عربستان از نفوذ فرهنگی تا تلاش برای دخالت نظامی در افغانستان

خبرگزاری تسنیم: عربستان سعودی طی سه دهه گذشته همواره نقش ایدولوژیک و تخریبی را در افغانستان دنبال کرده است اما پس از روی کار آمدن دولت جدید این کشور جایگاه خود در تحولات افغانستان را از دست داد.

اما پس از روی کار آمدن حکومت وحدت ملی، اشرف غنی در نخستین سفرش به عنوان رئیس جمهور از عربستان سعودی بازدید کرد و در دیدار با ملک سلمان برای امضای پیمان همکاری‌ها استراتژیک با ریاض ابراز آمادگی کرد.

در دوران حکومت وحدت ملی صرف نظر از حذف توازن در روابط خارجی این کشور همکاری‌های دولت افغانستان با عربستان سعودی به صورت بی سابقه افزایش یافت.

اشرف غنی پس از آغاز بکار نخستین سفرش را به عربستان سعودی انجام داد که با پنج سفر به ریاض طی سه سال ریاست جمهوری خود در بین روسای جمهور افغانستان رکورددار سفر به عربستان سعودی شد.

گسترش نفوذ فرهنگی و دینی

در چند دهه اخیر پشتبانی عربستان سعودی از جریان وهابیت و افراط گرا در دانشگاها، مساجد و مدارس افغانستان از مهمترین اهداف عربستان سعودی در این کشور بوده است.

در چند سال اخیر تلاش‌های عربستان سعودی برای گسترش افراط گرایی و باورهای وهابیت در این کشور در دوران حکومت وحدت ملی با چراغ سبز اشرف غنی روبرو شده و به صورت قابل ملاحظه افزایش یافت.

در ادامه این تلاش‌ها مهرماه سال 1395 «عبدالرحمان الغاثب» سفیر عربستان سعودی در کابل اعلام کرد که این کشور سومین بزرگترین دانشگاه اسلامی در جهان را در ولایت ننگرهار خواهد ساخت.

در نتیجه حکومت وحدت ملی نیز 160 هکتار زمین را در ولایت ننگرهار که مقر گروه تکفیری داعش است برای ساخت این دانشگاه به عربستان سعودی واگذار کرد.

کمیته کمک رسانی عربستان سعودی نیز در ادامه تلاش‌های این کشور برای گسترش نفوذ فرهنگی و عقیدتی در افغانستان چندین کتابخانه را به ارزش صدها هزار دلار در شماری از ولایت‌های افغانستان ایجاد کرده است.

شماری از کارشناسان بر این باورند که هدف عربستان سعودی از ساخت دانشگاه بزرگ اسلامی در ننگرهار ترویج افکار وهابیت و ایجاد پایگاه فکری برای جریان‌های تکفیری در افغانستان است.

زیرا خوش خدمتی داعش برای عربستان سعودی بر کسی پوشیده نیست و این گروه تروریستی ده‌ها بار مساجد و مراکز فرهنگی شیعیان در این کشور را در راستای خوشنودی ریاض هدف حملات انتحاری قرار داده است.

اما تلاش‌های عربستان سعودی در افغانستان تنها به فعالیت‌های فرهنگی و عقیدتی محدود نشده و این کشور تلاش‌های خود را برای نقش آفرینی در تحولات سیاسی افغانستان نیز افزایش داده است.

نقش آفرینی در تحولات سیاسی

مقام‌های ارشد آمریکا، عربستان، امارات و افغانستان 23 مارس سال جاری میلادی در واشنگتن دیدار کردند تا به مکانیسم مشترکی برای پیشبرد روند صلح در افغانستان دست یابند.

به دنبال آن مقامات عربستان سعودی اعلام کرد که جنگ جاری علیه دولت افغانستان از نظر عربستان سعودی مشروعیتی ندارد و مقامات ریاض از گسترش گروه‌های تروریستی در این کشور نگران هستند.

حکام سعودی در چند ماه اخیر تلاش کردند تا با استفاده از هر مناسبتی در قضایای افغانستان موضع گرفته و در روند صلح این کشور مداخله کنند.

