سوریه برای عملیات بزرگ در ادلب آماده می‌شود

شرق: با خروج شبه‌نظامیان، نیرو‌های بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه بار دیگر در مناطق مرزی با اسرائیل مستقر خواهند شد. به‌این‌ترتیب ارتش سوریه با همراهی نظامیان روس به مناطقی که قبل از سال ۲۰۱۱ کنترل آن‌ها را در دست داشت، بازخواهد گشت. روز گذشته و هم‌زمان با آغاز خروج شبه‌نظامیان و خانواده‌هایشان از این مناطق، ارتش سوریه ورود به تمامی مناطق استان قنیطره از جمله روستا‌های عین فریخه، القصیبه، عین التینه، الداویه، الهجه، نبع الصخر و ام‌باطنه را آغاز کرد. توافق میان دولت سوریه و شبه‌نظامیان پس از آن به دست آمد که ارتش سوریه با حمایت روسیه توانست مناطق زیادی از جنوب این کشور را از کنترل شبه‌نظامیان خارج کند. براساس این توافق، ارتش سوریه به نقاطی که قبل از سال ۲۰۱۱ و آغاز ناآرامی‌ها مستقر بود، یعنی به خط آتش‌بس و منطقه عاری از سلاح طبق توافق‌نامه سال ۱۹۷۴ بین سوریه و رژیم اسرائیل بازمی‌گردد و آوارگان هم از حومه دمشق، درعا، حمص و قنیطره می‌توانند به مناطق مسکونی خود بازگردند و نیرو‌های ناظر بین‌المللی نیز فعالیت خود را در استان قنیطره از سر خواهند گرفت.

درصورتی‌که تمام بند‌های توافقی که مورد تأیید روسیه و ترکیه قرار گفته اجرائی شود، تمام مناطق شامل قنیطره در جنوب و کفریا و الفوعه در شمال نقشه نفوذ سوریه از حضور شبه‌نظامیان تخلیه و تغییر گسترده‌ای به سود سوریه و شهروندان این کشور رقم خواهد خورد. با تسلط ارتش سوریه بر استان قنیطره در نزدیکی مرز با سرزمین‌های اشغالی در بلندی‌های جولان و انتقال ساکنان مناطق الفوعه و کفریا از ادلب به لاذقیه تغییر جمعیتی به سود جمعیت سوریه ایجاد خواهد شد. قنیطره اهمیتی استراتژیک برای حکومت سوریه دارد و نقطه تلاقی بین مرز‌های کشور‌ها و سرزمین‌های مجاور است. قنیطره در حدود ۷۰ کیلومتری دمشق پایتخت سوریه، ۶۰ کیلومتری مرز اردن، ۲۰کیلومتری مرز لبنان و۳۰کیلومتری سرزمین‌های اشغالی قرار دارد. رژیم اسرائیل از سال ۱۹۶۷ و در پی جنگ اعراب و اسرائیل، بلندی‌های جولان را که متعلق به سوریه است، در اشغال دارد و در سال ۱۹۸۱ این منطقه را به خاک خود ضمیمه کرد، اما جامعه جهانی این اقدام را به رسمیت نشناخته است. درحال‌حاضر حدود ۵۰۰ کیلومتر از جولان همچنان در اختیار سوریه است و نیرو‌های حافظ صلح سازمان ملل متحد در منطقه حائل میان سوریه و سرزمین‌های اشغالی حضور دارند. این‌بار هم نظامیان سوریه با همراهی نظامیان روسی در منطقه حائل مستقر خواهند شد.

