راهکار نجات اقتصاد از معاملات حواله‌ای
یک اقتصاددان، تقویت بورس را راهکاری برای نجات اقتصاد از معاملات حواله‌ای دانست و گفت: مدیریت واحدی بر کالا‌های صادراتی باید اعمال شود.
خبرگزاری مهر: حیدر مستخدمین حسینی، به اهمیت نقش بورس کالای ایران در اقتصاد طی ۱۱ سال گذشته اشاره کرد و گفت: برای فرآیند توسعه اقتصادی هر کشوری الزاماتی وجود دارد که یکی از این الزامات داشتن یک بازار سرمایه قوی است و آنچه بازار سرمایه را شکل می‌دهد، اعم از بورس اوراق بهادار و بورس‌های کالایی است.
این اقتصاددان افزود: ما در اقتصاد کشورمان طی ۴ دهه گذشته، دستخوش تغییرات رو به جلویی بوده ایم به طوریکه وضعیت اقتصادی و رشد تولید در بخش‌های صنعتی و معدنی، کشاورزی و پتروشمی شرایط را بگونه‌ای ترسیم کرد که مسئولان اقتصادی و دولت به سمت و سوی بهره گیری از ظرفیت بورس‌های مختلف و در راس آن بورس‌های کالایی قدم بردارند و در راس آن بورس فلزات را راه اندازی کردند.
وی اظهار داشت: مجموعه عوامل در آن زمان باعث شد تا دولت و مجلس تفکر استفاده از مکانیسم بازار و سوق به شفافیت در بازار کالا را پیگیری کنند که از اصلی‌ترین این عوامل می‌توان به دوران سازندگی در حوزه‌های مختلف و ناکارآمدی معاملات حواله‌ای و فساد آور و به اندازه نبودن میزان تولید و عرضه برخی محصولات به ویژه فلزات اشاره کرد.
راه اندازی بورس کالا با حمایت قوای سه گانه
به گفته مستخدمین حسینی، به دلیل مشکلات معاملات حواله‌ای و فساد‌های گسترده‌ای که در این شیوه وجود داشت، مواد اولیه برای رسیدن به دست تولیدکننده و مصرف کننده نهایی بین افراد مختلفی می‌چرخید و قیمت‌ها به طرز عجیبی افزایش می‌یافت.
این کارشناس ارشد مسائل اقتصادی عنوان کرد: شکل گیری فساد‌های عظیم در آن زمان باعث شد تا لزوم شکل گیری یک بازار شفاف و قانونی در ذهنیت قوای سه گانه ایجاد شود و با وجود مقاومت‌های قدرتمند عده‌ای که از نبود شفافیت مبادلات کالا‌ها سود می‌بردند، اما وفاق ملی و عزم جدی قوا به خصوص دولت و مجلس به همراه فعالان بازار فلزات باعث شد تا بورس فلزات تهران شکل بگیرد.
وی اظهار داشت: نتایج راه اندازی بورس فلزات در ایجاد معاملاتی عادلانه و شفاف و حمایت از تولیدکنندگان به حدی بود که بورس کشاورزی نیز راه اندازی شد و در پی تکمیل قوانین و با ادغام بورس فلزات و کشاورزی، بورس کالای ایران تاسیس شد.
لزوم مدیریت واحد برای کالا‌های صادراتی
این اقتصاددان گفت: با وجود عمر ۱۱ ساله بورس کالا، اما این بورس در ابتدای راه فعالیت‌های گسترده خود در اقتصاد ایران قرار دارد و بدون شک در سال‌های آینده علاوه بر فعالیت‌های کنونی، شاهد توسعه نقش بورس کالا در پوشش ریسک بازارها، توسعه ابزار‌های مالی نوین و استقبال فعالان صنایع این ابزارها، صادرات و مدیریت واحد بازار کالا‌های صادراتی از سوی این بورس و تاثیرگذاری بر قیمت‌های منطقه‌ای خواهیم بود.
به گفته مستخدمین حسینی، بورس کالا یک نهاد ملی است و می‌تواند بهترین بستر برای ایجاد مدیریت واحد برای نفوذ محصولات صادراتی ایران در بازار‌های جهانی باشد. پسته، زعفران، فرش، قیر و چندین و چند محصول صادراتی کشور به دلیل نداشتن مدیریت واحد و حضور‌های پراکنده ما در نمایشگاه‌های بین المللی نتوانسته به خوبی در بازار‌های جهانی ایفای نقش کنند.
وی به بازار محصولات کشاورزی اشاره کرد و گفت: در بازار کالا‌ها به خصوص محصولات کشاورزی، هر ساله شاهد آن هستیم که با افزایش تولید و عرضه یک محصول، قیمت کاهش می‌یابد و کشاورز برای سال بعد نیز رغبتی برای تولید آن محصول ندارد. در شرایطی که سال بعد قیمت همان محصول افزایش می‌یابد و این چرخه در نهایت به زیان کشاورز تمام می‌شود؛ از این رو ابزار‌های پوشش ریسک بورس کالا از جمله قرارداد‌های آتی بهترین مکانیسم برای حمایت از کشاورزان است که راهی جز استفاده از این ابزار‌های مالی برای توسعه بازار‌های مختلف نداریم.
مستخدمین حسینی در پایان تاکید کرد: بورس کالا نشان دهنده فعالیت‌های شفاف در اقتصاد است و هر چه شمار تولیدکنندگان و محصولات در این بازار بیشتر شود، به طور مستقیم اقتصاد شفاف تری خواهیم داشت؛ در این بین موانع بر سر راه شفافیت در اقتصاد ایران همواره وجود داشته، اما تاکید می‌کنم که اقتصاد برای گذر از چهره سنتی و شیوه‌های قدیمی قیمت گذاری، راهی به جز ارتقای شفافیت و بهره گیری از بازاری همچون بورس کالا و مهیا کردن زمینه رشد شتابان ابزار‌های این بورس ندارد