آنچه باید درباره چربی خون بدانید
در این مطلب قصد داریم شما را با علائم، درمان و نشانه‌های چربی بالا خون آشنا کنیم.
باشگاه خبرنگاران جوان: این روز‌ها که غذا‌های فست فودی به سفره خانه‌ها وارد شده بیشتر باید مراقب بود تا گریبان گیر چربی خون بالا نشد. خطراتی که چربی بالای خون یا همان بالا رفتن کلسترول بد خون دارد جبران ناپذیر است و بیماری‌های قلبی و عروقی را به وجود می‌آورد. اگر پزشک به شما می‌گوید اختلال چربی دارید یا چربی خون بالا دارید؛ بدان معنی است که سطح کلسترول کم چرب، چربی‌های تری گلیسیرید یا هر دو، دارای سطح بالایی هستند. در صورتی که سطح چربی خون بالا باشد، شما در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی هستید.
درمان چربی بالا خون
برای اینکه بدانید اختلال چربی چیست، باید ابتدا درباره کلسترول بدانید. دو نوع کلسترول در بدن ما وجود دارد که عبارتند از: لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL).
لیپوپروتئین با چگالی کم که گاهی اوقات به عنوان "کلسترول بد" هم نامیده می‌شود، توسط بدن ساخته شده و همچنین بدن، این لیپوپرتئین را از غذا‌های غنی از کلسترول مانند گوشت قرمز و محصولات لبنی هم جذب بدن می‌کند. این کلسترول، می‌تواند با سایر چربی‌ها و مواد موجود در خون شما ترکیب شود و باعث ایجاد انسداد در شریان‌ها شود.
کلسترول بد می‌تواند جریان خون شما را کاهش داده و باعث مشکلات جدی مانند بیماری‌های قلبی، حمله قلبی یا سکته مغزی شود. به دلیل اثرات بالقوه آن، پزشکان سطح پایین‌تر LDL (کلسترول بد) را توصیه می‌کنند.
کلسترول بالا
HDL، یا همان لیپوپروتئین با چگالی بالا که گاهی اوقات به عنوان "کلسترول خوب" هم شناخته شده است، اثر محافظتی بر روی قلب شما دارد. این نوع کلسترول، کلسترول مضر را از شریان‌ها انتقال می‌دهد. پزشکان معمولا توصیه می‌کنند که سطح بالاتری از HDL کلسترول را داشته باشید.
تری گلیسیرید هم نوعی چربی است که بیشتر از مواد غذایی مصرف می‌کنید. علاوه بر این، بدن هم کالری اضافی را برای ذخیره سازی، به چربی تبدیل می‌کند. برخی از تری گلیسیرید‌ها برای عملکرد برخی سلول‌ها ضروری هستند، اما تری گلیسیرید بیش از حد، ناسالم است. همانند کلسترول بد، سطوح پایین تری گلیسیرید، سالم تراست.
مصرف سیر خام، سبزیجاتی مانند کاهو و میوه‌هایی مانند گلابی، پرتقال، گریپ فروت و سیب برای کاهش چربی خون مفید هستند.
چربی خون نرمال چند است؟
به طور کلی می‌توان گفت که چربی خون در کل بدن وجود دارد و در حقیقت بدن انسان برای سوخت و ساز کلی به چربی نیاز دارد. اما میزان چربی خون باید در حد نرمال باشد و بالاتر از آن خطرناک است. در صورتی که چربی خون از حد طبیعی آن بیشتر باشد، در دیواره رگ‌ها جمع شده و نوعی پلاک ایجاد می‌کند.
عوارض چربی خون بالا
همین پلاک‌ها می‌توانند به مرور رگ‌ها را مسدود کنند. در صورت انسداد، رگ‌های مهمی که خون را به قلب می‌رسانند، خطر حمله قلبی برای فرد به وجود می‌آورند. میزان طبیعی چربی خون در حدود ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر است؛ بنابراین دقت داشته باشید که سطح چربی خون شما به سطح پر خطر نرسد. چربی خون بالا همیشه مضر است.
علامت چربی خون در آزمایش و شرایط آزمایش چربی خون؟
لیپید خون (کلسترول و تری گلیسیرید) با یک آزمایش ساده اندازه گیری می‌شود. پرستار یا پزشک، نمونه‌ای از خون می‌گیرد. در صورتی که اندازه گیری سطح تری گلیسیرید هم مد نظر باشد، ۱۲ ساعت پیش از آزمایش خون به جز آب آشامیدنی نباید چیزی بخورید.
چربی‌های خون (کلسترول و تری گلیسیرید) که اندازه گیری می‌شوند، در واحد‌هایی به نام میلی مول در هر لیتر خون T. کوتاه می‌شود. هدف کلی این است که:
کل سطح کلسترول زیر ۵ mmol / L. سطح LDL زیر ۳ mol / L. سطح HDL بالاتر از ۱ mmol / L. سطح تری گلیسیرید زیر ۲ mmol / l. میزان چربی مناسب خون
این اندازه‌ها ممکن است کمی گیج کننده باشد، اما نگران نباشید. چنانچه دچار حمله قلبی شده اید یا در صورتی که قرار است آنژیوگرافی داشته باشید، باید هر سال میزان چربی خون خود را بررسی کنید تا چربی خون بالا نرفته باشد.
