گروگان‌گیری‌کنکوری‌آنتن!
درکشورمان، کنکور پدیده‌ای ویژه به حساب می‌آید که از سال‌ها پیش جوانان زیادی را به خود درگیر کرده است. جدای از مسائل مربوط به کنکور، تبعات و حواشی این پدیده در تلویزیون هم قابل توجه است.
صبح نو: درکشورمان، کنکور پدیده‌ای ویژه به حساب می‌آید که از سال‌ها پیش جوانان زیادی را به خود درگیر کرده است. جدای از مسائل مربوط به کنکور، تبعات و حواشی این پدیده در تلویزیون هم قابل توجه است.
سال‌ها پیش در زمانی که دهه شصتی‌ها به مرور به سد کنکور نزدیک می‌شدند، مؤسسات مختلفی با عنوان آموزشی پدیدار شدند که به نوجوانان پشت کنکور و خانواده‌هایشان پیشنهادات ویژه‌ای ارائه می‌کردند. ادعا‌هایی جذاب و تحریک‌کننده برای خانواده‌هایی که فرزندانشان در بدترین دوره برای ورود به دانشگاه به سر می‌بردند؛ دانشگاه‌ها و صندلی‌هایی محدود برای موج جوانان متقاضی برای تحصیلات تکمیلی. قوانین و فرم عجیب و غریب کنکور که تقریباً در تمام دنیا منسوخ شده، باعث استقبال مردم از این مؤسسات می‌شد.
رقیبی‌برای‌چیپس‌وپفک! از همان ساعات اولیه صبح که دقیقاً زمان آغاز به کار مدارس بود، تبلیغات گسترده مؤسسات کنکوری در تلویزیون شروع می‌شد. حالا دیگر صرفاً چیپس و پفک و ماکارونی آگهی‌های بازرگانی سیما را در قبضه نداشتند؛ رقیب جدیدی به نام مؤسسات کنکوری پدیدار شده بود! مؤسسات مختلفی دراین زمینه فعال بودند، اما صرفاً یک یا دو مجموعه به‌طور جدی در آگهی‌های تلویزیون مطرح می‌شدند.
«رشته مورد علاقه و دانشگاه مورد علاقه خود را انتخاب کنید! با ما به قله برسید! و...» شعار‌های دهان پرکن این مؤسسات بودند. این مؤسسات با ارائه کتب، جزوات کمک آموزشی، برنامه‌ریزی تحصیلی و برگزاری آزمون‌های علمی کارشان را انجام می‌دادند. به مرور و پس گذشت زمانی نه چندان زیاد، تعداد شعبات برخی از این مؤسسات مطرح، به ده‌ها مورد رسید
به طوری که امروز یکی از این مجموعه‌ها به گفته خودش، صد‌ها شعبه در سراسر کشور دارد!
کمک‌سیمابه‌کنکوری‌ها یا... با گسترده شدن پدیده کنکور و افزایش متقاضیان ورود به دانشگاه، رقابت بیشتری بین ایرانیان شکل گرفت و به همین دلیل کار مؤسسات هم افزایش یافت. پس از مدتی مدیران تلویزیون تصمیم گرفتند در جهت ارائه خدمات رایگان در موضوع کنکور، برنامه‌هایی تولید کنند که در قالب آن برخی از دروس به‌طور فشرده تدریس شود. جدای از این که برنامه‌های تولیدی تلویزیون چه تأثیر مثبتی داشت و جدای از این مساله که ادعا‌های بزرگ مؤسسات مذکور برای مخاطبان چقدر صحت داشت و این که نقش تلویزیون در راستی‌آزمایی این ادعا‌ها چیست، بعد از موج اول اقدامات تبلیغاتی مؤسسات کنکوری، مقطع جدیدی شروع شد. این‌بار دیگر مؤسسات مذکور به صرف چند ثانیه آگهی راضی نبودند و سهم بیشتری از آنتن را خواستار بودند. برنامه‌هایی مثل گزینه‌دو، گزینه جوان و... به روی آنتن رفتند که درابتدا تولید سیما بودند، اما گویا به مرور مشارکتی شدند. نحوه مبادلات مالی این برنامه‌ها که مشارکتی بودند کمی نامشخص بود و البته همچنان است.
اداره کل بازرگانی سیما مسوول قرارداد‌های تبلیغاتی تلویزیون است و برای قالب‌های مختلف هم با توجه به حجم و بستر پخشش تعرفه‌هایی دارد. گزارش آگهی، حک آرم، دعوت به تماشا، زیرنویس و بین برنامه، از جمله قالب‌های تبلیغاتی تلویزیون است. هرکدام از این بخش‌ها تعرفه نسبتاً مشخصی دارد و قابل فهم است. اما برنامه‌های اصطلاحاً مشارکتی ظاهراً داستان متفاوتی دارند. طبق برخی اطلاعات، تعیین قرارداد برنامه‌های مشارکتی برعهده شورایی به‌نام مشارکت است. این شورا نهایتاً با نظر مدیر امورمالی مربوطه قرارداد را نهایی می‌کند. برای مثال ظاهراً یکی از برنامه‌های مشارکتی در این زمینه به این شکل بوده که تهیه‌کننده‌اش از محل سود و درآمدش به سازمان صداوسیما هزینه منتقل می‌کرده است.
