چرا نقدینگی در ۱۳ سال ۲۵ برابر شد؟

خبرگزاری تسنیم: غلامرضا مصباحی مقدم با بیان اینکه حفظ ارزش پول ملی هرکشوری از سیاست پولی آن کشور نشات می‌گیرد گفت: اگر رشد نقدینگی به اندازه رشد تولید در نظر گرفته شود ارزش پول ملی حفظ خواهد شد؛ بنابراین با، سیاست پولی و اصلاح آن می‌توان از تداوم رشد نقدینگی جلوگیری کرد. وی منظور از نقدینگی را پول و شبه پول موجود در بین مردم یک کشور عنوان کرد و افزود: پول به صورت اسکناس و شبه پول به شکل الکترونیک در حساب‌های جاری، پس انداز و سرمایه گذاری در بانک‌ها وجود دارد و چک نیز به معنای حواله‌ای برای پرداخت نوعی شبه پول محسوب می‌شود. طی ۱۳ سال نقدینگی ۲۵ برابر شده است این کارشناس اقتصادی درباره میزان رشد نقدینگی در کشور گفت: در سال ۸۴ و در پایان دولت آقای خاتمی مجموعه نقدینگی کشور ۶۳ هزار میلیارد تومان بودکه این رقم امروز به یک تریلیون و ۶۶۰ هزار میلیارد تومان رسیده که از رشد ۲۵ برابری حجم نقدینگی در کشور حکایت دارد. وی با بیان اینکه بودجه سالجاری یک تریلیون و ۱۴۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود اظهار داشت: همانطور که می‌بینید مجموع نقدینگی کشور بسیار به درآمد ملی سالانه کشور نزدیک است. مصباحی مقدم رشد سالانه نقدینگی را ۲۵ تا ۳۰ درصد اعلام کرد و افزود: یکی از عوامل خلق نقدینگی بانک مرکزی و بانک‌های عامل هستند که با انتشار پول پرقدرت که قادر است معادل هفت ونیم برابر میزان واقعی خود خلق پول کند، حجم نقدینگی را افزایش می‌دهند. استقراض دولت و بانک‌های عامل از بانک مرکزی علت افزایش نقدینگی مصباحی مقدم دلیل دیگر افزایش نقدینگی را استقراض از بانک مرکزی عنوان کرد و­ گفت: دولت در این سال‌ها به بهانه‌های مختلف از بانک مرکزی استقراض کرده، مانند آنچه اواخر پارسال برای سامان دهی طلبکاران موسسات مالی رخ داد که بعد‌ها رئیس جمهور گفتند ۱۰ هزار میلیارد تومان از جیب ملت به طلبکاران دادیم. این کارشناس اقتصادی بابیان اینکه اخیرا معلوم شده چندبار دیگر هم دولت از بانک مرکزی به میزان ۳۳ هزار میلیارد تومان برداشت کرده است گفت: این مقدار را اگر در ۷ و ۶ دهم برابر ضرب کنیم مشخص می‌شود چه حجم عظیم نقدینگی در اثر استقراض و برداشت از بانک مرکزی رخ داده است. رئیس ­کمیسیون اقتصادی مجلس نهم بدهکاری بانک‌های عامل به بانک مرکزی را از دیگر دلایل افزایش حجم نقدینگی در کشور عنوان کرد و افزود: هرچند بانک‌های کشور براساس قانون مکلف هستند درصدی از سپرده‌هایی که جذب می‌کنند را نزد بانک مرکزی سپرده کنند، اما بانک‌ها تحت عناوین مختلفی همچون بدهکار ساختن خود به بانک مرکزی از این کار سربازمی زنند و همین عامل تاکنون ۲۴۰ هزار میلیارد تومان خلق نقدینگی به بار آورده است. به گفته مصباحی مقدم با افزایش دارائی‌های خارجی بانک مرکزی و بدهی دولت به این بانک، همینطور بدهی بانک‌های عامل به بانک مرکزی هم پایه پولی بزرگ و بزرگتر شده و هم نقدینگی افزایش یافته است. وی در ادامه توصیه پذیر نبودن بانک مرکزی و ضرورت حفظ استقلال این بانک را راهکار اصلی در توقف رشد نقدینگی اعلام کرد و گفت: اگر رئیس و هیئت عامل بانک مرکزی بتوانند در برابر برداشت از منابع این بانک مقاومت کنند، نقدینگی شکل نمی‌گیرد. این کارشناس اقتصادی گفت: میزان نقدینگی باید با رشد تولید همراه و متناسب باشد و از آنجا که رشد سالانه تولید ما در میانگین ۴۰ سال گذشته حدود ۴ درصد بوده، در نهایت می‌توان رشد سالانه نقدینگی را چیزی حدود ۶ تا ۸ درصد در نظر گرفت. حال آن که در این سال‌ها ۲۰، ​۲۵، ۳۰ و برخی سال‌ها ۳۸ درصد رشد نقدینگی را تجربه کرده ایم. مصباحی مقدم استقراض و بدهی بانک‌های عامل به بانک مرکزی را منشاء ​رشد نقدینگی و حاصل ضعف نظارت بانک مرکزی دانست و گفت: بانک مرکزی باید قدرتمند با بانک‌ها روبرو شود و اجازه سوء استفاده ندهد. تعداد شعب بانک‌ها بیش از استاندارد‌های جهانی مصباحی مقدم با اشاره به این که هم اکنون به ازاء هر ۳۴۰۰ ایرانی یک بانک وجود دارد خواستار کاهش این تعداد شد و گفت: همین تعداد زیاد شعبه موجب شده سرمایه بانک‌ها در قالب خرید شعبه‌های گران بلوکه شود، در حالی که اگر تعداد شعب کاهش یابد سرمایه بانک آزاد می‌شود و نقدینگی بانک و قدرت وام دهی آن را بالا می‌برد. هدایت نقدینگی مهمتر از کنترل نقدینگی وی در عین حال هدایت نقدینگی را مهمتر از کنترل نقدینگی عنوان کرد و ادامه داد: هرچند باران شدید و طولانی مدت موجب جاری شدن سیل می‌شود، اما با ایجاد سیل بند و ذخیره آن می‌توان موجب آبادانی و آبیاری مزارع شد، این نقدینگی فزاینده را هم می‌توان به فرصت تبدیل کرد و به کمک اصلاح نظام بانکی و رونق بازار سرمایه، زمینه استفاده بهینه از این نقدینگی را فراهم آورد. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: تا وقتی پول در بانک یا بورس باشد مصیبت ایجاد نمی‌کند، اما همین که رخنه‌ای ایجاد و از بانک ویا بازار سرمایه خارج شد حکم نقدینگی سرگردان پیدامی کند که هر جا بزند تخریب می‌کند. وی با بیان اینکه دولت باید مشوق‌هایی ایجاد کند تا از این نقدینگی‌ها استفاده شود افزود: اگرچه بانک‌ها کارآمدیشان را در مدیریت نقدینگی از دست داده اند، اما همچنان بازار سرمایه بهترین مکان استفاده از این نقدینگی است، کما این که در چند هفته اخیر هم شاخص‌های بورس رشد فزاینده‌ای داشته است. مصباحی مقدم گفت: بر همین اساس پیشنهاد کرده ایم تا اوراق سلف نفتی عرضه شود تا مردم امکان خرید نفت و مشتقات نفتی دولت را به صورت ریالی و ارزی به دست آورند و مابه التفاوت قیمت امسال و سال آینده نفت را دریافت کنند.