چرا ترکها «آمریکا» را مسئول نابسامانی اقتصادی کشورشان می‌دانند؟
سیاست‌های تحریمی آمریکایی این‌روز‌ها دامن ترکها را هم گرفته، ولی مقامات ترکیه دو رویکرد را در قبال این تحریم‌ها اتخاذ کرده‌اند.
مجله فارس پلاس:سیاست‌های تحریمی آمریکایی این‌روز‌ها دامن ترکها را هم گرفته است. آمریکاییها که مدتی است پس از روی کارآمدن دونالد ترامپ رویکرد اعمال تحریم در قبال بسیاری از کشور‌ها از جمله ایران را اتخاذ کرده‌اند، این بار ترکیه را به بهانه پرونده «برانسون» تحت فشار اقتصادی و سیاسی قرار داده‌اند.
ترامپ هشدار داده بود اگر برانسون آزاد نشود، آمریکا تحریم‌های بزرگی را علیه آنکارا اعمال می‌کند. در اولین گام پس از دستگیری این کشیش که به جاسوسی برای آمریکاییها در جریان کودتای فتح‌الله گولن متهم است، وزارت خرانه‌داری آمریکا عبدالحمید گل وزیر دادگستری و سلیمان سویلو وزیر کشور ترکیه را در لیست سیاه تحریم‌های خود قرار داد.
پس از این تنش، هیاتی از ترکیه برای حل مناقشه به آمریکا سفر کرد که نتیجه‌ای دربرنداشت. اولین نشانه بی‌نتیجه بودن این سفر، توئیت روز جمعه ترامپ بود. او در توئیت خود دستور داده بود تا تعرفه‌ها برای فولاد و آلومینیوم وارداتی از ترکیه ۲برابر شود. ترامپ یک پیش‌بینی هم در این توئیت خود کرده بود: «ارزش واحد پول ترکیه به سرعت در برابر دلار سقوط می‌کند و در مقطع کنونی روابط آمریکا با ترکیه خوب نیست».
رویترز درمورد بحران ارزی آنکارا پس از این تصمیم ترامپ می‌نویسد: «با در نظر گرفتن معیار بدهی‌هایی که در کوتاه‌مدت کشور باید بپردازد، ترکیه وضعیت خوبی ندارد. به عبارت دیگر، آنکارا برای پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت باید یا ذخایر ارزی خود را افزایش دهد و یا بتواند پول بیشتری وام بگیرد که بدهی‌هایش را بپردازد. ترکیه همچنین یک واردکننده عمده انرژی در جهان است و در حال حاضر قیمت‌های نفت و گاز ۵۰ درصد بیش از یک سال گذشته است و همچنان روندی افزایشی را طی می‌کنند. همه این‌ها در شرایطی صورت می‌گیرد که ارزش لیر ترکیه نیز روندی نزولی را طی می‌کند که با اعلام اخیر تحریم‌های آمریکا علیه ترکیه، شرایط بدتری پیدا کرد.»
*اتکا به ظرفیت‌های درون ترکیه
تبعات این وضعیت را در اظهارات مقامات ترک به وضوح می‌توان دید. این اظهارات دو رویکرد دارد. رویکرد داخلی دولت ترکیه در قبال این تحریم‌ها بر جلب مشارکت مردمی و حفظ انسجام ملی در قبال سیاست ضد ترکیه‌ای آمریکاییها متمرکز است.
به نوشته روزنامه حریّت، اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در واکنش به سقوط ۳۰ درصدی ارزش لیر در برابر دلار از ابتدای سال جاری میلادی، می‌گوید: «نقشه‌های متعددی علیه ترکیه وجود دارد؛ نگران آن‌ها نباشید و فراموش نکنید که اگر آن‌ها دلار را دارند، ما هم مردم و خدایمان را داریم». او بر این تاکید کرده که ترکیه در یک جنگ اقتصادی قرار دارد.
اردوغان طی سخنرانی در اولین سفرش به استان «ریزه» بعد از پیروزی در انتخابات ۳ تیر، گفت: «ما بیشتر از گذشته کار می‌کنیم و تلاش خواهیم کرد که ۸۱ استان کشورمان را نوسازی و مدرن‌تر کنیم. بدانید که ما اکنون بهتر از دیروز هستیم و فردا بهتر از امروز خواهیم بود. نگران نباشید.»
