مشتریان جدید نفتی ایران

صبح نو: کمتر از یک ماه مانده به آغاز تحریم‌های نفتی آمریکا، رییس‌جمهوری این کشور در تلاش برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران با پادشاه عربستان گفتگو کرد درحالی‌که بر خلاف کارشکنی‌ها و توطئه‌های عربستان، نه تنها مشتریان سنتی نفت ایران نسبت به ادامه خرید نفتی خود تاکید کردند بلکه مشتریان کوچک در حاشیه خلیج‌فارس و غرب آسیا به‌دنبال خرید نفت سنگین ایران هستند.

تنها یک ماه تا سرآغاز تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران در ۱۳‌آبان ماه زمان باقی است، آمریکا هدف خود را بر حذف نفت ایران از بازار جهانی نفت متمرکز کرده و در این مسیر از همراهی برخی اعضای اوپک برخوردار است به‌گونه‌ای که دونالد ترامپ شامگاه شنبه ۷ مهر (۲۹ سپتامبر) در گفت‌وگوی تلفنی با سلمان بن عبدالعزیز آل سعود، پادشاه عربستان درباره ثبات بازار نفت صحبت کرده است. ملک سلمان و دونالد ترامپ در این گفتگو اقدامات برای حفظ صادرات نفت جهت ثبات در بازار‌های نفتی و حمایت از رشد اقتصاد جهانی را بررسی کردند. این تماس چند روز پس از آن انجام شد که رییس‌جمهوری آمریکا دوباره از اوپک به علت بالا بودن قیمت نفت انتقاد کرد و دوباره از گروه تولیدکنندگان خواست پیش از انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا در ماه نوامبر، تولید نفت خام خود را افزایش دهند.

ترامپ یک هفته پیش نیز در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان‌ملل از اوپک به‌دلیل بالا بودن قیمت نفت و آنچه او آن را «بهره‌کشی از جهان» از سوی اعضای اوپک خواند، به‌شدت انتقاد کرد. او گفت: «ما از برخی از اعضای اوپک به رایگان محافظت می‌کنیم، اما آن‌ها در مقابل با افزایش قیمت نفت از جهان سوء‌استفاده می‌کنند.»

آمریکا در اجرای سناریوی حذف نفت ایران تنها نیست و برخی اعضای اوپک هم به کمک آمریکا شتافتند. اما درحال‌حاضر به‌جز عربستان سعودی، دو سه کشور عربی دیگر نسبت به افزایش روزانه ۵۰۰‌هزار بشکه‌ای تولید نفت‌خام اوپک، رضایت لفظی داده‌اند، اما مابقی اعضا به‌دلیل شرایط نه چندان مطلوب اقتصادی کشور خود و نیاز شدید به کسب درآمد‌های نفتی بیشتر، رضایت چندانی نسبت به افزایش تولید نفت‌خام و کاهش احتمالی قیمت آن ندارند به همین دلیل اعضای اوپک فعلاً در بیانیه‌های رسمی خود هرگونه افزایش فوری در تولید خود را رد کرده‌اند.

روز گذشته نیز «رایان زینک» وزیر کشور آمریکا در نشست اقتصادی «اتحادیه مصرف‌کنندگان انرژی» تاکید کرد که آمریکا باید از انرژی به‌عنوان اهرم فشار علیه ایران و روسیه استفاده کند. او همچنین مدعی شد به منظور ممانعت از تسلط مسکو بر انتقال انرژی در منطقه غرب آسیا، آمریکا توان محاصره دریایی روسیه را دارد.

وزیر کشور آمریکا در این نشست علیه ایران هم صحبت‌هایی مطرح کرد و گفت، آمریکا برای «پرداختن» به تهدید‌های این دو کشور، دو گزینه در اختیار دارد و مدعی شد: «یک راه گزینه نظامی است که من آن را ترجیح نخواهم داد و همچنین گزینه اقتصادی وجود دارد. گزینه اقتصادی علیه ایران و روسیه کم و بیش، استفاده از سوخت به‌عنوان اهرم نفوذ یا جایگزین کردن آن (با سوخت دیگر کشورها) است. ما می‌توانیم چنین کاری را انجام دهیم، چرا که آمریکا بزرگ‌ترین تولید‌کننده نفت و گاز جهان است.»

