اشتغالزایی چینی‌ها برای پاکستانی‌ها در سواحل جنوبی ایران

روزنامه ایران: شناور‌های چینی که برای صید «فانوس ماهیان» به سواحل خلیج فارس ایران آمدند؛ امید صیادان هرمزگانی را برای صید ماهی کور کردند.

«افشین عسکری» مدیر اداره دریایی سازمان محیط زیست هرمزگان به «ایران» می‌گوید: «شناور‌های چینی به گفته مسئولان شیلات با هدف ایجاد اشتغال به ایران آمده بودند، اما حتی یک صیاد ایرانی را به استخدام درنیاورده‌اند.» او از حضور پاکستانی‌ها و هندی‌ها روی شناور‌های چینی در سواحل ایران خبر می‌دهد و می‌گوید: «براساس آمار‌های سازمان شیلات سال ۹۵، چینی‌ها با ۶۰ شناور ۲۴۰ هزار تن ماهی صید کردند، در حالی که کل صید ماهیگیران استان هرمزگان در همین سال ۲۲۰ هزار تن بود.» عسکری این میزان را دلیل کاهش گونه‌های ماهی در سواحل جنوبی ایران می‌داند. به گفته او همین کاهش باعث می‌شود تا ماهیگیران ایرانی برای صید ماهی و گذران زندگی به آب‌های دور بروند و در نهایت به تور دزدان سومالی بیفتند!

«میثم قاسمی» معاون اداره کل حفاظت محیط زیست استان هرمزگان هم در گفتگو با خبرنگار ما از نامه‌نگاری به استاندار و همچنین سازمان شیلات درباره آسیب‌های زیست محیطی صید ماهی توسط چینی‌ها به روش «ترول» در سواحل ایرانی خلیج فارس خبر می‌دهد، اما این نامه‌ها تا به امروز گونه‌های ایرانی را از دام شناور‌های چینی نجات نداده است.

البته حضور شناور‌های چینی و برداشت از سهم صیادان ایرانی، اعتراض نمایندگان استان‌های جنوبی در بهارستان را هم در پی داشته، اما عسکری هشدار می‌دهد که برداشت از سفره ماهیگیران ایرانی تنها ایراد حضور آن‌ها نیست. آن طور که شیلاتی‌ها به محیط زیستی‌های استان گفته‌اند شناور‌های چینی به دنبال صید «فانوس ماهیان» هستند. به گفته این کارشناس محیط زیست، استدلال شیلات کشور این است که «فانوس ماهیان»، چون عمر یک ساله دارند، بهتر است به جای از بین رفتن و هرز شدن، صید شناور‌های چینی شوند. عسکری این استدلال را با دلیل زیست محیطی رد می‌کند. او اعتقاد دارد که هیچ چیزی در اکوسیستم از بین نمی‌رود از جمله «فانوس ماهی» ها. به گفته عسکری آن‌ها غذای ماهیان بزرگتر هستند. وقتی می‌میرند به اکوسیستم دریایی برمی‌گردند. مدیر اداره دریایی هرمزگان هشدار می‌دهد که صید صد درصدی فانوس ماهیان چنته خلیج فارس را از ذخایرش خالی می‌کند.

صید شناور‌های چینی تنها به سواحل هرمزگان محدود نمی‌شود، نماینده بوشهری‌ها هم صدای اعتراض آن‌ها را به صحن علنی مجلس رسانده! محیط زیست استان از شیلات خواسته تا صید فانوس ماهیان توسط چینی‌ها را به شناور‌های ایرانی واگذار کند، اما آن‌ها صید این ماهی‌ها را به شیوه سنتی و با شناور‌های ایرانی، مقرون به صرفه ندانسته‌اند. فانوس ماهیان در لایه‌های میانی آب به صورت گله‌ای زندگی می‌کنند! آن‌ها جثه بسیاری کوچکی دارند و تنها با تور‌هایی صید می‌شوند که چشمه (سوراخ)‌های آن ریز باشند وگرنه ماهی‌ها از دام صیاد می‌جهند! به گفته عسکری دنیا برای صید این گونه ماهی‌ها از سیستم «فیش فایندر» (ماهی یاب) و «اکوساندر» (عمق یاب) استفاده می‌کند اماشناور‌های چینی فاقد این سیستم هستند! یکی از عمیق‌ترین زخم‌ها همین جا به محیط زیست ساحلی ایران وارد می‌شود: «چینی‌ها به روش صید ترول، تور را با یک وزنه سنگین در کف خلیج فارس پهن می‌کنند. وقتی شناور حرکت می‌کند، هر چیزی که سر راهش باشد صید می‌شود.» مجوز شیلاتی‌ها به چینی‌ها اجازه می‌دهد تا ۴۰ درصد «صید ضمنی» داشته باشند. به گفته عسکری، صید ضمنی یعنی اگر چینی‌ها صد هزار تن ماهی صید می‌کنند باید ۶۰ درصد آن «فانوس ماهی» باشد و ۴۰ درصد آن گونه‌های دیگر! او می‌گوید: «براساس آمار‌های شیلات در سال ۹۵، ۶۰ شناور چینی در این سال ۲۴۰ هزار تن ماهی صید کرده‌اند، در حالی که کل صید صیادان هرمزگان در همان سال ۲۲۰ هزار تن بوده.» او اعتقاد دارد این آمار نشان می‌دهد که چینی‌ها بیش از ۴۰ درصد صید ضمنی داشته‌اند. عسکری یک سؤال را هم از مسئولان شیلات می‌پرسد: «مگر سواحل ایران چقدر ماهی دارد که در یک سال تنها در هرمزگان ۴۶۰ هزار تن ماهی صید می‌شود؟» او آب پاکی را روی دست همگان می‌ریزد و می‌گوید: «این یعنی تمام ذخایر خلیج فارس.» عسکری با اشاره به ریز بودن چشمه تور‌های چینی می‌گوید: «هر ماهی مولدی با این تور صید می‌شود. هیچ چیزی به دریا برنمی‌گردد.» شیوه کف روبی، بستر دریا را هم زخم عمیق می‌زند، مرجان‌ها را تخریب می‌کند، جلبک‌های دریایی را می‌کشد وعلف دریایی را قطع می‌کند. در نهایت هم زیستگاه میگو‌ها را هم تخریب می‌کند. آنطور که عسکری وضعیت را ترسیم می‌کند شناور‌های چینی دخل بستر خلیج فارس را آورده‌اند.

