ماجرای کتک‌کاری پزشک زن و عضو شورای شهر دیر چه بود؟
چند روزی است که ماجرای ضرب‌و‌شتم پزشک زن یکی از درمانگاه‌های شهرستان دیر توسط یکی از اعضای شورای این شهر سوژه برخی رسانه‌ها شده است.
صبح نو: چند روزی است که ماجرای ضرب‌و‌شتم پزشک زن یکی از درمانگاه‌های شهرستان دیر توسط یکی از اعضای شورای این شهر سوژه برخی رسانه‌ها شده است. این نوع پرخاشگری‌ها به جامعه پزشکی تازگی ندارد و به نظر می‌رسد بخشی زیادی از برخورد‌های تهاجمی از سوی مردم، به‌دلیل برداشت اشتباه از خطای پزشکی است. با این حال آمار‌ها نشان می‌دهد در صورت شکایت از پزشکان، مجازات‌های سنگینی در انتظارشان است، هر چند که این مجازات‌ها باب طبع شاکیان پرونده‌های پزشکی نباشد.
در چند روز گذشته ویدیویی در فضای مجازی منتشر شد که واکنش بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی را در پی داشت. این ویدیو که از بخشی از تصاویر ضبط شده یک دوربین مدار بسته بود نشان می‌داد عده‌ای یک پزشک را در مطبش مورد ضرب و شتم قرار داده‌اند. خبر این موضوع به سرعت منتشر شد. عضو شورای شهر بندر دیر در استان بوشهر به همراه خانواده‌اش، پزشک طرحی یکی از درمانگاه‌های این شهرستان را مورد ضرب و شتم قرار داده بودند.
ماجرا از کجا شروع شد؟ خانم حبیبه فخرایی، عضو شورای شهر دیر که به همراه خواهرش به پزشک در شهر دیر مراجعه کرده بود بعد از مشاجره لفظی پزشک را مورد کتک‌کاری قرار می‌دهد. براساس اخبار منتشر شده رییس شورای شهر دیر این خبر را تایید و در گفتگو با برخی از رسانه‌ها گفته است: کتک‌کاری بعد از تجویز دارو صورت گرفته است که عضو شورا اعتراض به تجویز دارو داشته و پزشک اعلام کرده است که دارو با تشخیص صحیح و دقیق بوده است.
آقای احمد آخوندی، رییس شبکه بهداشت و درمان شهرستان دیر در این‌باره می‌گوید: «اقدام خشن عضو شورای شهر به مراجع قضایی گزارش داده شده است و کمترین تعرض به بیمار و همراهان خلاف قانون است و پیگیری می‌شود.»
کتک‌کاری در نیمه‌شب دکتر طاهره حاجیان، پزشک طرحی درمانگاه شهرستان دیر می‌گوید: «حدوداً ساعت ۱۲شب بود که خانمی به‌نام سکینه فخرایی (خواهر عضو شورای شهر شهرستان دیر) به‌دلیل تبخال به درمانگاه مراجعه کرد؛ من هم پس از معاینه برای او نسخه نوشتم. نسخه من از نظر علمی کاملاً درست بود و فکر می‌کنم دانشم هم به اندازه تجویز یک دارو برای یک تبخال باشد.»
وی صبحت‌های خود را این‌گونه ادامه می‌دهد: «بیمار پس از دریافت نسخه از من، به داروخانه می‌ر‌ود و گویا در آنجا به او می‌گویند که نسخه به اشتباه برای آن‌ها تجویز شده است. آن‌ها به حالت طلبکارانه به درمانگاه برگشتند و گفتند که این چه دارویی است که برای من نوشته‌اید!
من هم برای آن‌ها توضیح دادم که تشخیص من این بوده و داروی مورد نیاز شما همین است. من به بیمار دارو‌ها را توضیح دادم، اما به من گفتند که توضیحاتت کافی نیست. من هم به آن‌ها گفتم که نمی‌توانم هر آنچه در ۷سال گذشته درس خوانده‌ام، ظرف چند دقیقه به شما توضیح دهم.»
این دکتر ادامه می‌دهد: «آن‌ها شروع به فحاشی کردند و من از نگهبان خواستم که آن‌ها را بیرون کند.» حدود ۱۰دقیقه بعد این بیمار به همراه یک خانواده با حالتی تهاجمی بدون هماهنگی با پذیرش یا حراست درمانگاه به اتاق من حمله کردند. در میان آن‌ها فردی به‌نام خانم حبیبه فخرایی بود که به من گفت: «اگر تو پزشک هستی من هم عضو شورای این شهر هستم» و بعد از آن شروع به فحاشی کرد و پس از آن شروع به حمله فیزیکی کردند. فحاشی‌های زیادی به من شد و بخشی از صحبت‌های آن‌ها توسط بهیار درمانگاه ضبط شده؛ من تلاش کردم که با پلیس ۱۱۰ تماس بگیرم، اما آن‌ها مقنعه مرا کشیدند و دوباره کتک زدند.»
