واکنش‌های بی‌سابقه بین‌المللی به نشست تهران
نشست سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه در تهران به پایان رسید، این رویداد تاریخی مهم در سطح جهانی با واکنش‌های گسترده‌ای مواجه شد.
خبرآنلاین: روز گذشته اجلاس سوریه در تهران برگزارشد. این نشست که در راستای تثبیت صلح و تعین سرنوشت سوریه و آوارگان برگزار شده بود با بازتاب گسترده ای در سطح منطقه و جهان روبه رو شد. همچنین دیدار رهبر معظم انقلاب با روسای جمهور روسیه و ترکیه بسیار مورد توجه و تحلیل قرار گرفته است.
کارشناسان و تحلیلگران ، این نشست را مثبت پیش بینی کرده بودند.
در این باره محسن پاک آئین، سفیر سابق ایران در جمهور آذربایجان به خبرآنلاین گفت: «اجلاس سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه در تهران نشانگر همگرایی میان سه کشور مهم منطقه است. پیش از این اجلاس، نشست‌های سه‌جانبه در سطح وزرای خارجه صورت می‌گرفت ولی اجلاس سه‌جانبه روسای جمهور برای نخستین‌بار در منطقه شکل گرفته و اولین اجلاس آن نیز سال گذشته در مسکو برگزار شد. در واقع این اجلاس نماد توجه ایران به سیاست همسایگی و تقویت روابط با کشورهای پیرامونی است.» (اینجا)
سید رسول موسوی سفیر سابق کشورمان در تاجیکستان با مثبت ارزیابی کردن نشست سه جانبه گفت: «اگر در معادله‌ای تکلیف تروریست‌های بین‌المللی مشخص شود مشکل ادلب و سوریه حل می‌شود» (اینجا)
حسن بهشتی پور کارشناس اوراسیا گفت: «نشست تهران موفقیت بزرگی برای ایران است» (اینجا)
نعمت الله ایزدی سفیر سابق ایران در روسیه و کارشناس مسائل بین المللی در گفت و گو با خبرآنلاین در رابطه با نشست تهران گفت: اهمیت این نشست در پیام مهمی است که به دنیا مخابره می کند.(اینجا)
محمود شوری کارشناس روسیه دراینباره معتقد بود: مهمترین مسئله اجلاس تهران متقاعد کردن ترکیه بود. (اینجا)
همچنین وزیر امورخارجه کشورمان در باره این اجلاس نوشت: قدرت های مسئول امروز در تهران گردهم آمدند تا گام های بیشتری به سمت راه حل سیاسی بحران سوریه بردارند و به تروریسم پایان دهند.(اینجا)
در همین حال پس از آنکه متن بیانیه پایانی اجلاس منتشر شد (اینجا) رسانه های خبری جهان به بازتاب گسترده این رویداد تاریخی پرداختند.
رسانه‌های خبری ترکیه
خبرگزاری آناتولی ترکیه با انتشار تیتری حاوی مواضع سه رییس جمهوری در اجلاس امروز تهران، ادامه درگیری در سوریه و به ویژه وضعیت ادلب را محور خبر خود قرار داد و به برجسته سازی موضع کشور ترکیه در این زمینه پرداخت. این رسانه به نقل از ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه نوشت: 'همفکری موجب ادامه روند راه حل سیاسی شد.' آناتولی همچنین به نقل از رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه نوشت: 'بمباران در ادلب متوقف و آتش بس برقرار شود' و در ادامه با انتخاب تیتر 'روحانی: غیرنظامیان نباید آسیب ببینند' موضع سه کشور در خصوص تحولات سوریه و به خصوص ادلب را تشریح کرد. این رسانه همچنین خبر دیدار اردوغان و پوتین با رهبر معظم انقلاب را منتشر کرده و نشست تهران را گردهمایی حساس سران سه کشور خواند و نوشت که تمام دنیا نتایج این اجلاس را دنبال می کردند.
به گزارش ایرنا، روزنامه استار ترکیه نیز در وبسایت خود با انتخاب تیتر 'دعوت مشترک سران در نشست تهران؛ سلاح ها را زمین بگذارید' و نیز با درج خبری تحت عنوان 'سرنوشت ادلب را نمی توان به دست بشار اسد سپرد' و 'ترکیه تا زمان حل مساله تروریسم در منطقه حضور خواهد داشت' موضع دولت آنکارا در قبال تحولات سوریه و اجلاس تهران را برجسته کرد.