نقض قانون در ۱۲ مایلی سواحل جنوب

عسکری بحث را به قوانین دریایی می‌برد. آنجا که قانون، صید صنعتی تا فاصله ۱۲ مایلی ساحل را برای کشتی‌های صنعتی داخلی و خارجی ممنوع می‌کند. در این محدوده فقط لنج‌های کوچک سنتی می‌توانند ماهی صید کنند، اما چینی‌ها این قانون را هم نادیده گرفته‌اند. به گفته او حضور شناور‌های صنعتی چینی‌ها در منطقه ممنوعه به تقابل بین صیادان محلی و ملوان‌های چینی منجر شده! ماهیگیران محلی برای صید ماهی از توری به نام «گرگور» (قفس‌های ماهیگیری ساخته شده از توری) استفاده می‌کنند. گرگور قفسی توری است که با بند، آن را به ته دریا می‌فرستند. آنطور که عسکری می‌گوید شناور‌های چینی در حین عبور گرگور‌ها را هم به هم می‌بافند تا صیادان ایرانی یکبار دیگر از سمت آن‌ها خسارت ببینند. عسکری بند دیگری از قرارداد شیلات با شناور‌های چینی را یادآوری می‌کند که براساس آن قرار بود تا حضور چینی‌ها به ایجاد اشتغال بین صیادان جنوبی کشور منجر شود. او می‌گوید: «دریغ از یک صیاد ایرانی در شناور‌های چینی.» به گفته عسکری ملوان‌های هندی و پاکستانی از قِبَل حضور این شناور‌ها می‌خورند، اما هیچ چیزی دست ماهیگیران ایرانی را نمی‌گیرد. آمار‌های عسکری درباره درآمد شیلات از حضور شناور‌های چینی هم به سال ۹۵ برمی‌گردد. او می‌گوید: «بعد از آن شیلات هرگز حاضر نشد آمار‌ها را در اختیار ما قرار بدهد.» حتی محیط زیست استان نمی‌داند چند شناور چینی از خلیج فارس سهم برمی‌دارند.

عسکری از تهیه فیلمی سخن می‌گوید که نشان می‌دهد اسم کشتی‌های چینی در ایران عوض می‌شوند تا اعتراض‌های محلی کمتر شود. این کارشناس می‌گوید: «براساس آمار اعلام شده در یکی از جلسات شیلات، سال ۹۵ حضور شناور‌های چینی ۴۰ میلیارد تومان برای شیلات درآمده داشته.» او خبر عجیب دیگری هم می‌دهد: «شیلات گازوئیل سوبسیدی به شناور‌های چینی می‌دهد.» عسکری درآمد سال ۹۵ با سوبسید گازوئیل چینی‌ها را در همین سال حساب کرده و می‌گوید: «آن‌ها نزدیک به ۶۰ میلیارد تومان سوبسید به چینی‌ها داده‌اند.» یعنی از رهگذر حضور شناور‌های چینی، شیلات ایران ۲۰ میلیارد تومان هم ضرر داده است!

صیادان ایرانی صید دزدان سومالی

صیادان جنوبی وقتی از سواحل ایرانی، دست خالی برمی‌گردند، راه آب‌های دور را می‌گیرند. آب‌هایی که برخی از سومالیایی‌ها، دزدان گردنه گیر موج‌های پرخطرآنند. اما صیادان آنطور که به روزنامه ایران می‌گویند جان را کف دست می‌گذارند و با دزدان دریایی معامله می‌کنند تا قصه‌ای شروع شود که باورش سخت است. به گفته یکی از صیادان چابهاری، صاحبان لنج یا کشتی‌های ایرانی با دزدان دریایی توافق می‌کنند. دزدان دریایی هم در قبال گرفتن مبلغ توافق شده، بخشی از دریا را به مدت معلوم، به لنج و کشتی ماهیگیران ایرانی واگذار می‌کنند. به گفته او اگر همه چیز به خوبی پیش برود، دزدان دریایی به پولشان می‌رسند، ماهیگیران ایرانی هم به صیدشان. ماهیگیری در ساحل گواتر سیستان و بلوچستان هم به روزنامه ایران می‌گوید: «دزدان سومالیایی در معامله قابل اعتمادند.» صیادان چابهاری هم در کمال تعجب همین اعتقاد را دارند. آن‌ها می‌گویند اختلاف از آنجا شروع می‌شود که صاحب لنج یا کشتی ایرانی تصمیم می‌گیرد، بیشتر از زمان تعیین شده در دریا بماند و صید کند یا کمتر از مبلغ تعیین شده به دزدان دریایی بدهد! آنجاست که دزدان دریایی خوی واقعی خود را نشان می‌دهند و صیادان و ملوانان کشتی را به اسارت درمی‌آورند تا تلخ‌ترین قصه برای صیادان ایرانی در جایی دور رقم بخورد! داستانی که ممکن است تلخی‌اش بی‌پایان باشد و فصل بازگشت آن هرگز نوشته نشود. درست مثل قصه همه ملوان‌ها و ماهیگیرانی که از این سفر برنگشتند!