بعد از کانادا.. آیا سکوت غرب در قبال ریاض پایان می‌یابد؟
بحران دیپلماتیک اخیر بین عربستان و کانادا به خاطر مسائل حقوق بشری و سیاسی، روابط بی ثبات بین عربستان و کشور‌های غربی همپیمان را در کانون توجه قرار داده است.
خبرگزاری تسنیم: به نقل از شبکه تلویزیونی الجزیره، درپی درخواست کانادا از عربستان برای آزاد کردن دو فعال مدنی بازداشت شده، ریاض سفیر خود از این کشور را فراخواند و سفیر کانادا در عربستان را نیز عنصر نامطلوب توصیف کرد.
عربستان همچنین همه معاملات تجاری و سرمایه گذاری جدید خود با کانادا را به حالت تعلیق درآورد.
سفارت کانادا در ریاض در توئیتری نگرانی زیاد کشورش را درقبال بازداشت‌های بیشتر فعالان جامعه مدنی و فعالان حقوق بشری در عربستان از جمله سمر بدوی ابراز داشته بود و دولت سعودی را ترغیب کرده بود که همه فعالان صلح جو در زمینه حقوق بشر را فوری آزاد کند.
دولت کانادا در واکنش به اقدام مسئولان سعودی تاکید کرد که همواره مدافع حفاظت از حقوق بشر به ویژه حقوق زنان و آزادی بیان باقی خواهد ماند و برای توضیح خواستن از عربستان درباره تعلیق همکاری‌های تجاری جدید با اتاوا تلاش خواهد کرد.
ماری پیر باریل سخنگوی دولت کانادا امروز دوشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که کانادا از اقدامات عربستان به شدت نگران است.
وزارت خارجه عربستان در بیانیه خود آنچه را که دخالت آشکار در امور داخلی خود و مغایر با قوانین و موازین بین المللی خواند، محکوم کرد و افزود که این امر تعرض بزرگی به نهاد‌های کشور عربستان و قوه قضائیه آن و اخلال در اصل حاکمیت کشور‌ها و "حمله ای" به شمار می‌رود که اتخاذ موضعی قاطع را ایجاب می‌کند تا هر کسی را که در تلاش برای خدشه وارد کردن به حاکمیت عربستان است، از این کار باز دارد.
ناظران معتقدند که اقدام عربستان به قطع روابط دیپلماتیک با کانادا و تعلیق همه معاملات تجاری با این کشور مبالغه آمیز بوده و نشان می‌دهد که پرونده حقوق بشری در سطح داخلی یا خارجی منبع دردسر و ناراحتی زیادی برای ریاض در محافل بین المللی و چالشی برای روابط دیپلماتیک عربستان به شمار می‌رود؛ روابط دیپلماتیکی که در معرض فرسایش قرار دارد.
با انتقاد‌های حقوق بشری - به ویژه انتقاد دولت‌ها - با حساسیت شدیدی برخورد می‌کند، اما این انتقادها اخیرا زیاد شده است. آخرین مورد آن، انتقاد راوینا شمداسانی سخنگوی کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل بود که تعجب خود را از تناقض آشکار بین مظاهر سیاست در‌های باز جدید عربستان و سرکوب مدافعان همین سیاست در‌های باز و مدافعان حقوق بشر در این کشور ابراز داشت.
با توجه به اینکه جنبه هاری تجاری و اقتصادی اولویتی در روابط با عربستان به شمار می‌رود؛ دولت‌های غربی به مطرح نکردن مسائل حقوق بشری یا انتقاد از پرونده عربستان و رفتارهایش در این زمینه عادت کرده اند، اما متغیر‌های اخیر سبب شده است که چندین دولت از عربستان انتقاد کنند؛ به ویژه بعد از نبرد‌های سیاسی و نظامی پی درپی سعودی‌ها در داخل و محیط پیرامونی خود و تبعات انسانی و حقوق بشری ناشی از آن.
حکومت سعودی در حال حاضر صد‌ها فعال حقوق بشری، عالم دینی، اندیشمند، اقتصاددان، بازرگان و فعالان حقوق زنان از جمله سمر بدوی و هتون الفاسی را بازداشت کرده است. هتون الفاسی در ژوئن گذشته بازداشت شد.