ایران و اروپا در آستانه توافق نفتی تلاش‌های آمریکا و آرزو‌های محالش برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران در حالی است که آقای محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران روز شنبه خطاب به خبرنگاران آمریکایی گفته ایران و اتحادیه اروپا در آستانه توافق با یکدیگر قرار دارند و از این طریق با وجود پابرجا ماندن تحریم‌های یکجانبه آمریکا، فروش نفت ایران و انتقال درآمد‌های نفتی ایران را ممکن سازد. نیویورک‌تایمز درباره سخنان او نوشته است که ظریف در این مصاحبه یک ساعته که در نیویورک انجام شده، در مقایسه با ماه‌های گذشته درباره امکان مقابله با تلاش‌های آمریکا برای به صفر رساندن درآمد‌های نفتی ایران، بسیار امیدوارتر به نظر می‌آید.

نیویورک‌تایمز در بخش دیگری از گزارش خود به اظهارات ظریف درباره توافق اخیر اتحادیه اروپا برای ایجاد یک مکانیسم ویژه با ایران پرداخت و نوشت که وزیر امور خارجه ایران، این اقدام را به منظور فروش نفت و به‌دست آوردن درآمد حاصله از آن عنوان کرده است.

همچنین در‌حالی‌که مشتریان سنتی بازار نفت ایران خرید خود را کاهش داده‌اند، اما هنوز مشتریان خرد و کوچک به‌دنبال خرید نفت سنگین ایران هستند.

در هفته اول شهربورماه چینی‌ها که بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران محسوب می‌شوند رسماً اعلام کرده‌اند بعد از آغاز تحریم‌های نفتی حجم خرید نفت خود از ایران را افزایش نخواهند داد و در سطح فعلی نگه می‌دارند. با این وجود آن‌ها در مذاکراتی که با برخی از نمایندگان آمریکایی داشتند اعلام کرده‌اند بخشی از نفت مورد نیاز خود را از آمریکا وارد خواهند کرد. همچنین نیز هندی‌ها رسماً اعلام کرده بودند در دوران تحریم‌های نفتی علیه ایران واردات نفت خود را از ایران ۵۰‌درصد کاهش می‌دهند تا بتوانند شامل معافیت تحریمی آمریکا شوند تا بتوانند در طول دوران تحریم از ایران نفت وارد کنند. براساس آمار‌های بین‌المللی چین ۲۶‌درصد و هند ۲۰ درصد از مجموع صادرات نفت ایران را به خود اختصاص می‌دهند که در مجموع حدود ۴۶ درصد از صادرات نفت ایران به سمت این دو کشور شرق آسیاست. جالب توجه است که چینی‌ها و هندی‌ها رسماً اعلام کرده‌اند در دوران تحریم نفتی علیه ایران حاضرند نفت را با ارز‌های یوآن و روپیه خریداری کنند که این موضوع می‌تواند به خروج ارز دلار از چرخه اقتصادی ایران کمک کند.

مشتریان خرد نفت ایران در این میان هم آقای رضا پدیدار، عضو اتاق بازرگانی که ریاست کمیسیون انرژی اتاق را نیز برعهده دارد و حامی تشکیل بورس نفت است، به فارس گفت که در‌حال‌حاضر در منطقه خلیج‌فارس مشتری‌هایی هستند که محموله‌های کوچک را می‌خرند و الان مشتری‌هایی در هند، سنگاپور، تایوان و ویتنام هستند که متقاضی نفت سنگین و نیمه‌سنگین ایران هستند و ما می‌توانیم به راحتی نفت را به آن‌ها بفروشیم.