اگر کلسترول شما بیش از ۵ mmol / L. است و همچنین آنژین صدری یا حمله قلبی داشته اید، باید دارو‌های کاهش کلسترول معمولا استاتین (به عنوان مثال سیمواستاتین، آتوواستاتین) استفاده کنید.
در صورتی که، چربی خون شما، ۲۴۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد، چربی خون شما بالا است و ضروری است که سطح چربی خون خود را به حد نرمال برسانید.
علائم و نشانه‌های داشتن چربی خون بالا
کلسترول بالا معمولا نشانه‌های بیماری ایجاد نمی‌کند. علائم چربی خون بالا ممکن است تنها پس از آسیب شدید در پی افزایش کلسترول بد، ایجاد شود. به عنوان مثال، علائم آن ممکن است به شکل علائم بیماری قلبی مانند درد قفسه سینه (آنژین صدری) یا حالت تهوع و خستگی باشد. حمله قلبی یا سکته مغزی هم ممکن است از کلسترول کنترل نشده ایجاد شود.
بالا رفتن چربی خون برای هر فردی می‌تواند خطرناک باشد و منجر به ایجاد شرایط بحرانی برای فرد شود. سطح بالای چربی در خون می‌تواند به ایجاد رسوبات چربی در رگ‌های خونی بدن، از جمله عروق کرونری (رگ‌های خونی که عضله قلب را با خون تامین می‌کنند) منجر شود. این مشکل، منجر به تنگ شدن یا انسداد عروق کرونر می‌شود.
کسانی که چربی خون دارند چه بخورند؟
به طور کلی باید گفت که افرادی که چربی خون بالا دارند، این میزان از چربی بالای خون به مرور ایجاد شده و درمان هم یک روزه امکان پذیر نیست.
به همین دلیل، بهترین راهکار برای حفظ نرمال سطح چربی خون، پیگیری یک رژیم غذایی مناسب برای جلوگیری از خطرات احتمالی است. شما می‌توانید چربی خون خود را با اصلاح رژیم غذایی خود به سطح مطلوبی برسانید. یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
رژیم غذایی کاهش چربی خون
مصرف مواد غذایی بخارپز یا کبابی یه جای مواد سرخ کردنی، بهتر است مصرف سیرابی، جگر، زرده تخم مرغ، چیپس، پفک، روغن جامد، بستنی، شیرینی و قند زیاد را کاهش داده یا به میزان خیلی کمی مصرف شود. از شیر کم چرب استفاده کنید. توصیه می‌شود که از گوشت‌های سفید مانند مرغ و ماهی به جای گوشت قرمز استفاده شده و چربی گوشت گرفته شود.
مصرف سیر خام هم در کاهش چربی خون بالا موثر است. سبزیجاتی مانند کاهو و میوه‌هایی مانند گلابی، پرتقال، گریپ فروت و سیب برای کاهش چربی خون مفید هستند.
مواد غذایی گیاهی مانند حبوبات و غلات تقریبا همه بدون کلسترول بوده و در بین آن‌ها کدو، شوید و سیر، دارای خاصیت زیادی در کاهش سطح چربی خون هستند. همچنین مصرف انواع حبوبات و نان هم توصیه می‌شود.
افراد بالای ۵۰ سال سالانه باید تست چربی خون بدهند تا اقدامات لازم برای پیشگیری یا درمان را انجام دهند
دارو‌های گیاهی برای کاهش چربی خون بالا
اسید‌های چرب امگا-۳ معمولا برای کاهش تری گلیسیرید و کلسترول بد، استفاده می‌شود. اسید‌های چرب امگا ۳ از چربی‌های غیر اشباع هستند که به طور طبیعی در ماهی‌های چرب مانند ماهی آزاد یافت می‌شود. روغن‌های گیاهی مانند کلزا و روغن زیتون هم حاوی اسید‌های چرب امگا ۳ هستند. به منظور کاهش چربی خون بالا می‌توانید از گیاهان دارویی استفاده کنید.
میوه و گیاهان کاهش کلسترول خون
برخی از گیاهان دارویی عبارت اند از:
- سیاه دانه برای کاهش چربی خون موثر است و بهتر است روزانه یک قاشق چایخوری مصرف شود.
- مصرف سویا، گشنیز، سبزیجاتی مانند شوید در کاهش کلسترول بالا موثر است.
- مصرف آویشن به صورت دم کرده که رطوبت بدن را دفع کرده و در کاهش کلسترول مفید است.
- دم کرده لیمو عمانی و پودر زنجبیل.
به طور کلی شما می‌توانید همراه با توصیه‌های دارویی پزشک از یک رژیم مناسب کم چربی همراه با دارو‌های طبیعی و گیاهی برای کاهش سطح کلسترول و چربی خون بالا اقدام کنید. چربی خون بالا مانند بیماری خاموشی است که می‌تواند به طور ناگهانی برای هر فردی مشکل ایجاد کند.