با وجود این توافق هنوز هم یکی از شاخه‌های مورد حمایت داعش همچنان بخشی از مرز سوریه و سرزمین‌های اشغالی را در اختیار دارد که هنوز توافقی برای تخلیه این منطقه صورت نگرفته است. با پیشروی‌های ارتش سوریه در جنوب غربی این کشور تنها منطقه‌ای که شورشیان و شبه‌نظامیان مخالف حکومت سوریه همچنان در اختیار دارند، شمال غربی سوریه در نزدیکی مرز با ترکیه است. در این منطقه هم حضور نیرو‌های ترکیه که علیه نیرو‌های کرد شمال سوریه با شبه‌نظامیان متحد شده‌اند، باعث بروز پیچیدگی‌هایی در عملیات ارتش سوریه شده است. عدم حضور ایران در جنوب سوریه هم‌زمان با عملیات تخلیه گروه‌های شبه‌نظامی از جنوب سوریه و مناطق مرزی با سرزمین‌های اشغالی، سفیر روسیه در دمشق نیز تأکید کرد دیگر هیچ گروه مورد حمایت ایران در این منطقه حضور ندارد. پیش از این مقام‌های اسرائیلی و روسی بر سر حضور نظامیانی غیر از نظامیان ارتش سوریه در مناطق مرزی سوریه و سرزمین‌های اشغالی مذاکره کرده بودند و تل‌آویو مدعی شده بود تازمانی‌که گروه‌های نظامی مورد حمایت ایران و حزب‌الله لبنان در نزدیکی مرز‌های سرزمین‌های اشغالی باشند، به حملات خود به خاک سوریه ادامه خواهند داد. الکساندر کینشچاک، سفیر روسیه در دمشق، در گفتگو با خبرگزاری روسی «تاس» گفت: «این موضوع دیگر حل‌وفصل شده و در مدت اخیر بار‌ها از منابع مختلف اطلاع یافته‌ام که هیچ گروه شیعه و مورد حمایت ایران در جنوب سوریه حضور ندارد». در جولای ۲۰۱۷، روسیه، ایالات متحده و اردن با همکاری هم برای ایجاد منطقه امن در استان‌های درعا، قنیطره و سویدا در جنوب سوریه به توافق رسیدند. یکی از بند‌های توافق این بود که هیچ نیروی نظامی غیر از ارتش سوریه نباید در این مناطق حضور داشته باشد. آماده برای نبرد ادلب کارشناسان رسانه‌ای احتمال می‌دهند تحولات اخیر در سوریه و تخلیه شبه‌نظامیان از جنوب این کشور و اعزام آن‌ها به ادلب زمینه‌سازی برای عملیات بزرگ ارتش سوریه در ادلب باشد که هنوز تحت کنترل شورشیان و شبه‌نظامی‌ها قرار دارد. عبدالباری عطوان، تحلیلگر سرشناس تحولات خاورمیانه، در روزنامه رای‌الیوم می‌نویسد: «ارتش سوریه در هفته‌های اخیر نیرو‌های خود را برای پیشروی به سمت ادلب برای پازپس‌گیری این شهر چه به‌صورت مسالمت‌آمیز یا با استفاده از زور البته با همراهی روسیه آماده کرده است. در غوطه شرقی، شرق حلب، دیرالزور، درعا و حمص نیز چنین سناریویی اجرا شد. نکته دیگر اینکه روسیه به‌عنوان مهم‌ترین متحد سوریه برای بازپس‌گیری این شهر لحظه‌شماری می‌کند، چراکه قصد دارد قبل از برگزاری نشست بعدی سوچی و زمینه‌سازی برای حل‌وفصل سیاسی بحران سوریه و انتقال به مرحله بازسازی نبرد‌های مهم و سرنوشت‌ساز پایان یافته باشد. در آن سو هم ترکیه بیش از همه نگران عملیات در ادلب خواهد بود، چراکه این شهر در نزدیکی مرز‌های شمال غربی ترکیه واقع شده و اقدام نظامی ارتش سوریه با همراهی روسیه می‌تواند باعث تضعیف مواضع یا واردکردن ضربه اساسی به گروه‌های شبه‌نظامی شود که برای مقابله با کرد‌های شمال سوریه مورد حمایت آنکارا قرار گرفته‌اند».