نگهبان در دعوا‌های زنانه دخالت نمی‌کند! خانم طاهره حاجیان در ادامه توضیحات خود می‌گوید: «در هنگام دعوا نگهبان هیچ دخالتی نکرده و توضیح مسوولان حراست این بود که طرفین دعوا خانم هستند و نگهبان نمی‌تواند به آن‌ها دست بزند یا آن‌ها را از یکدیگر جدا کند.» وی ادامه می‌دهد: «ضربات زیادی به دنده و پهلو‌های من وارد کردند و هنوز آثار کبودی ناشی از ضرب‌و‌شتم روی بدن من وجود دارد. چند روز گذشته به پزشکی قانونی مراجعه کرده و منتظر دادگاه هستیم.»
حاجیان می‌گوید: «حتی اگر من مرتکب قصور پزشکی شده باشم باز هم این افراد حق تعرض به من را نداشته‌اند و می‌بایست به‌صورت قانونی اقدام می‌کردند. شبکه بهداشت شهرستان نیز از من دفاعی نکرده و تنها به من گفته اند که تو را به زودی جابه‌جا خواهیم کرد.»
عضو جنجالی شورای شهر چه می‌گوید؟ خانم حبیبه فخرایی، عضو شورای شهر دیر در خصوص این ماجرا در صفحه شخصی خود نوشته است: «متاسفانه برخی نهاد‌ها و مراکز خبری که وظیفه ذاتی و قانونی آنان اطلاع‌رسانی، شفاف‌سازی و واقع‌گویی است، بدون توجه به مسوولیت اخلاقی و قانونی خویش مغرضانه و عامدانه اقدام به نشر اکاذیب و تحریف واقعیت نموده که البته باید پاسخگو باشند و پزشک مذبور نیز با سوءاستفاده از همین فضا‌سازی رسانه‌ای در مصاحبه‌ای، ضمن توجیه و تحریف موضوع و فخرفروشی و منت‌گذاری بر شهروندان دیّری آشکارا، مردم دیّر را به لحاظ گویش و گفتار محلی مورد تمسخر و استهزا قرار داده است. این در حالی است که تاکنون ایشان چندین‌بار در موقعیت پزشکی درمانگاه با بیماران این شهر برخورد ناشایست و اهانت‌آمیز داشته است که مسوولان شبکه بهداشت نیز بر آن اذعان دارند و بنده بر حسب وظیفه و رسالت اجتماعی خویش صرف‌نظر از حقوق شخصی پیگیر موضوع و مدافع حقوق همشهریانم هستم.»
خطا‌های پرتکرار پزشکی بسیاری از کسانی که برای شکایت از پزشکان و کادر درمان راهشان به راهرو‌های دادسرای جرائم پزشکی یا کمیسیون‌های سازمان نظام پزشکی می‌افتد، معتقدند که پزشکان، شکایت‌های مربوط به صنف خود را به‌نفع گرفته و به‌اصطلاح پشت هم را خالی نمی‌کنند. شکایت از عملکرد پزشک و تیم درمانی از دو مرجع اصلی قابل پیگیری است؛ بخشی از آن مربوط به سازمان نظام پزشکی است و بخش دیگر مربوط به دستگاه قضایی و سازمان پزشکی قانونی. رسیدگی به شکایت از هر منشایی که باشد برای تعیین دیه و خسارات وارده به سازمان پزشکی قانونی ارجاع داده می‌شود. آمار‌های این مرجع نشان می‌دهد که تصور مردم در مورد امکان‌ناپذیر بودن مجازات پزشکان غیرواقعی است؛ هر چند که آن مجازات باب طبع شاکیان پرونده‌های پزشکی نباشد.
تفاوت قصور با خطای پزشکی خطا و قصور پزشکی دو موضع متفاوت از یکدیگرند. خطای پزشکی شامل تشخیص نادرست و درمان ناصحیح اعم از اینکه باعث ایجاد عارضه شود یا خیر است، ولی در قصور پزشکی اگر یک پزشک یا یکی از شاغلان حرف پزشکی در اقدامات و خدمات بهداشتی، تشخیصی، درمانی و مراقبتی برای یک فرد بیمار یا مصدوم موازین علمی و فنی آن کار را به درستی رعایت نکند و بر اثر این عدم‌رعایت، آسیبی ایجاد شود قصور پزشکی رخ می‌دهد. این ماجرا در میان عموم جامعه چندان قابل تشخیص نیست، اما موضوعی که در اینجا حائز اهمیت است افزایش تعداد شکایات از پرشکان است. حال فرقی نمی‌کند که بیمار به تفاوت این واقف باشد، در هر صورت پس از بررسی شکایات وارده این مسأله بررسی خواهد شد. این پرونده‌ها هم توسط نظام پزشکی و پزشکی قانونی بررسی می‌شود، ولی مردم بیشتر تمایل داشته که پزشکی قانونی پرونده‌های آن‌ها را دقیق ارزیابی و نتیجه را مشخص کند البته برای این مسأله باید حتماً مرجع قضایی از ما درخواست داشته باشد. ماجرای سارینای هشت‌ساله نیز که روز گذشته حکم آن توسط دادگستری اعلام شد از همین قبیل است.