شبکه خبری ان.تی.وی ترکیه نیز مواضع سه رییس جمهوری ایران، ترکیه و روسیه را به طور جداگانه منعکس کرده و به نقل از ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه نوشت: 'در ادلب تنها تروریست ها حضور دارند.' این رسانه همچنین به نقل از رییس جمهوری ایران با انتخاب تیتر 'روحانی: باید با دولت دمشق همکاری شود' و نیز به نقل از رییس جمهوری ترکیه با انتخاب عنوان 'اردوغان: در ادلب باید آتش بس برقرار شود' موضوع سه کشور در خصوص وضعیت تحولات سوریه را منعکس کرد.
ان.تی.وی همچنین با انتشار متن 12 ماده ای بیانیه اجلاس تهران نوشت: 'اردوغان آتش بس خواست، پوتین مخالفت کرد.'
وبسایت شبکه خبر.7 ترکیه نیز با انتخاب عنوان 'دنیا با دقت تعقیب کرد؛ پیام کاملا انتقادآمیز' و 'پیام های اجلاس تهران؛ بیانیه 12 ماده ای و سرنوشت مبهم ادلب' و 'دنیا پیشنهاد آتش بس اردوغان درباره ادلب را فراموش نخواهد کرد' به طور مفصل اخبار مربوط به نشست تهران را منتشر کرد.
این رسانه همچنین با انتخاب تیتر 'دنیا این لحظات را فراموش نخواهد کرد: حساسیت بزرگ اردوغان در خصوص حفاظت از جان غیرنظامیان' به برجسته سازی موضوع ادلب پرداخت و به نوعی اجلاس تهران را بدون تصمیم گیری در مورد سرنوشت غیرنظامیان ادلب غیرشفاف عنوان کرد.
روزنامه یعنی شفق با انتخاب تیتر 'اردوغان خطاب به روحانی و پوتین خواستار آتش بس در ادلب شد' و شبکه خبری تی.آر.تی خبر با انتخاب عنوان 'اردوغان: باید برای وضعیت ادلب راه حل معقولی پیدا کنیم' و نیز روزنامه حریت با انتخاب تیتر 'دعوت تاریخی اردوغان/ دنیا با حساسیت ویژه نشست تهران را تعقیب کرد' اخبار و رویدادهای مربوط به اجلاس امروز را پوشش دادند.
روزنامه ملیت با انتخاب عنوان 'سلاح را رها کنید' به نشست سه جانبه روز گذشته روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه در تهران اشاره کرد و نوشت: اردوغان، پوتین و روحانی در مذاکرات تهران بر ضرورت خلع سلاح تروریست ها در ادلب تاکید کردند.
از دیگر رسانه های این کشور می توان به روزنامه حریت اشاره کرد که به انعکاس خبر نشست سه جانبه تهران پرداخت و با درج تیتر 'سورپرایز نشست تهران' به سخنان اردوغان در این اجلاس پرداخت و نوشت: اردوغان خواهان آتش بس در ادلب شد و تاکید کرد که حمله به این شهر به فاجعه انسانی تبدیل می شود و ترکیه مسوول پذیرش آوارگان سوری نخواهد بود.
رییس جمهوری ترکیه طی اظهارات خود در نشست تهران بر ضرورت برقراری آتش بس در ادلب تاکید کرد که این موضوع به تیتر اصلی روزنامه وطن بدل شد به طوری که این رسانه با درج عنوان 'آتش بس شرط است' نوشت: این واقعیتی انکارناپذیر است که با حمله ارتش سوریه به ادلب، بسیاری از ساکنان این منطقه برای نجات جان خود فرار خواهند کرد و روانه مرزهای ترکیه می شوند که این امر برای کشورمان دردناک خواهد بود.
این رسانه به نقل از اردوغان نوشت: ما خواهان آتش بس در ادلب هستیم و تاکید دارم که ترکیه نمی تواند موج جدید آوارگان و مهاجران سوری را بپذیرد.
روزنامه وطن در انتشار خبر خود نیز اشاره کوتاهی به مخالفت ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه با پیشنهاد اعلام آتش بس در ادلب کرد.
روزنامه ترکیه تیتر متفاوتی را برای خبر منتشره خود در خصوص نشست تهران برگزید و آن را 'درس بزرگ انسانیت در مقابل چشم جهانیان' توصیف کرد.
به نوشته این رسانه، نشست روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه در تهران می تواند گام مهمی در حل بحران سوریه باشد و البته همه جهانیان شاهد بودند که اردوغان چه تلاش فراوانی در مذاکرات برای ممانعت از یک فاجعه انسانی و راه افتادن دریای خون در این کشور کرد.
روزنامه تقویم با درج عنوان 'تمبر اردوغان' به تشریح نشست سه جانبه تهران پرداخت و نوشت: رییس جمهوری کشورمان از پوتین و روحانی خواست که در ادلب اعلام آتش بس شود و جهانیان با حبس نفس در سینه شاهد این رویداد مهم سیاسی بودند.
