آل اسحاق: بازیگران در عراق روزانه تغییر می‌کنند
رئیس اتاق مشترک ایران و عراق گفت: عربستان عامل عمده تشنج در عراق است و حالا با لابی گری، هزینه‌ای را که برای پرورش و تقویت داعش انجام می‌داد، صرف حمایت از فعالین اقتصادی خود برای سرمایه گذاری در این کشور کرده است.
خبرگزاری تسنیم: بعد از شکست داعش در عراق، حالا نوبت بازسازی فرا رسیده است، اما آنچه در روند این بازسازی خودنمایی می‌کند، تکاپوی کشور‌هایی است که در جنگ علیه داعش حضور نداشتند و اکنون برای سرمایه گذاری دست پیش را گرفته اند تا پس نمانند. اگرچه رابطه ایران با عراق در سطح خوبی قرار دارد، اما در شرایط فعلی، تمامی کشور‌ها تلاش دارند، منافع اقتصادی خویش را با ورود به بازار عراق تنظیم کنند و به همین علت سرمایه گذاران ایرانی باید خود را با شرایط فعلی این بازار تطبیق داده و خواست عراقی‌ها مبنی بر خودکفایی و مشارکت در تولید را برآورده سازند.
در این رابطه با یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق مشترک ایران و عراق به گفتگو پرداخته ایم. این گفتگو را در زیر می‌خوانید:
*همان طور که می‌دانید جمهوری اسلامی ایران در جنگ علیه داعش در عراق حضور داشت و در دوران بازسازی هم در این کشور حاضر خواهد بود. به اعتقاد شما چگونه می‌توانیم حضور خود را برای سرمایه گذاری تثبیت کنیم؟
بازار عراق، برای ایران و سایر کشور‌های منطقه بسیار بزرگ است و به دلایل مختلف تا ۱۵ یا ۲۰ سال دیگر بزرگترین بازار منطقه در حوزه سرمایه گذاری و همکاری‌های اقتصادی و تجاری خواهد بود، برهمین اساس در همه حوزه ها. زمینه فعالیت وجود دارد. از سوی دیگر باید در نظر داشت، برای نوسازی و بازسازی عراق حداقل سرمایه گذاری ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد دلاری لازم است که امکان تامین آن وجود دارد. همچنین سرمایه گذاری در عراق برای ما مزیت‌هایی دارد. به دلیل همسایگی، سابقه تاریخی، فرهنگ همگن، ارتباطات و مرز‌های طولانی و شرایط متعدد دیگر و اینکه سطح نیاز آن‌ها از نظر کیفیت و استاندارد‌های لازم با سطح آن چیزی که ما در کشور داریم، هماهنگ است. البته این را هم بدانید که محور سیاست آینده دولت عراق بر مسئله خودکفایی استوار است. این کشور می‌خواهد در صنایع و تولیداتش خودکفا بشود.
ضمن اینکه در حال حاضر شرکت سایپا و ایران خودرو در این کشور موفق هستند، به دلیل اینکه همان جا تولید می‌کنند و برند خودشان را دارند، ضمن اینکه برند ما هم هست. قطعات تولید می‌کنند و نیازی به تامین قطعه نیست. در حال حاضر بازارمان خوب است و حجم مبادلات ایران و عراق در بخش کالایی ۶/۵ میلیارد دلار است و در واقع ۶/۵ میلیارد دلار صادرات انجام شده است. در زمینه انرژی، برق و گاز هم مجموعا بین ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار صادرات داریم که پیش بینی ما برای روابط اقتصادی با این کشور ۲۰ میلیارد دلار است.
بسیاری از کشور‌های محافظه کار در جنگ عراق حضور نداشتند و حالا برای سرمایه گذاری وارد شده اند؛ بنابراین فعالین اقتصادی ما باید بدانند که رقیب دارند، ضمن اینکه بازار عراق؛ اتوبان نیست. جاده سنگلاخی است و الزاماتی دارد. تجربه ما نشان می‌دهد، کسانی در عراق موفق هستند که در این کشور دفتر و نماینده دارند، زیرا قوانین و مقررات، شرایط و آدم‌ها و بازیگران روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه تغییر می‌کنند.
*گفته می‌شود، یکی از طرح‌های جذاب برای ایرانی‌ها ساخت کنتور‌های برق و استفاده از انرژی‌های خورشیدی و بادی است، دیدگاه شما چیست؟
یکی از مشکلات اساسی عراق، مسئله نفت، گاز، انرژی و برق است. این‌ها در توزیع شبکه برق مشکل دارند که ما می‌توانیم کمک کنیم و هم در تامین برق، چون نیروگاه هایشان کم است و جوابگو نیست و گاهی برق را از کشور‌های همسایه خریداری می‌کنند و یکی دیگر از بازار‌های بزرگ، ایجاد نیروگاه هاست که برخی در نجف و بغداد مشغول شده اند.
جمهوری اسلامی بالغ بر ۹۰ درصد یک نیروگاه اعم از قطعات و ماشین آلات و دانش را در اختیار داشته و می‌تواند به راحتی ارزانتر از کشور‌های دیگر در عراق نیروگاه ایجاد کند. انتقال برق هم به صورت مستقیم در حال انجام است. در زمینه استفاده از انرژی‌های نو مثل انرژی‌های خورشیدی و بادی هم امکان سرمایه گذاری وجود دارد، هوا، آفتاب و زمین‌های مسطح از الزامات استفاده از انرژی خورشیدی و آفتابی است و از سوی دیگر ما دانش و تولید را در اختیار داشته و می‌توانیم با یکدیگر همکاری کنیم؛ بنابراین در رابطه با ایجاد نیروگاه‌ها به منظور توسعه و اصلاح شبکه‌های توزیع برق با الزامات و صنایع مورد نیاز اعم از کنتور و سیم و ... در زمینه نیرو‌های جدید خورشیدی و بادی می‌توانیم از فرصت استفاده کنیم.