عربستان در قطع کردن روابط با دولت‌های منتقد خود سابقه دار است. در ماه مارس سال ۲۰۱۵ میلادی، سوئد به خاطر پرونده رائف بدوی وبلاگ نویس عربستانی، از بی احترامی ریاض به حقوق بشر انتقاد کرد و همکاری نظامی خود با این کشور را متوقف کرد و عربستان نیز در واکنش سفیر خود را از استکهلم فراخواند که این امر باعث بروز دوره‌ای از بحران بین دو کشور شد.
روابط آلمان و عربستان نیز در اواخر سال ۲۰۱۷ میلادی به خاطر موضعگیری برلین در قبال بازداشت سعد حریری نخست وزیر لبنان در ریاض و محاصره قطر به تنش گرایید و عربستان سفیر خود از آلمان را برای مشورت فراخواند و دولت آلمان نیز فروش سلاح به ریاض را به حالت تعلیق درآورد.
با وجود جنبه‌های ظاهری روابط خوب بین لندن و ریاض، صدا‌های زیادی در درون مجلس عوام و وزارت خارجه انگلیس بلند شده است که از پرونده حقوق بشری عربستان انتقاد می‌کند. این‌ها دولت انگلیس را به مساهمه با عربستان به ویژه در زمینه حقوق بشر و نیز جنگ یمن متهم می‌کنند که درد و رنج انسانی هولناکی را به همراه داشته است.
در دسامبر سال ۲۰۱۶ میلادی، پارلمان اروپا در قطعنامه‌ای موارد نقض حقوق بشر توسط ائتلاف تحت فرماندهی عربستان در یمن را محکوم کرد و خواستار تحقیق در این باره و نقض قوانین بین المللی و بازخواست عاملان آن و نیز توقف حمایت از ائتلاف شد. این موضعگیری از نهاد‌های اروپایی بی سابقه بود.
با وجود سلطه اقتصادی عربستان بر بسیاری از شرکت‌ها و "دیپلماسی چک کشیدن" سعودی ها، اما انتقاد پی درپی بسیاری از دولت‌ها و کشور‌ها از سیاست‌های سعودی‌ها در جریان است. این انتقادها در پرتو موج بازداشت‌های پیاپی در داخل عربستان که اکثر اقشار از شاهزادگان گرفته تا زنان را شامل شده است و نیز بحران ناشی از جنگ علیه یمن و محاصره قطر مطرح می‌شود.
این پرونده‌ها از جمله محاصره قطر و تبعات ناشی از آن جبهه‌ای گسترده از انتقادها علیه عربستان را گشوده است. این پرونده‌ها راه خود را به بسیاری از گزارش‌های رسانه‌ای و حقوقی باز کرده است که موارد نقض حقوق بشر، مشکلات داخلی مزمن حقوق بشری و سیاسی را رصد کرده اند. این‌ها نقل مجلس محافل بین المللی و رسانه‌های گروهی شده است.
گرفتار شدن عربستان در این بحران‌ها سبب تضعیف وجهه عربستان در سطح دیپلماتیک و تضعیف چهره دیپلماتیک آن در محافل بین المللی و تزلزل چهره این کشور در جهان عرب و در سطح منطقه‌ای و بین المللی و حتی در نزد کشور‌ها و دولت‌های هم پیمان با ریاض شده است.
سایت اینترست آمریکا در مقاله‌ای درباره دیپلماسی عربستان تاکید کرد: بحران‌های عربستان به طرز" فاجعه باری به خاطر سیاست‌های جسورانه" محمد بن سلمان ولیعهد سعودی درحال افزایش است که این سیاست‌ها اساسا بر حمایت دولت دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا استوار است و به پول برای دلجویی از هم پیمانان و بایکوت بسیاری از پرونده‌ها تکیه کرده است.
ناظران معتقدند که برخورد دیپلماتیک کنونی عربستان با مسئله انتقاد‌های حقوق بشری یا پاسخ به مخالفان می‌تواند عربستان را - همزمان با افزایش دغدغه‌ها و میزان انتقادها- منزوی کند.