این رسانه همچنین اشاره مختصری به سخنان طرفین نشست سه جانبه کرد و افزود: حسن روحانی رییس جمهوری ایران بر خروج نیروهای مورد حمایت آمریکا از شرق فرات تاکید داشت و ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه نیز اولویت را در پاکسازی کامل سوریه از وجود تروریست ها دانست.
روزنامه استار از رسانه های نزدیک به حزب حاکم ترکیه با درج تیتر 'درس حساسیت انسانی به جهان' به تشریح نشست سه جانبه تهران پرداخت و نگرانی اردوغان از بروز فاجعه انسانی در ادلب در صورت حمله ارتش سوریه به این شهر را برجسته نشان داد.
به نوشته این رسانه، مذاکرات روسای جمهوری ایران، ترکیه و روسیه در فضایی صمیمی برگزار شد و در پایان بیانیه ای 12 ماده ای با محوریت حل بحران ادلب از طریق سیاسی منتشر شد.
از دیگر رسانه های نزدیک به حزب حاکم ترکیه می توان به روزنامه صباح اشاره کرد که عنوان 'نمی خواهیم ادلب به دریای خون تبدیل شود' را برای انعکاس خبر نشست تهران برگزید.
صباح به نقل از اردوغان نوشت: حمله ارتش سوریه به ادلب، یک فاجعه و تراژدی انسانی را به بار می آورد و باید ما به دنبال راه معقولی برای حل مشکل ادلب باشیم.
این رسانه نزدیک به دولت ترکیه به سخنان حسن روحانی رییس جمهوری کشورمان نیز اشاره کرد و این بخش از اظهارات وی مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از منطقه را در خبر منتشره خود برجسته کرد.
انتشار خبر نشست سه جانبه تهران در اغلب رسانه های خبری ترکیه پوشش داده شد به طوری که روزنامه پستا نیز از آن غافل نبود و عنوان 'شطرنج ادلب' نوشت: رجب طیب اردوغان به صورتی مکرر از عواقب حمله ارتش سوریه به ادلب سخن گفت و به این طریق نگرانی های خود را درباره خونریزی مجدد در سوریه ابراز کرد.
این رسانه افزود: رییس جمهوری ایران از تدابیر لازم برای جلوگیری از آسیب رسیدن به ساکنان ادلب سخن گفت و پوتین نیز بر پاکسازی تروریست ها در ادلب تاکید کرد.
روزنامه آیدینلیک نیز که به حزب وطن ترکیه نزدیک است، با برگزیدن عنوان 'تروریست ها سلاح هایشان را بر زمین بگذارند' بر تاکید روسای جمهوری سه کشور ایران، روسیه و ترکیه در پاکسازی تروریست ها از سوریه را برجسته کرد.
به نوشته این رسانه، جدیت در مذاکرات سه جانبه و در کنار آن گفت و گوها و بیانیه 12 ماده ای این نشست سه جانبه، پیام آشکاری به آمریکا بود تا آرام آرام از منطقه خارج شود.
روزنامه آکشام با درج عنوان 'رییس، آتش بس خواست' به طور مستقیم به اظهارات اردوغان در این اجلاس اشاره کرد و نوشت: اصرار اردوغان بر افزودن اعلام آتش بس در بیانیه پایانی، روحانی و پوتین را قانع کرد.
روزنامه ینی آکیت نیز از رسانه های نزدیک به مواضع دولت ترکیه است و عنوان 'توافق بر سر راه حل سیاسی' نوشت: خواست اردوغان مبنی بر برقراری آتش بس در ادلب، مهر تاییدی در پایان این مذاکرات بود.
به نوشته این رسانه، مذاکرات تهران به واقع درس بزرگی به جهانیان برای حل مشکلات گوناگون از طریق گفت و گوهای سیاسی داد.
روزنامه ینی شفق از رسانه های بسیار نزدیک به دولت ترکیه نیز به تشریح مبسوط این رویداد سیاسی در تهران پرداخت و با درج تیتر 'راه حل سیاسی سقوط نکند' نوشت: نشست سه جانبه روسای جمهوری ایران، روسیه و تهران در نهایت با انتشار بیانیه ای با محوریت حل مشکل ادلب از طریق سیاسی پایان یافت.
به نوشته این رسانه، اردوغان در اظهارات خود پنج بار خواهان برقرای آتش بس در ادلب شد و اصرار وی طرفین را به حل مشکل ادلب از بدون درگیری مجاب کرد.
