را آن زمان بازار دیکته می‌کرد.