چین سلطه آمریکا بر نظم جهانی را متزلزل می‌کند

خبرگزاری مهر: «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا از زمان روی کار آمدن اقدامات سوال برانگیز بسیاری انجام داده است. این اقدامات شامل اموری در داخل آمریکا از جمله تغییر مداوم اعضای کابینه، مشاوران و اخراج مدیران و نیز لغو قوانین مصوب دولت پیشین و یا امور مربوط به خارج از مرز‌های آمریکا است که شامل خروج پی در پی از پیمان‌های بین المللی و تنش‌های اقتصادی و سیاسی با همپیمانان پیشین این کشور است. ترامپ علاقه وافری به خارج شدن از معاهدات و توافقات بین المللی دارد. در این جا می‌توان فهرست بلندی از خروج آمریکا از پیمان‌های بین المللی از زمان روی کار آمدن ترامپ ارائه کرد. رئیس جمهور آمریکا در روز یکم ژوئن ۲۰۱۷ اعلام کرد که کشورش از توافق پاریس در رابطه با تغییرات آب و هوایی موسوم به «توافقنامه پاریس» عقب‌نشینی می‌کند. سال گذشته در یکی دیگر از شاهکار‌های سیاست خارجی ترامپ، آمریکا برای دومین بار به صورت خودخواسته از یونسکو کناره گیری کرد. در اقدام مشابه دیگری رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد کشورش از پیمان جهانی سازمان ملل برای بهبود مهاجران و پناهندگان خارج می‌شود. بدعهدی و بی مبالاتی سیاسی دولت ترامپ به اینجا ختم نمی‌شود. دولت وی قصد دارد از تمام تعهداتی که این کشور تا کنون داشته شانه خالی کند. از جمله این تعهدات پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی است که بین آمریکا و روسیه به امضا رسیده است. ترامپ همچنین در نظر دارد در مفاد قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا) با کانادا و مکزیک بازنگری کند. وی از برجام - توافق هسته‌ای ایران با ۱+۵ - نیز خارج شد و بار دیگر بد عهدی خود را اثبات کرد. حال این سوال مطرح می‌شود که دلیل واقعی ترامپ جهتخروج از توافقات بین المللی چیست؟ در این راستا خبرنگار مهر گفتگویی با پروفسور «رابرت اسمیت» استاد روابط بین الملل دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو انجام داده که در ادامه می‌آید. *امروز ما شاهد شکاف و اختلافات بزرگ میان کشور‌های عضو G. ۷ هستیم، در حالی که کشور‌های عضو سازمان همکاری شانگ‌های در حال حرکت به سوی همگرایی بیشتر هستند. بعضی معتقدند که ترتیبات و رژیم‌هایی که پس از جنگ جهانی دوم ایجاد شده، کاهش می‌یابد و به همین علت ایالات متحده قصد ندارد هزینه‌های رژیم‌هایی مانند ناتو، سازمان تجارت جهانی و معاهدات تجارت آزاد مانند نفتا را بپردازد. شما چه فکر می‌کنید؟ چرا ایالات متحده آمریکا حاضر نیست هزینه‌های رژیم‌ها و ترتیبات بین المللی را مانند قبل پرداخت کند؟ من فکر نمی‌کنم که ایالات متحده حاضر به پرداخت هزینه‌های این نهاد‌ها نباشد، بلکه ترامپ کسی است که مایل نیست حمایت‌های ایالات متحده از این سازمان‌ها و ترتیبات بین المللی پس از جنگ جهانی دوم را ادامه دهد. در خط مشی سیاست خارجی، هنوز هم حمایت دو حزبی قابل توجه از نظم قدیم وجود دارد، اما ترامپ نمایانگر یک چالش رادیکال برای آن است که ممکن است عواقب پایدار داشته باشد. *دونالد ترامپ، رییس جمهور ایالات متحده، در نشست‌های ناتو و جی ۷ حضور یافت و با متحدان واشنگتن با رویکرد تهاجمی برخورد کرد. اما در عین حال او تلاش می‌کند با رویکردی سازشی روابط خود را با کره شمالی و روسیه بهبود بخشد. چرا؟ ترامپ در واقع یک کارآموز در سطح جهانی است که جهت قلدری و ایجاد سرو صدا در سطح جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ بنابراین این بخشی از شخصیت او در رابطه با سیاست است. با این حال هنوز درک رابطه سرد او با ترودو نخست وزیر کانادا و یا مرکل در آلمان در مقایسه با لحن او با رهبر روسیه و کره شمالی مشکل است. شاید او در حال تلاش برای ساخت یک نظم جهانی جدید است، اما می‌توان گفت که در واقع او نمی‌داند که چه کاری انجام می‌دهد یا چه می‌گوید. *جامعه بین المللی فضای جدیدی را تجربه می‌کند که در آن ایالات متحده از ترتیبات و رژیم‌های قدیمی عقب نشینی نموده، چین سعی دارد نظم و رژیم‌های خود را با بررسی مجدد طرح جاده ابریشم باستانی برقرار کند. تا چه حد تحولات خاورمیانه به ویژه در سوریه تحت تاثیر ساختار سیستم‌های بین المللی که در حال تغییر می‌باشد است؟ در کوتاه مدت، من فکر می‌کنم این تحولات‌ها تاثیرات زیادی بر وقایع سوریه نخواهد داشت. با این وجود، در بلند مدت، چین موقعیت خود را برای ایجاد یک نظم جهانی جدید تثبیت می‌کند تا بتواند سلطه ایالات متحده امریکا بر سیستم بین المللی را جا به جا کند. در این ارتباط، سیاست‌های تجاری غیر متعارف ترامپ و تضعیف موقعیت او در اتحاد غربی به چین جهت رسیدن به هدفش کمک می‌کند. تأثیر هر دو این تحولات می‌تواند بسیار وسیع باشد. *برخی از نظریه پردازان از جمله جان مرشایمر معتقدند که یکی از مهمترین عناصر سیاست خارجی ترامپ، حرکت به سوی «موازنه فراسرزمینی» (offshore balancing) و کاهش نیرو‌ها و افزایش خصومت با ایران است. آیا شما با این نظریه موافق هستید؟ آیا ایالات متحده تعداد نیرو‌های خود را در خاورمیانه کاهش خواهد داد؟ اگر ما قبول کنیم عناصر مذکور پایه‌ای برای سیاست خارجی ترامپ است، چگونه واشنگتن با نفوذ منطقه‌ای ایران مقابله خواهد کرد؟ در حالی که ترامپ ممکن است مایل به کاهش نیرو‌های ایالات متحده و حضور در خاورمیانه باشد، من فکر می‌کنم فشار‌های داخلی مانع از انجام این کار خواهد شد. اکثر عناصر پایه‌ای سیاست خارجی ترامپ خواهان مقابله با ایران به منظور کاهش نفوذ منطقه‌ای آن هستند، اما ماهیت غیر قابل پیش بینی یک درگیری نظامی، باید به جای جنگ، احتیاط و هوشیاری ایجاد کند. طی چند روز گذشته ترامپ اظهار داشت که مایل است بدون قید و شرط با رئیس جمهور ایران ملاقات کند که احتمالا اکثر مشاوران نظامی خود را شگفت زده کرده است. *در واکنش به سخنان رئیس جمهور ترامپ که اتحادیه اروپا را به عنوان دشمن ایالات متحده می‌نامد، دونالد توسک، رییس شورای اروپا از ترامپ و پوتین خواست تا نظم جهانی را مختل نکنند. آیا شما فکر می‌کنید که ترامپ و پوتین قصد دارند یک نظم جهانی جدید ایجاد کنند؟ اگر پاسخ شما بله است، قطب بندی جدید در نظم جدید چگونه خواهد بود؟ نه، من فکر نمی‌کنم ترامپ و پوتین نوعی از نظم جهانی جدید را ایجاد کنند، زیرا نیرو‌های ضد روسی در کنگره و نهاد‌های تأثیرگذار سیاست خارجی در ایالات متحده امریکا بسیار قدرتمند هستند.