همه روزنامه های امروز در وبسایت خود پیام توئیتری رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه پس از اجلاس روز گذشته تهران را منعکس کرده و ب نقل از وی نوشتند: 'در حالی که کشته شدن هزاران انسان بی گناه در راستای منافع رژیم(اسد) نادیده گرفته می شود، ما نمی توانیم شریک این بازی و یا تنها نظاره گر آن باشیم.'(اینجا)
اردوغان در این پیام توئیتری همچنین نوشت: 'امروز در راستای اجلاس تهران، ترکیه به وضوح در خصوص روش ها و راهکارهایی که بدون در نظر گرفتن امنیت جانی شهروندان سوریه و تنها با هدف ریختن آب به آسیاب گروه های تروریستی عمل می کند، موضع خود را ابراز داشته است.'
رسانه‌های روسیه به گزارش دیپلماسی رسانه ای سفارت کشورمان در مسکو، اکثر رسانه های روسیه با پوشش اظهارات روسای جمهوری سه کشور عضو آستانه، بیانیه پایانی این نشست را منتشر کردند.
پایگاه اطلاع رسانی لایف روسیه با استناد به اظهارات ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری این کشور، اعلام کرد که مذاکرات تهران در فضایی سازنده و کارآمد برگزار شد و سران سه کشور بر توافق تدریجی در خصوص ادلب رضایت دادند و همچنین از تروریست ها خواستند که سلاح خود را بر زمین بگذارند.
براساس گزارش این رسانه، سه کشور همچنین توافق کردند هماهنگی های خود را برای تامین کمک های بشر دوستانه بیشتر کنند و علاوه بر این پوتین تاکید کرد که هم اکنون در سوریه شرایط برای بازگشت یک میلیون پناهنده فراهم شده است.
اینترفاکس روسیه نیز در گزارشی به انتقاد سران آستانه از تلاش ها در جهت تضعیف دولت قانونی سوریه به بهانه مبارزه با تروریسم اشاره کرد و با ارجاع به بند دوم بیانیه پایانی گزارش داد که در آن رهبران روسیه، ایران و ترکیه در برابر تلاش در جهت تضعیف حاکمیت سوریه و ایجاد 'واقعیت های جدید' به بهانه مبارزه با تروریسم، اعتراض کردند.تشریح بندهای مختلف بیانیه تهران، به مهمترین بخش خبری اینترفاکس تبدیل شد.
روزنامه ودمستی روسیه نیز اعلام کرد که طرفین چشم‌اندازهای حل و فصل درگیری، اقدام در جهت کمک انساندوستانه برای بازسازی کشور پس از جنگ و مبارزه با تروریسم را بررسی کردند و به طور خاص در خصوص ادلب در این نشست گفت وگو شد.
براساس گزارش این رسانه، کشورهای غربی بیم دارند حمله به آخرین تکیه گاه اپوزیسیون می‌تواند به بزرگترین فاجعه انسانی طی جنگ داخلی سوریه تبدیل شود.
ایگور سوبوتین در روزنامه نزاویسیمایا گازتا با اشاره به نشست تهران گفته است: ادلب موضوع اصلی اجلاس سران ایران، روسیه و ترکیه در تهران بود.
به گفته وی، بقایای واحدهای افراط گرا می‌توانند به بهانه‌ای برای تصفیه آخرین استان خارج از کنترل سوریه تبدیل شوند، هرچند مسئله ادلب در جلسه شورای امنیت سازمان ملل هم بررسی می شود ولی در جامعه جهانی درک می شود که تمامی حل و فصل 'اوضاع روی زمین' در دست گروه سه‌گانه آستانه قرار دارد.
به عقیده این کارشناس، ترکیه مدت طولانی ضامن امنیت اپوزیسیون معتدل در ادلب بود اما اینک موضع رهبری ترکیه چندان پایدار نیست که بتواند بر امری اصرار کند، علت این اوضاع سردی روابط ترکیه با غرب است.
آنتون مارداسوف صاحبنظر شورای روابط بین‌الملل روسیه نیز با اشاره به نشست تهران معتقد است حمله باعث روانه شدن موج جدید آوارگان به ترکیه می‌شود در حالی که ترکیه می‌خواهد همه آوارگان را به سوریه برگرداند.
ترکیه هم برای حفظ اهرم فشار بر دمشق و هم باز داشتن جدایی طلبی کردها به حضور بلندمدت در سوریه علاقه‌مند است.
این صاحبنظر می‌گوید روسیه می‌خواهد قابلیت ایفای نقش به عنوان صلح جو را به نمایش بگذارد ولی به عملیات گسترده در ادلب علاقه‌مند نیست زیرا این امر به شرکت نیروهای روس نیاز خواهد داشت. فعلا تصرف جاده اصلی استان و ترتیب دادن عملیات علیه هیات تحریر شام و آشتی با گروه‌های اپوزیسیون در نظر است و این سناریو برای ترکیه و روسیه هم قابل قبول خواهد بود.