سارینا در خواب نباتی! «سارینا» هشت‌ساله وقتی در نیمه‌های شب به‌خاطر عفونت در بیمارستان «علی‌آباد کتول» استان گلستان بستری شد، پزشک بیمارستان نسخه‌ای به دست پدرش داد و از او خواست برای درمان دخترش آمپولی را تهیه کند، اما «سارینا» به محض انجام این تزریق با کاهش سطح هوشیاری مواجه شد و به کما رفت با وجود تلاش پزشکان هنوز به هوش نیامده است. بررسی‌های مقدماتی درباره پرونده این دختر در دادگستری استان گلستان نشان داد تزریق اشتباه دارو، باعث به کما رفتن این دختر هشت ساله شده است. این پرونده به‌دلیل حساسیت خاص آن به‌صورت ویژه در دست بررسی قرار گرفت.
قصور پزشکی سارینا تأیید شد روز گذشته پس از پیگیر‌ی‌ها و بررسی‌های فراوان در ماه‌های اخیر، آقای هادی هاشمیان، رییس کل دادگستری استان گلستان درباره آخرین وضعیت پرونده سارینا گفت: «در نتیجه‌ای که از سوی کمیسیون اولیه منتشر شده، اشتباه دارویی محرز است و در آن علاوه‌بر متصدی داروخانه و پرستار کشیک به‌دلیل تحویل اشتباه دارو و مدیریت نامناسب تجویز دارو، شرکت داروسازی نیز به‌علت طراحی مشابه برچسب دارو‌های مترونیدازول و سولفات منیزیم که شانس بروز خطای دارویی را افزایش می‌دهد، مقصر شناخته شده‌اند. نتیجه نخستین کمیسیون پزشکی به طرفین پرونده اعلام شد که دو نفر از طرفین پرونده به نتیجه اعتراض کردند و دوباره پرونده به کمیسیون ارائه شد.» به گفته هاشمیان، به محض دریافت نتیجه کمیسیون، اگر طرفین در مهلت قانونی به آن اعتراض نکنند، کیفرخواست متهمان صادر و پرونده برای صدور رأی به دادگاه فرستاده می‌شود.
افزایش شکایات! طبق آخرین آمار‌های اعلام شده از سوی پزشکی قانونی، خطا‌های پزشکی در دو سال گذشته افزایش داشته است. در سال گذشته بیشترین شکایت‌ها در پرونده قصور پزشکی به ترتیب مربوط به جراحی زنان و زایمان و نازایی با ۱۱۱۱ مورد، دندانپزشکی با ۶۵۴ مورد، جراحی عمومی با ۶۱۰ مورد، جراحی ارتوپدی با ۴۹۷ مورد، پزشکان عمومی با ۳۶۹ مورد مربوط بوده است. تخصص‌هایی مانند روماتولوژی نیز با ثبت پنج مورد شکایت و حکم تبرئه در همه آن‌ها، کمترین شکایت و قصور پزشکی را به خود اختصاص داده و پس از آن هم تخصص‌هایی مانند داخلی، کلیه، داروسازی و غدد رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند. اما همه شکایات الزاماً به توبیخ و مجازات پزشکان ختم نمی‌شود، به‌عنوان مثال دکتر مسعود قادی‌پاشا، رییس‌سازمان پزشکی قانونی استان تهران می‌گوید: «ارتباط پزشک با بیمار امروزه بسیار اندک شده و پزشکان برای اینکه قبل از جراحی به بیماران اعلام کنند که عوارض جراحی چیست و آیا می‌توان روش‌های جایگزین را انتخاب کرد یا نه، زمان کافی نمی‌گذارند بنابراین هنگامی که فرد پس از جراحی دچار عارضه شد جهت شکایت از پزشک اقدام می‌کند و در کمیسیون پزشکی متوجه می‌شود که این مشکل پیش‌آمده تنها یک عارضه است، اما همه پرونده‌هایی که مرتبط با شکایت از پزشکان بوده بسیار با دقت در پزشکی قانونی بررسی می‌شود و برای ما فرق و تفاوتی ندارد که فرد چه کسی و در چه جایگاه حقیقی یا حقوقی قرار دارد.» دکتر کامران سلطانی، مدیرکل کمیسیون‌های تخصصی پزشکی قانونی گفته است: «در بحث قصور پزشکی دلایل عمده‌ای وجود دارد که بر اساس پژوهش‌ها و طرح‌های تحقیقاتی که توسط پزشکان قانونی انجام شده، دلیل عمده افزایش شکایت‌ها به چهار موضوع عوامل رفتاری، کادر درمانی، ناآگاهی بیمار و بستگان او از عوارض بیماری و هزینه‌های درمانی مربوط می‌شود. چهارمین علت افزایش شکایت از کادر درمانی بدبینی ایجاد شده در کشور نسبت به جامعه پزشکی است که در رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی بسیار به آن پرداخته شده است.»