پس از آتش‌بس اخیر در ایام عید سعید فطر «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان سعودی با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که طالبان باید آتش‌بس با دولت افغانستان را تمدید کند تا زمینه گفت‌وگوهای صلح بین دوطرف فراهم شود.

به دنبال آن شیوخ سعودی به بهانه روند صلح دخالت‌های آشکاری را انجام دادند و «عبدالرحمان سدیس» امام مسجدالحرام نیز از موضع عربستان سعودی در افغانستان حمایت کرد.

در ادامه این تلاش‌ها، عربستان سعودی برای اثرگذاری در روند صلح بیستم تیر ماه سالجاری نیز کنفرانسی را تحت عنوان نشست علمای اسلام در جده برگزار کرد تا جایگاه طالبان در افغانستان را به عنوان یک گروه جهادی به چالش بکشد.

برخی از کارشناسان نیز بر این باورند که مقامات سعودی تلاش می‌کند که با وادار کردن طالبان به پذیرش صلح خلائی در افغانستان ایجاد کند تا زمینه گسترش فعالیت‌های داعش در این کشور فراهم شود

زیرا طالبان بزرگترین دشمن جریان تکفیری داعش در افغانستان محسوب می‌شود که با انجام عملیات‌های گسترده میدانی علیه داعش برنامه ریزی‌های آمریکا و عربستان برای داعش در افغانستان مختل کرده است.

ورود به جنگ افغانستان

پس از انکه تلاش‌های عربستان سعودی برای اثرگذاری در روند صلح افغانستان ناکام شد و این کشور نتوانست طالبان را تحت فشار قرار دهد به فکر مداخله مستقیم و حضور نظامی در افغانستان افتاد.

تا بتواند از این طریق اهداف خود را در افغانستان در راستای تقویت جریان‌های تکفیری و ایجاد ناامنی در مرزهای جمهوری اسلامی با حضور فیزیکی در افغانستان به پیش ببرد.

در همین راستا سفیر عربستان سعودی در کابل ماه گذشته برای گسترش همکاری های اطلاعاتی و امنیتی با دولت افغانستان اعلام آمادگی کرد و در دیدار با مشاور امنیت ملی این کشور خواستار گسترش همکاری‌ها با افغانستان شد.

از سوی دیگر نیز غربی‌ها برای جبران شکست شان در افغانستان تلاش می‌کنند تا پای کشورهای عربی بویژه عربستان سعودی را به جنگ افغانستان باز کنند و از این طریق کمبود منابع مالی و نیروهای نظامی خود در افغانستان را جبران کنند.

اواخر تیر ماه سران اعضای سازمان ناتو در نشست بروکسل اعلام کردند که با درخواست امارات و قطر برای مشارکت در ماموریت نیروهای ناتو و آمریکایی در افغانستان موافق هستند.

پس از آنکه دولت افغانستان نیز موضع سازمان ناتو را تائید کرد شماری از رسانه‌های افغانستان اعلام کردند که عربستان سعودی نیز در نظر دارد تا نیروهایش را به افغانستان اعزام کند.

اگر چه عربستان سعودی برای رقابت با قطر، حضور در نزدیکی مرزهای جمهوری اسلامی ایران و حمایت از داعش به حضور نظامی در افغانستان تمایل بسیاری دارد اما این موضوع تا کنون از سوی منابع رسمی تائید نشده است.

اما از نظر کارشناسان درحالیکه مقامات سعودی در یمن درگیر جنگی فرسایشی هستند حضور نظامی در افغانستان می‌تواند هزینه گزافی برای این کشور داشته و موجب تضعیف عربستان سعودی شود.

در نتیجه اعزام نظامیان سعودی به افغانستان و مداخله آشکار این کشور در روند صلح نشان می‌دهد که این کشور می‌تواند به دنبال هرچیزی بجز صلح در افغانستان باشد

زیرا حضور نظامیان سعودی در افغانستان نه تنها موجب برقراری صلح نخواهد شد بلکه باعث می‌شود تا افغانستان میدان رقابت‌های منطقه‌ای قرار گرفته و روند صلح را نیز با چالش‌های منطقه‌ای جدیدی روبرو کند.