یلنا یگووا در روزنامه ماسکوفسکی کامسامولتس با اشاره به اختلاف نظر ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان در خصوص ادلب آورده است: ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه که چندی پیش یکدیگر را محکم در آغوش گرفته بودند، دوباره در آستانه دعوای بزرگ قرار دارند.
به گفته وی، مقامات سوریه معتقدند تروریست ها در این استان سنگر گرفته‌اند و مایلند به کمک ایران و روسیه این 'لانه زنبور' را از میان بردارند، ولی این مقاصد با منافع ترکیه اختلاف دارد، منافع ترکیه در این مورد با منافع ایالات متحده هماهنگی دارد، همچنین کنترل ادلب به اردوغان اجازه می‌دهد کردها را مهار کند و این امر برای وی خیلی مهم‌تر از نابودی تروریست‌ها است.
به همین دلیل مقامات ترک برغم روابط اتحادی با ایران و روسیه، به کرات تاکید کرده اند که از عملیات ادلب حمایت نمی‌کنند.
یکی از دلایلی که رسما بیان می‌شود عدم تمایل به روانه شدن آوارگان به ترکیه دستخوش بحران اقتصادی است.
کریل سمیونوف صاحبنظر شورای روابط بین‌الملل روسیه در روزنامه کمرسانت نوشته است: ترکیه بیم دارد دمشق پس از تصرف ادلب به این عملیات اکتفا نکرده و در اراضی شمال حلب که در اشغال ترکیه است چشم بدوزد.
به گفته وی، ترکیه می‌خواهد بخش اعظم ادلب را به عنوان 'بالش امنیتی' حفظ کند. گفته می‌شود مقامات سوریه فقط بخشی از نواحی ادلب را می‌توانند تحت کنترل خود قرار دهند و بقیه تحت کنترل ترکیه و اپوزیسیون مسلح باقی خواهد ماند.
راشاتودی که از ابتدای ورود پوتین به تهران اخبار نشست سه جانبه را لحظه به لحظه گزارش می کرد، در گزارش پایانی خود پیرامون نشست سران آستانه در تهران نوشت که این نشست با درخواست از تروریست ها برای کنار گذاشتن سلاح هایشان پایان یافت.
روزنامه گازتا نیز در جمع بندی دیدار دیروز نوشت: رهبران روسیه، ایران و ترکیه اعلامیه مشترک خود را پس از جلسه در تهران پذیرفتند و همچنین توافق کردند که یک کنفرانس بین المللی درباره مشکل پناهندگان سوری و افراد آواره سوری برگزار کنند با این وجود در خصوص آخرین استان که خارج از کنترل دمشق است، توافق حاصل نشد اما مشخص است که سه کشور به دنبال پیروزی نظامی در سوریه هستند چرا که چنین کنفرانس هایی برای رسیدن به اهداف تعیین شده برگزار می شود.
رسانه‌های خبری جهان به گزارش ایرنا، خبرگزاری فرانسه نوشت: به گفته ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه، وی به همراه رهبران ترکیه و ایران روز جمعه در نشست تهران، ایجاد ثبات تدریجی در ادلب سوریه را به بحث گذاشتند.
این خبرگزاری با اشاره به بیانیه پایانی نشست افزود، سران سه کشور با تاکید بر لزوم «کاهش تنش‌ها در ادلب» تصمیم گرفتند که «با تکیه بر روح همکاری در فرمت آستانه» به این موضوع بپردازند.
این رسانه تاکید کرد: سه کشور حاضر در این نشست، تضمین‌کنندگان روند صلح آستانه هستند؛ گفت وگوهایی که پس از ورود مسکو به جنگ داخلی سوریه در سال 2015 آغاز شد و به ایجاد مناطق کاهش تنش انجامید.
رویترز دیگر رسانه‌ای بود که در گزارشی تفصیلی به بازتاب نشست روز جمعه تهران پرداخت؛ این رسانه نوشت: رجب طیب اردوغان، ولادیمیر پوتین و حسن روحانی به عنوان بازیگران کلیدی جنگ سوریه، در بیانیه‌ای توافق کردند که راه‌حل نظامی برای درگیری‌ها سوریه وجود ندارد و این وضعیت تنها با یک روند سیاسی برخاسته از مذاکرات پایان خواهد یافت.
این رسانه با توجه نشان دادن به درخواست رئیس جمهوری ترکیه برای ایجاد آتش بس، به اظهارات همتای روسی و ایرانی وی اشاره کرد و نوشت: روحانی گفت که سوریه باید بر تمام خاک خود تسلط دوباره یابد.
