آیا مستند «به وقت جام» تکرار میشود؟
در میان هیاهویای جام جهانی که همه چشمها به قاب تلویزیون دوخته شده، سری مستندی از شبکه سه سیما پخش شد که حال و هوای متفاوتی از سایر برنامههای این شبکه در مورد جام جهانی داشت.
خبرگزاری فارس: مستند به وقت جام یک اثر متفاوت با نگاهی متفاوت به فوتبال و کشورهای حاضر در جام جهانی بود. در این مستند به جای حرفهای تکراری در مورد فوتبالیستها و اشارات کم مایه در مورد کشورها با پژوهشی عمیق در مورد سبک زندگی، فرهنگ، اقتصاد و سیاست کشورهای جام جهانی مواجه بودیم.
به جرات میتوان گفت: بخش زیادی از محتوای این مستندها با مشهورات شنیده شده در مورد کشورها تفاوت جدی داشت و ناگفتههای فراوانی را در مورد کشورهای دیگر ارائه میکرد که برای هر مخاطبی میتوانست جذاب باشد. مستند پیامهایی برای مخاطب ایرانی هم داشت مثلا در مورد ساده زندگی کردن و حمایت مردم از کالاهای کشورهای خودشان و روحیه سخت کوشی و پرکاری مردم در سایر کشورها مثالهای مختلفی از کشورهای دیگر ارائه میداد. به عنوان مثال اگر از سخت کوشی زیاد ژاپنیها شنیده ایم در کنار آن از خودکشیها و مرگهای رایج به دلیل فشار کاری در ژاپن گفت و حتی آنها را نشان داد!
در کنار پیام برای مردم، مستند به وقت جام پیامهای زیادی برای مسئولین هم داشت از داشتن روحیه عذرخواهی در مسوولان کره جنوبی و ژاپن تا مردمی بودن و ساده زیستی مسوولان ارشد سوئیس، از برنامه ریزی صنعتی و نظم و انضباط در میان مسئولین در آلمان و کره و ... تا نسخههای شکست خورده نئولیبرالها در اقتصاد اسپانیا و انگلیس و... برخی پیامهایی بود که برای مسئولین کشور خودمان تعبیه شده بود و نقدی ظریف در آنها نهفته بود.
همچنین بیان تاریخ استعماری برخی کشورها نظیر انگلیس و اسپانیا و فرانسه و... با روایتی جذاب و بکر و تصاویر آرشیوی جذاب به همراه روایتی دیدنی و تاثیرگذار از مظلومیت ملتهای مظلوم از رنجهای مسلمان مصر گرفته تا بمباران اتمی هیروشیمای ژاپن از نقاط عطف این مجموعه مستند بود. مستند به وقت جام تلاش کرد با نگاهی کارشناسی و نقادانه نگاه مردم و مسئولین کشورمان را به کشورهای دیگر و خصوصا کشورهای غربی واقعی کند و از کلیشههای مطلقا سیاه و سفید جلوگیری کرده و تجربههای مثبت و منفی کشورها را برای مردم روایت کند. به وقت جام در شبهای پر هیاهوی ورزشی و سرگرمی جام جهانی، مخاطبان تلویزیون را به نیم ساعت تفکر وا میداشت و این تجربهای جدید و نوآورانه در مدیریت جدید و جوان شبکه سه بود. اگر چه در این روزها این مستند با واکنشهای تمجیدآمیز بسیاری از فعالان رسانهای و روزنامهها قرار گرفته، اما مروری بر برخی رسانههای جریان غربگرا نشان میدهد، سازندگان به وقت جام در کنار تمجیدها و تقدیرهایی که در فضای رسانهای و مردمی شدند، از نیش و کنایهها و حملههای غیرمنصفانه رسانههای غربگرا در امان نمانده اند.
از روزنامههای اصلاح طلب تا فلان خبرنگار بی بی سی فارسی در فضای مجازی به شدت به این مجموعه مستند حمله کردند و همین موضوع نشان میدهد که شکسته شدن تصویری که سالهای طولانی رسانههای زنجیرهای از اتوپیای کشورهای غربی ساخته اند توسط مستند به وقت جام و ارائه تصویر واقعی از این کشورها چقدر برای رسانههای غربگرا سنگین بوده است. حالا که جام جهانی تمام شده و تب فوتبال نیز به زودی خواهد خوابید، اما به نظر میرسد که مخاطب ایرانی و رسانه کشورمان به مستندهای مانند به وقت جام با روایت قوی و واقعی از غرب بسیار نیازمند است و این وسط یک سوال باقی میماند که آیا به وقت جام باز هم تکرار میشود؟