تا زمانی که محمدبن سلمان به سلطنت نرسد وضعیت روابط ایران و عربستان همین است/ آیا ایران توانسته در جنگ با عربستان متحدانی از خلیج فارس برای خود دست و پا کند؟ / اشاره چتم هاوس به یک ضعف بزرگ در روابط خارجی دولت روحانی

پایگاه خبری تحلیلی فردا:

گزارشی که جدیدا توسط چاتم هاوس منتشر شده است می‌گوید علیرغم دستور کار تهاجمی سیاست خارجی ایران در خاورمیانه، ایران در گسترش روابط دوجانبه معنادار در منطقه با شکست مواجه شده است و از فقدان یک استراتژی همه جانبه در برابر همسایگان خود رنج می‌برد.

تهران اقدامات دوجانبه‌ای را برای دستیابی به برخی دولت‌ها مانند عمان و کویت انجام می‌دهد در حالی‌که دیگر کشورها را نادیده می‌گیرد یا بیگانه می خواند. تلاش‌های ایران برای سرمایه‌گذاری در تنش‌های داخلی GCC از بایکوت قطر در سال ۲۰۱۷ تأثیر محدودی داشت. محرک این کشور برای کم کردن انزوای خود نتوانسته است در تبدیل شدن به یک استراتژی مصون برای ایجاد تعادل در برابر تأثیر ریاض با شکست مواجه شده است.

بااین حال، روابط کشورهای عرب حوزه خلیج فارس، با فشار برای پیوند ایران - عربستان پس از یک دوره تنش، متلاشی باقیمانده است. با وجود این‌که ایران در چند دهه گذشته، عربستان را یک چالش جدی در منطقه ندیده بود، ولی همکاری سعودی‌ها با دونالد ترامپ و دولت او برای آن‌ها سود داشت. حال با تجدید تحریم‌های اقتصادی، ایران و دولت حسن روحانی، جز درخواست گفتگو بین دو کشور، انتخاب منطقی کمی در اختیار دارند.

خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای ایران کشور را به آرامی آگاه ساخت که حل تنش‌های منطقه یک "مؤلفه ضروری برای ثبات داخلی و منطقه‌ای" است.

همچنین نقش بالقوه دولت‌های کوچک‌تر خلیج فارس، و همچنین فعالان فرا منطقه‌ای، را نیز برجسته کرد که ایران و عربستان را برای برقراری پایداری بلند مدت تشویق کنند.

مسیر پیشنهادی ایران برای هماهنگی منطقه‌ای - خلق یک سازه امنیتی شبکه‌ای که کشورهای کوچک و بزرگ خلیج فارس در چارچوب امنیت منطقه‌ای مشارکت کنند - را می‌توان به‌عنوان یک "هدف ارزشمند" دید ولی در کسب محبوبیت با شکست مواجه شد.

ولی عربستان سعودی در پرتو حمایت ترامپ، هیچ تمایلی به این کار نشان نداد. در عوض امید دارد وارد شدن فشار بزرگ‌تر چند جانبه بر ایران به تضعیف این کشور بیانجامد و شاید او را مجبور کند از حمایت جنگ‌های نیابتی در سرتاسر منطقه دست بردارد، از جمله حمایت از بشار اسد در جنگ داخلی سوریه، حمایت نظامی از حوثی‌ها در جنگ داخلی یمن، ارتباط جاری با حزب‌الله لبنان و روابط ایران با نیروهای بسیج مردمی در عراق.

به گزارش چارتم هاوس، احتمال ندارد عربستان سعودی تا زمانی‌که تغییری در ایران ایجاد نشود یا تا زمانی‌که گذار سیاسی خودش تکمیل نشود، و به سلطنت شاهزاده محمد بن سلمان نیانجامد، وضعیت خود را تغییر دهد.

در آخر، تشنج زدایی منطقه‌ای، برای موفق و ماندگار شدن خود، پیش از خطاب قرار دادن پورتفوهای اقتصادی و بشردوستانه به توانایی بازیکنان منطقه برای دستیابی به یک توافق بر سر مسائل امنیتی اصلی بستگی خواهد داشت.

منبع