رویترز نوشت: گفت وگوها در تهران، بزنگاهی در تاریخ هفت ساله جنگ این کشور است که تاکنون به کشته شدن بیش از نیم میلیون نفر و آواره شدن 11 میلیون تن دیگر انجامیده است.
این رسانه همچنین با اشاره به دیدار رئیس جمهوری روسیه با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، ادامه داد: رهبر عالی ایران به پوتین گفت که ایران و روسیه می‌توانند با همکاری یکدیگر، آمریکا را مهار کنند.
راشاتودی هم دیگر رسانه‌ای بود که در چندین گزارش، به بازتاب تحولات مرتبط پرداخت و نوشت: سران روسیه، ترکیه و ایران توافق کردند که در کنار مبارزه با تروریسم، تلاش‌های خود را برای پیشرفت گفت وگوهای بین سوری و بهبود وضعیت انسانی در این کشور بیشتر کنند.
این رسانه با اشاره به اظهارات پوتین افزود: مسکو، تهران و آنکارا نقش مهمی در تلاش‌های منسجم برای بهبود وضعیت انسانی در سوریه، بازسازی افتصادی این کشور و حل مشکلات حاد اجتماعی دارند.
راشاتودی همچنین بخش‌هایی از صحبت‌های رهبر انقلاب اسلامی در رابطه با آمریکا را برجسته کرد و ادامه داد: رهبر ایران همچنین گفت که دو کشور زمینه‌های بسیاری برای توسعه همکاری‌های دوجانبه از جمله در حوزه انرژی و زیرساخت‌های ریلی دارند.
این رسانه در بخش دیگری نوشت: در جریان این نشست، روحانی و اردوغان در موضع انتقادی خود علیه حضور نظامی آمریکا در سوریه متحد بودند. رئیس جمهوری ایران بارها بر نقش نفوذ خارجی در تشدید تنش‌ها در جنگ تاکید کرد و از آمریکا خواست نیروهای خود را که به صورت غیرقانونی وارد خاک سوریه شده اند، خارج کند.
هفته نامه تایم آمریکا با بازتاب نشست سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه به سخنان رئیس جمهوری ایران اشاره کرد و نوشت: روحانی خواستار خروج فوری نیروهای آمریکایی از سوریه شد. آمریکا نزدیک به 2 هزار نیروی نظامی در این کشور مستقر کرده است.
این رسانه افزود: هر یک از سه کشور، منافع متفاوتی در سوریه دارند. برای روسیه و ایران به عنوان هم‌پیمانان دولت سوریه، بازپس‌گیری ادلب امری حیاتی و بنا به دیدگاه این کشورها، تکمیل پیروزی نظامی آنها در جنگ داخلی سوریه پس از بازپس‌گیری تقریبا تمامی شهرهای بزرگ این کشور است.
تایم می‌نویسد: استان ادلب و مناطق اطراف آن محل سکونت نزدیک به سه میلیون نفر است.
آسوشیتدپرس دیگر رسانه آمریکایی بود که نشست روز جمعه سران ایران، روسیه و ترکیه در تهران را گزارش کرد و اخبار آن، در دیگر رسانه‌های آمریکایی همچون فاکس نیوز و ای‌بی‌سی‌نیوز هم مورد استفاده قرار گرفت.
آسوشیتدپرس نوشت: نشست تهران می‌تواند نشان دهد که آیا دیپلماسی قادر است مانع اقدام نظامی مورد انتظار در استان شمال غربی سوریه شود یا نه.
این رسانه افزود: روحانی رئیس جمهوری ایران تاکید کرد که مبارزه در سوریه و به ویژه ادلب باید تا ریشه‌کن شدن گروه‌های افراطگرا ادامه یابد.
آسوشیتدپرس همچنین سخنان «استفان دی میستورا» نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه را بازتاب داد که روز جمعه در جلسه شورای امنیت بیان شده بود.
دی میستورا گفت: پیام نشست تهران این است که ایران، روسیه و ترکیه قصد ادامه گفت وگوها برای جلوگیری از یک فاجعه احتمالی در ادلب را دارند.
وی پیشنهاد داد که سه کشور حاضر در این نشست، ضامن طرح خروج داوطلبانه همه جنگجویان از مناطق اشغالی باشند. سران سه کشور در بیانیه پایانی نشست، بر پایبندی خود به حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و همچنین اهداف و اصول منشور ملل متحد تاکید و تصریح کردند که این اصول باید از سوی همگان محترم شمرده شود.