همچنین اردوغان که ارزش پول ملی کشور خود را در ماه‌های گذشته دچار کاهش مستمر می‌بیند، ۱۹ مردادماه از مردم خواست که برای مقابله با این روند کاهشی، ارز‌های خارجی خود را به شبکه بانکی ترکیه بفروشند. او این درخواست خود از مردم ترکیه را روز بعد هم تکرار کرد و خواست که دلار‌ها و یورو‌هایی که در اختیار دارند را به منظور حمایت از لیره، پول ملی ترکیه، بفروشند.
رئیس‌جمهور ترکیه چندی پیش هم از مردم کشورش خواسته بود که برای مقابله با روند کاهشی ارز لیر ترکیه، ذخائر طلای خانگی خود را به بانک‌ها تحویل دهند. او گفته بود: «اگر دلار یا یورو زیر بالشت‌های خود دارید، به بانک‌ها بروید و آن را به لیر ترکیه تبدیل کنید. این یک نبرد ملی است».
همین رویکرد که محوریت اصلی آن را رئیس‌جمهور ترکیه برعهده دارد، باعث شد که رویترز در گزارشی میدانی بنویسد: بعد از کاهش ارزش پول ملی ترکیه در برابر دلار، مردم در خیابان‌های استانبول، آمریکا را عامل این بحران می‌دانند.
این رسانه انگلیسی با جوان صندوقدار ۲۳ ساله‌ای مصاحبه کرده و او آمریکا را عامل کاهش ارزش پول ترکیه در برابر دلار و افزایش قیمت مواد غذایی، اجاره‌بها و سوخت در این کشور دانسته است. به گفته رویترز «این باور غالب مردم ترکیه است».
*جلب همکاری‌های بین‌المللی و حذف دلار آمریکا از معاملات
ترکیه‌ای‌ها که همواره آمریکا را یکی از متحدان همیشگی خود قلمداد می‌کردند، این روز‌ها مواضع قاطع و متحدی در برابر آمریکاییها می‌گیرند.
رجب طیب اردوغان در یادداشتی برای نیویورک‌تایمز هشدار داده که اقدامات یک‌جانبه آمریکا علیه ترکیه، منافع آمریکا را تضعیف خواهد کرد و ترکیه را مجبور می‌کند که به دنبال دوستان و متحدان دیگر برود.
اردوغان در تازه‌ترین اظهارات خود بعد از کاهش ارزش پول ملی این کشور در برابر دلار آمریکا گفته است که «آنکارا برای استفاده از ارز‌های ملی در تبادلات خود با شرکای تجاری آماده می‌شود و ما خود را برای استفاده از پول ملی در تبالات تجاری با ایران، روسیه و چین آماده می‌کنیم.»
بینالی ایلدیریم رئیس پارلمان ترکیه هم در خصوص تنش‌های اقتصادی ایجاد شده از سوی آمریکا در رابطه با کشورش می‌گوید: «مواضع خصمانه‌ای که ایران، سپس روسیه و اکنون ترکیه را در منطقه اوراسیا هدف قرار داده، همکاری و همبستگی بین ما را از بین نخواهد برد و آمریکا که هم‌پیمانی جز «دلار» ندارد باید این را بداند.»
در این راستا فیض دونمز» وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه هم چهارشنبه گذشته از ادامه اجرای قرارداد‌های کشورش و ایران در حوزه انرژی خبر داد. او گفت: «ما سالانه حدود ۹.۵ میلیارد متر مکعب گاز از ایران وارد می‌کنیم. ما قصدی برای رها کردن شهروندان ترکیه در سرما نداریم و به همین خاطر، تجارت ما (با ایران) بر اساس مفاد قرارداد، ادامه خواهد داشت.»
به نظر می‌رسد سیاست‌های تحریمی ترامپ ورای فشار‌هایی که به کشور‌ها می‌آورد، موجبات ایجاد اتحاد‌هایی جدید را مخصوصا در منطقه غرب آسیا فراهم خواهد کرد. بن‌مایه این سیاست‌ها «نه به آمریکا» است.