معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی تاثیر مثبتی بر تولید نداشته است

مهر: سیدکامل تقوی‌نژاد در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: به منظور اثرات و تبعات معافیت‌ها ومشوق‌های مالیاتی و در صورت لزوم، بازنگری در این معافیت‌ها و مشوق ها، دانشگاه تهران به سفارش ما کاری پژوهشی را آغاز و بسته‌ای تحت عنوان مطالعه مجدد بر معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی تهیه شده است. وی افزود: به عنوان نمونه ماده ۸۰ قانون مالیات‌های مستقیم معافیت‌هایی را برای بخش کشاورزی در نظر گرفته است، اما اقدام دقیقی روی این ماده انجام نشد. تقوی نژاد تصریح کرد: یکی از محور‌هایی که درخواست کرده ایم پژوهشگران دانشگاه تهران، آن را بررسی کنند این بود که معافیت‌های مالیاتی چه اثری روی تولید داشته است. معاون وزیر اقتصاد ادامه داد: در این زمینه، نتایج بررسی آن‌ها که به ما اعلام شده، نشان می‌دهد که این معافیت‌ها هیچ اثری روی بخش تولید ندارد. رئیس سازمان امور مالیاتی تاکید کرد: براین اساس درصدد هستیم معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی را ساماندهی کنیم. معافیت مالیاتی ۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی خبرگزاری مهر چندی پیش به لزوم بازنگری در معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی در راستای بهبود اوضاع مالیات ستانی و افزایش درآمد دولت پرداخته بود. معافیت‌های مالیاتی براساس نص صریح قوانین موضوعه مصوب مجلس شورای اسلامی اعطا می‌شود، با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد که نظام مشوق‌های مالیاتی در ایران بسیار پیچیده است. این مشوق‌ها عمدتا گسترده، عام و غیرهدفمند بوده و به لحاظ شکلی شامل تمام انواع مشوق‌های مالیاتی مرسوم در جهان است. از جمله مهم‌ترین بخش‌هایی که از معافیت مالیاتی بهره می‌برند می‌توان به بخش کشاورزی، بخش نفت، مناطق آزاد، صادرات، امور خیریه، شرکت‌های دانش بنیان، فعالیت‌های تولیدی و معافیت‌های مالیاتی قانون مالیات بر ارزش افزوده اشاره کرد که برای بسیاری از آن‌ها به صورت تعطیلی مالیاتی درنظر گرفته شده است. علاوه بر این، مشخص نبودن هزینه‌های درآمدی این مشوق‌ها، طولانی بودن طول دوره برخورداری از معافیت‌ها و ... از معایب دیگر نظام مشوق‌های مالیاتی در ایران است. درواقع، در ایران طبق رویه‌ای که از قدیم مرسوم بوده، اولین قدم به منظور توسعه بخش‌های مدنظر (توسعه صادرات، بخش اقتصادی خاص مانند کشاورزی، توسعه منطقه‌ای و غیره) اعطای مشوق‌های مالیاتی بدون انجام تحلیل‌های مربوط به هزینه - فایده بوده است. در حالی که موانع اهداف توسعه‌ای کشور عموما غیرمالیاتی بوده و با ارائه این مشوق‌ها نمی‌توان سایر ضعف‌های موجود را پوشش داد. به گفته کارشناسان، زیان‌های درآمدی برای دولت، ایجاد اختلال در بازار رقابتی، تبعیض و بی عدالتی بین مودیان مالیاتی، فرار مالیاتی، تحمیل هزینه بر دوش سایر مودیان و نقض اصل خنثایی مالیات از مهمترین آثار منفی معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی به شمار می‌روند. از سویی دیگر معافیت حدود ۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی از مالیات، باعث شده نتوان متناسب با ظرفیت اقتصاد کشور، مالیات وصول کرد. بنابراین، با توجه به شرایط اقتصادی کشور و احتمال کاهش درآمد‌های دولت طی ماه‌های آینده، بیش از هر زمان دیگری تجدیدنظر در نحوه اعطای معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی الزامی به نظر می‌رسد.