آنتن‌تحت‌محاصره! دریکی دو سال اخیر و پس از آن‌که مؤسسات و کانون‌های مرجع در موضوع کنکور به اندازه کافی شناخته شدند، موسساتی مطرح شدند که بیش از برگزاری کلاس و دوره، در زمینه آموزش تست‌زنی فعالیت می‌کنند. یکی از این مجموعه‌ها، در اتفاقی قابل توجه و بی‌نظیر، در همین روز‌ها در چهار شبکه برنامه مشارکتی تبلیغاتی دارد؛ شبکه‌های دو، چهار، پنج و استانی! در طول شبانه روز و حتی ساعات پربیننده آنتن شبکه‌های فوق دراختیار این موسسه قرار می‌گیرد و اساتید این مجموعه که البته گویا شومن‌های خوبی هم هستند به ارائه برنامه اقدام می‌کنند. دراین برنامه‌ها بخش‌هایی از دروس و مسائل علمی مطرح و حل می‌شوند و پیرو آن دی‌وی‌دی‌ها و جزوات موسسه تبلیغ می‌شوند. حتماً این مورد مطرح می‌شود که به‌هرحال طبق قانون مجلس شورای اسلامی، بخش قابل توجهی از بودجه رسانه ملی باید از محل تبلیغات تأمین شود و این برنامه‌ها هم در همین زمینه تعریف می‌شوند. باید پاسخ داد که بله! رسانه ملی محکوم به چنین تبلیغاتی است، اما چند سؤال هم پیش می‌آید. تلویزیون برای سپردن آنتن چند شبکه به این دست برنامه‌ها چه دریافت مالی دارد؟ فرمول توافق با این برنامه‌ها چیست؟ بنا بر اخباری غیر رسمی صرفاً جهت سپردن آنتن به برنامه‌های موسسه مذکور، مبلغ پنج میلیارد تومان به حساب تلویزیون واریز شده است؛ آیا این عدد درست است؟ به جز مسائل مالی، آیا طبق استاندارد‌های رسانه‌ای این میزان از همکاری با یک مجموعه (با فرض رعایت اصول مالی) منطقی است؟ در طول اجرای برنامه‌های این موسسه، ادعا‌هایی قطعی درباره موفق بودن روش علمی اساتیدش مطرح می‌شود. آیا مدیران تلویزیون قادر به تأیید این ادعا‌ها هستند؟
۱۲ میلیاردتومان‌دریک‌ماه! پس از این قضایا، خبرنگار «صبح‌نو» با یکی از مشاوران این مجموعه تماس گرفته و خدمات این موسسه و نرخ آن‌ها را جویا شد. مشاور این موسسه درباره میزان خدمات به مراجعان گفت: نکات آموزشی و تست‌زنی به دانش‌آموزان ارائه می‌شود. مثلاً برای درس ریاضی فصل‌به‌فصل تدریس شده است. هر فصل ممکن است ۸ تا ۱۵ حلقه دی‌وی‌دی باشد.
برخی از نکات صرفاً لوح فشرده و بیشتر نکات دی‌وی‌دی به همراه جزوه آموزشی است. وی درباره هزینه این خدمات بیان کرد: مثلاً برای زیست دهم در نظام جدید حدود ۱۰۰ هزار تومان است و روش تست‌زنی‌اش هم همین قیمت. برای پک کامل زیست دهم و یازدهم حدود ۵۰۰ هزارتومان می‌شود. البته برخی پک‌ها گرانتر هستند. مثلاً فقط ریاضی دهم ۴۵۰ هزارتومان است یا ریاضی یازدهم ۵۰۰ هزارتومان.
این مشاور درباره این موضوع که با این نرخ آیا تولید برنامه‌های مشارکتی متعدد در تلویزیون به لحاظ اقتصادی منطقی است، توضیح داد: سایت مجموعه ما از زمان آغاز به کار تا به امروز حدود ۴۰۰ هزار متقاضی داشته است. ۶۰۰تا ۷۰۰نفر مشاور در مجموعه ما وجود دارد، هر نفر با ۲۰۰نفر هم مشاوره انجام دهد آن‌ها نیاز به منابعی پیدا می‌کنند که درنتیجه درآمد معقولی رقم می‌خورد. مثلاً در تیرماه، حدوداً ۱۲ میلیارد تومان مجموعه ما تراکنش مالی داشته است؛ این صرفاً مربوط به یک ماه است پس درنتیجه مشکلی برای تولید برنامه در تلویزیون نداریم. برخی مؤسسات دیگر هستند که برای پک کامل حدوداً ۱۰ میلیون تومان از دانش‌آموز دریافت می‌کنند.