رسانه‌های عربی خبرگزاری رسمی سوریه (سانا) با بازتاب دیدار رهبر انقلاب با پوتین گزارش داد: رهبر انقلاب اسلامی ایران حضرت آیت الله سید علی خامنه ای، همکاری ایران و روسیه در موضوع حل بحران سوریه را یک نمونه برجسته و یک تجربه بسیار خوب از همکاری دوجانبه به معنای واقعی کلمه، هم افزایی دانستند.
ایشان گفتند : آمریکا به خواسته های خود در سوریه نرسید و شکست سختی خورده است.
المیادین لبنان دیدار مقام معظم رهبری با اردوغان مورد توجه این شبکه تلویزیونی لبنانی قرار گرفت و نوشت: رهبر عالی ایران در دیدار رجب طیب اردوغان گفت: آنکارا و تهران دو کشور قدرتمند منطقه هستند، لذا شایسته است که همکاری های سیاسی و اقتصادی آنها با یکدیگر توسعه پیدا کند.
المیادین گزارش داد: رهبر ایران در ادامه تاکید کرد که اتحاد و همکاری کشورهای اسلامی می تواند زمینه ساز حل و فصل مشکلات منطقه باشد.
پایگاه خبری فرات نیوز عراق نوشت : در بیانیه پایانی تهران بر یکپارچگی سوریه و مبارزه با تروریسم به ویژه در استان ادلب تاکید شده است.
این پایگاه خبری عراقی با تمرکز بر بیانیه پایانی اجلاس تهران گزارش داد: رئیسان جمهوری ایران، روسیه و ترکیه با تاکید بر تعهدشان بر یکپارچگی سوریه، حاکمیت ارضی آن، مبانی و منشور سازمان ملل متحد، خواستار ضرورت پایبندی تمامی طرف ها به این موضوع شدند.
روزنامه الیوم السابع گزارش داد: رئیس جمهوری ایران در اجلاس سه جانبه تهران در باره سوریه گفت : حضور ما در سوریه به درخواست دولت سوریه است و مشروعیت دارد.
پایگاه اینترنتی این روزنامه مصری افزود: دکتر روحانی با قانونی خواندن حضور (مستشاری) ایران در سوریه، اعلام کرد که این موضوع به درخواست دولت دمشق صورت گرفته است.
رویترز عربی گزارش داد: آیت الله خامنه ای رهبر عالی ایران در دیدار ولادیمیر پوتین پس از اجلاس سه جانبه درباره سوریه نوشت : ایران و روسیه می توانند با یکدیگر برای مهار آمریکا همکاری کنند.
رهبر عالی ایران افزود: یکی از اموری که دو طرف می توانند با یکدیگر همکاری داشته باشند، مهار آمریکاست؛ زیرا یک خطر برای بشریت است و امکان مهار آن هم وجود دارد.
بخش عربی راشا تودی گزارش داد: آیت الله خامنه ای خطاب به پوتین گفت که ایران و روسیه می توانند برای ممانعت آمریکا با یکدیگر کار کنند.
به گزارش (روسیا الیوم) با بازتاب دیدار پوتین با رهبر انقلاب اسلامی گزارش داد: رهبر عالی ایران خطاب به رئیس جمهوری روسیه گفته است که یکی از موضوعاتی که دو طرف می توانند با یکدیگر همکاری داشته باشند، مهار آمریکاست، زیرا آمریکا خطری برای بشریت است و امکان مهار آن نیز وجود دارد.
بخش عربی خبرگزاری آناتولی ترکیه با انتشار تیتری حاوی سخنان مقام معظم رهبری در دیدار اردوغان، همکاری میان دو کشور مسلمان را محور خبر خود قرار داد و به برجسته سازی همکاری اقتصادی و سیاسی میان دو کشور پرداخت.
این رسانه ادامه داد: رهبر عالی ایران خواستار تقویت نقاط مشترک میان آنکارا و تهران شد و از اردوغان به خاطر مواضعش در قبال مسلمانان روهینگیا قدردانی کرد.
به گزارش ایرنا، در همین حال روزنامه و رسانه ها در لبنان با توجه به رویکرد سیاسی خود به پوشش خبری این نشست پرداختند، ولی تمامی آنها اذعان داشتند که به دلیل نزدیک بودن «نبرد ادلب»، اجلاس تهران از اهمیت ویژه ای برخوردار بود.
«حسن روحانی» رئیس جمهوری ایران، «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه و «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه عصر جمعه در پایان نشست سه جانبه صلح سوریه در تهران بر عزم خود مبنی بر ادامه همکاری برای نابودی گروه های تروریستی تاکید کردند.
فرصتی برای مصالحه روزنامه «الاخبار» لبنان، با انتخاب عنوان «نشست تهران: فرصت آخر برای مصالحه پیش از نبرد ادلب» نوشت: سران سه کشور در سخنانی، ضمن بررسی آینده ادلب و سوریه، پایبندی خود را در حمایت از مصلحت های دارای اولویت بیشتر اعلام کردند.
