پراکندگی گسل در اطراف آتشفشان دماوند

خبرگزاری ایسنا: دکتر مهدی زارع امروز در نشست ریسک آتشفشان دماوند، با بیان اینکه استان تهران و البرز بر اساس سرشماری سال ۹۵ حدود ۱۶ میلیون نفر و استان مازندران حدود ۵ میلیون نفر جمعیت دارد، افزود: بنابراین می‌توان برآورد کرد حدود ۲۲ میلیون نفر در نزدیکی یا شعاع ۱۰۰ کیلومتری این آتشفشان به عنوان مهمترین آتشفشان کشور زندگی می‌کنند.

وی ادامه داد: از نظر استراتژیکی هر مخاطره‌ای در این منطقه روی دهد، مشکل زیادی به جهت امداد و نجات داریم، زیرا امکانات و تجهیزات در همه این منطقه مناسب نیست.

عضو وابسته شاخه زمین‌شناسی فرهنگستان علوم مسدود شدن راه‌ها را از دیگر چالش‌های این منطقه در صورت فوران آتشفشان دانست و یادآور شد: از این رو باید باید بررسی کنیم چطور می‌توان این مشکلات را رفع و امکانات پراکنده را متمرکز کرد.

این محقق زلزله به بیان خصوصیات ظاهری قله دماوند پرداخت و ادامه داد: قله دماوند از نظر تکتونیکی وسط حالت V. شکل کوه البرز واقع شده و امکان خروج گدازه از آن وجود دارد.

زارع با اشاره به سن دماوند خاطر نشان کرد: سن دماوند بر اساس برآورد‌ها یک میلیون و ۷۸۰ هزار سال برآورد می‌شود و پایش زلزله‌شناختی آتشفشان برای اینکه بدانیم از نظر تکتونیکی اثر یا تغییراتی در لرزه‌خیزی گسل‌های پیرامون دماوند روی می‌دهد، لازم است.

استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی تاکید کرد: اگر سن لغزش‌های بزرگ در منطقه درست تعیین شود، می‌توان اطلاعات بیشتری در مورد فعالیت‌های دماوند نیز به دست آورد.

وی با اشاره به گسل مشاء در جنوب البرز گفت: فعالیت دماوند روی گسل مشاء هم موثر است و مطالعات یکی از دانشجویان پژوهشگاه زلزله‌شناسی نشان می‌دهد توان لرزه‌زایی آن به وقوع زلزله‌هایی با بزرگای ۷.۹ یا ۷.۷ می‌رسد.

زارع همچنین به تحلیل داده‌های دستگاه‌های جی. پی. اس اشاره کرد و گفت: بر اساس این مطالعات نرخ کوتاه‌شدگی در این منطقه ۲ تا ۵ میلی‌متر است و نبود‌های لرزه‌ای در البرز مرکزی در دهه‌های اخیر موجب سوالاتی شده است. زیرا در این منطقه با گسل فعال، لغزش بزرگ زمین در گذشته را داشته‌ایم، ولی زلزله جدید نداشته‌ایم.

وی با اشاره به زلزله‌های تاریخی در این منطقه گفت: زلزله‌های ۱۸۳۵ و ۱۸۳۰ بزرگ‌ترین و مهم‌ترین زلزله‌های تاریخی این منطقه است.

زارع افزود: یک زلزله با بزرگای ۷ ریشتر در سال ۱۹۵۷ در سنگ چال آمل داشته‌ایم. با وجود این بیشتر در این منطقه خردلرزه ثبت شده است و خردلرزه‌ها در منطقه شرق تهران و شرق البرز بیشتر بوده‌اند.

به گفته زارع، آخرین داده‌های لرزه‌خیزی در ۱۰ سال اخیر نشان می‌دهد ۱۳۷ زلزله با بزرگای ۲.۵ تا ۳ ریشتر در ۱۴۰ سال اخیر، ۴۰ زلزله بین ۳ تا ۳.۵ ریشتر در ۴۰ سال اخیر و ۱۰ زلزله ۳.۵ تا ۴ در ۲۰ سال و ۵ زلزله ۴ تا ۴.۵ و یک زلزله ۴.۵ تا ۵ ریشتر در ۵ سال اخیر روی داده است.

عضو وابسته فرهنگستان علوم همچنین به پتانسیل استفاده انرژی در دماوند اشاره کرد و گفت: انرژی زمین گرمایی یکی از منابع مهم انرژی‌های تجدیدپذیر است و یک درصد کل انرژی دنیا را تامین می‌کند.

وی افزود: با توجه به وجود مخزن ۴۰۰ کیلومتر مربعی گدازه در دماوند اگر حفاری صورت بگیرد، می‌تواند برق منطقه دشت هراز را با ۱۰۰ هزار نفر جمعیت تامین کند.

زارع تاکید کرد: این کار در کشور‌های دیگر انجام شده و مثلا در استرالیا و مرز آلمان و فرانسه نیروگاه‌های زمین گرمایی به همین شکل زده شده است.