سرمایه گذاری در زمینه برق هم توجیه دارد. تولید برق برای ما به دلیل داشتن انرژی‌های فسیلی، نفت و گاز؛ ارزانتر و اقتصادی است و این مسئله سرمایه گذاری و درآمدی بزرگ برای کشور ما خواهد بود.
* از میان اقلام صادراتی ایران به عراق، سیمان بیشترین آمار را به خود اختصاص داده، به اعتقاد شما ظرفیت در این زمینه وجود دارد؟
ببینید اینکه عراق به سیمان، ۴۰ میلیون تن کمتر یا بیشتر نیاز دارد، رقم بسیار بالایی است، اما واقعیت این است که این کشور به دلیل نوسازی و بازسازی و اقدامات عمرانی احتیاج به سیمان دارد و تاکنون هم یکی از اقلام عمده صادراتی همان طور که اشاره کردید، سیمان بوده، اما تحت همان سیاست خودکفایی که می‌خواهند دنبال کنند، واردات سیمان را ممنوع کرده است. بعضی واحد‌های ما مثل واحد سیمان ایلام که نزدیکترین سیمان به مرز عراق هست به دلیل عدم اجازه ورود سیمان به عراق، ضربه می‌بینند. در حال حاضر این واحد‌ها با ۶۰ یا ۶۱ درصد ظرفیت خود تولید می‌کنند، اما به دلیل عدم صادرات به بازار عراق، متوقف شده اند، باید در این زمینه با عراق به تفاهم برسیم تا در ظرفیت‌های ما شریک شده و سیمان را در ایران تولید کنند و به کشور خودشان ببرند. ولی اینکه عراق احتیاج به سیمان دارد، قطعی است.
* مطابق آماری که حیدرالعبادی ارائه کرده، بازسازی ویرانه‌های جنگ به ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد، چگونه می‌توانیم از این فرصت استفاده کنیم؟
عراقی‌ها می‌خواهند هم تکنولوژی و محصول و هم ارز و دلار بیاوریم و به صورت فاینانس و بلندمدت سرمایه گذاری کنیم. در واقع دنبال تکنولوژی و سرمایه خارجی هستند، ما هم در رابطه با تکنولوژی، ماشین آلات و توان نیروی انسانی هیچ مشکلی نداریم و در این زمینه باید مشارکت داشته باشیم، اما در زمینه تامین مالی اینکه بخواهیم ۵۰ میلیارد دلار برای سرمایه گذاری تعهد کنیم، سخت است. ما در حدود سه میلیارد دلار می‌توانیم تامین مالی انجام دهیم که این قرارداد در حال تنظیم است بنابراین راه حل جبران کسری سرمایه و استفاده از توانایی و آورده‌های خودمان، استفاده از نوعی کنسرسیوم برای فعالین اقتصادی است.
*بسیاری از بخش‌ها در عراق تخریب شده اند و صدور مصالح ساختمانی اهمیت زیادی دارد. ارزیابی شما چیست؟
بله ظرفیت خوبی است و امکان توسعه آن وجود دارد. اگر کسانی می‌خواهند، بلندمدت فکر کنند یا باید به عنوان مثال در ساخت کاشی و مصالح ساختمانی اعم از لوازم بهداشتی و ... مشارکت داشته باشند یا در عراق نمایشگاه فروش یا دفتر نمایندگی داشته باشند و نماینده مطمئن بگیرند.
*به نظر می‌رسد برای سرمایه گذاری در عراق با مسائل متعددی روبه رو خواهیم بود، چه اقداماتی برای تسهیل سرمایه گذاری باید انجام داد؟
توجه به بازار این کشور برای دولت و مسئولین دولتی و حکومتی، تولیدکنندگان، تجار و سرمایه گذاری‌های ما، دارای اهمیت بوده و فرصتی تاریخی است. در این مسیر باید هر کدام از بخش‌های یاد شده، به وظایف خود عمل کنند. این را هم باید در نظر داشت که یکسری وظایف مربوط به دولت و مجموعه حاکمیت ماست، باتوجه به استراتژی‌های بیان شده دولت و حاکمیت قرارشان بر توسعه هست و این توسعه احتیاج به هزینه دارد، اگر دولت بخواهد توسعه روابط با عراق را بدون هزینه انجام دهد، شدنی نیست. به ویژه اینکه توسعه اقتصادی ما با توسعه امنیتی هماهنگ است، یعنی اگر موفقیت‌هایی در حوزه امنیتی و سیاسی در رابطه با ایران و عراق به وجود آمده، به نفع هر دو کشور است و اگر بخواهیم پایدار شود، پایداری فردی آن منوط به توسعه اقتصادی است. طبعا در این زمینه رقبا و دشمنانی داریم، یعنی رقبای ما که رقبای اقتصادی هستند و دشمنان ما آن‌هایی هستند که از داعش حمایت کرده اند و حالا آن هزینه‌ای را که بابت ناامنی در عراق انجام می‌دادند، در حوزه اقتصادی انجام می‌دهند. همان طور که می‌دانید عربستان عامل عمده تشنج در عراق بوده و هست و پولی را که به داعش می‌داده، حالا سوبسید می‌دهد و از فعالین و تاجرین اقتصادی خودش حمایت می‌کند. این کشور در حال حاضر هزینه و لابی گری می‌کند.