این روزنامه افزود: رئیس جمهوری روسیه بر ضرورت گام برداشتن در جنگ علیه گروه های تروریستی در منطقه ادلب اصرار ورزید و پس از آن بر فرایند سیاسی تاکید داشت. در حالی که اردوغان همتای ترک او تلاش کرد تا روی طرح خود در اعلام آتش بس تمرکز داشته باشد.
اما روحانی رئیس جمهوری ایران، بر حق نظام سوریه در بازپس گیری سراسر سرزمین های خود تاکید کرد و عقب نشینی و خروج نیروهای بیگانه ای را که به صورت غیرقانونی در سوریه حضور دارند، ضروری دانست و به شکل خاص به نیروی های آمریکایی اشاره کرد.
الاخبار همچنین رد علنی پیشنهاد اردوغان با عنوان آتش بس در ادلب را نقطه برجسته این نشست بر شمرد، طرحی که به نوشته این روزنامه، رئیس جمهوری ترکیه سعی در خارج کردن 12 گروه مسلح از جمله «تحریر الشام» از ادلب و انتقال آنها به مناطق تحت اشراف خود را دارد.
اختلاف نظر روزنامه «الجمهوریه» لبنان روی موضوع اختلاف در نشست تمرکز کرد و عنوان زد: نشست تهران، اختلافات بر سر ادلب را حل نکرد، بهبود وضع با «روح همکاری».
الجمهوریه لبنان نوشت: روسای جمهوری ایران، ترکیه و روسیه در نشستی که در تهران برگزار شد، در عبور از اختلاف های خود بر سر استان ادلب سوریه شکست خوردند. جایی که آخرین پایگاه جهادی ها و جنگجویان معارض است و مورد تهدید هجوم قریب الوقوع ارتش سوریه به آن است. این نشست شاهد درگیری لفظی میان رئیس جمهوری ترکیه و روسیه بر سر آتش بس در ادلب بود. در صحنه ای نادر، اختلاف نظر دو طرف که به شکل تنگاتنگ همکاری دارند، بر سر سوریه نمایان شد.
این روزنامه لبنانی در ادامه آورد که اردوغان خواستار برقراری آتش بس در ادلب سوریه برای حفاظت از مردم غیرنظامی شد، اما این پیشنهاد با مخالفت رئیس جمهوری روسیه مواجه شد و روحانی نیز موضع پوتین را تایید کرد.
روزنامه «المستقبل» لبنان ترجیح داد، عکس و خبر حوادث بصره را برجسته تر از اجلاس تهران نمایش دهد. این روزنامه در زیر عنوان «ایران در بصره سوخت»، خبر اجلاس تهران را روی محور اختلاف ها تنظیم کرد و نوشت: نشست تهران؛ هیچ توافقی روی ادلب نشد.
روزنامه «النهار» نیز در اقدامی مشابه به مساله اختلافات در نشست پرداخت و نوشت که در میان اختلاف نظرها در تهران، حمله به ادلب همچنان ترجیح دارد. اردوغان در تلاش برای ایجاد آتش بس بود، اما پوتین خطاب به او گفت که فکر نمی کنم تروریست‌های «داعش» و «جبهه النصره» اینجا نماینده داشته باشند.
شفافیت نشست «البناء» دیگر روزنامه مهم لبنانی، اما به این مساله از زاویه دیگری پرداخت و در عنوان خود اینگونه نوشت که پوتین و روحانی مساله حرکت به سوی نبرد ادلب را نهایی کردند و اردوغان ضمانت هایی برای بعد از آن را خواست.
البناء، نشست تهران را نخستین نشست در این نوع توصیف کرد، چرا که به صورت کامل به معرض دید جهانیان گذاشته شد و نگاه ها را به سمت خود جذب کرد.
این روزنامه لبنانی پس از برجسته کردن شفافیت اجلاس تهران، نوشت که در این نشست هیچ تسامحی با گروه های تروریستی نشد. همچنین البناء نبرد ادلب را مقدمه ای برای آزادسازی کامل سوریه، دانست و گام بعدی را نبرد در شرق فرات برای نیروهای بیگانه عنوان کرد.
در آخر سوالی که همچنان بی پاسخ ماند، اینست که آیا اردوغان با تهران و مسکو همراهی خواهد کرد؟ آیا آمریکا به ادلب حمله خواهد کرد؟ برای درک بهتر شرایط داخلی و خارجی سوریه، همچنین اوضاع ادلب گفتگوی تفصیلی خبرآنلاین، با یک پژوهشگر و کارشناس خاورمیانه را اینجا بخوانید.