دردسر تامین امکانات شلیک و انفجار در سینمای ایران

خبرگزاری مهر: انجام جلوه‌های ویژه میدانی، تامین ابزار و امکانات لازم و اخذ مجوز لازم برای تولید فیلم‌های جنگی، همچنین مساله تامین امنیت جان و سلامت فعالان در این عرصه از جمله مباحث مهم در سینما به شمار می‌رود و سختگیری زیاد در بحث امنیتی جلوه‌های ویژه میدانی سینما سبب شده است تا بسیاری از مدیران جلوه‌های ویژه میدانی دچار مشکل شده و حتی خود را از سینما کنار بکشند. حتی در برخی از موارد به دلیل دردسر‌های بسیار، کارگردان و تهیه کننده مجبور به حذف سکانس‌هایی که نیازمند جلوه‌های ویژه میدانی بوده، شده اند. مسایل و موانعی که به تازگی برای فعالان جلوه‌های ویژه میدانی در سینما پیش آمده و به کیفیت فیلم‌های سینما لطمه زده است سبب شد با ایمان کرمیان رییس انجمن جلوه‌های ویژه میدانی و محسن روزبهانی از جمله مدیران باسابقه جلوه‌های ویژه میدانی به گفتگو بنشینیم. محسن روزبهانی در بخشی از صحبت‌های خود به این مساله اشاره کرد که سینما یک هنر است و نمی‌توان با قوانین نظامی در آن کار کرد. وی همچنین به این مساله اشاره کرد که زمانی که پای آموزش به میان می‌آید چه کسی بهتر از فعالان جلوه‌های ویژه میدانی در سینما می‌توانند در این زمینه کار کنند. با ما در این مصاحبه همراه باشید: *یکی از مهمترین مسایلی که در بحث جلوه‌های ویژه میدانی سینما مطرح است امکانات و ابزار لازم و همچنین مساله آموزش است و معمولا هم همین نکات انجمن جلوه‌های ویژه میدانی را به چالش می‌کشد. در حال حاضر وضعیت همکاری و همیاری نهاد‌های مختلف با انجمن چگونه است؟ محسن روزبهانی: متاسفانه در حال حاضر هر تصمیمی که در سطوح مختلف گرفته می‌شود تنها روی کاغذ است و به مرحله عمل نمی‌رسد، به عنوان مثال بعد از کشته شدن زنده یاد جواد شریفی جلساتی را با وزارت دفاع، سپاه و ارتش برگزار کردیم، اما تصمیماتی که گرفته شد به مرحله عمل نرسید و تنها روی کاغذ باقی ماند. وقتی بحث آموزش در حوزه جلوه‌های ویژه میدانی سینما به میان می‌آید باید دید چه کسی می‌خواهد به افراد این حوزه آموزش دهد؟ آیا اصلا کسی از نظر دانش در این حوزه بالاتر از مدیران جلوه‌های ویژه میدانی سینمای ایران داریم که بخواهد آموزش‌های لازم را در اختیار ما قرار دهد؟ همه افرادی که در جلوه‌های ویژه میدانی فعالیت می‌کنند دانش خود را از طریق تجربه به دست آورده اند مثلا من از سال ۶۸ مشغول به کار شدم؛ درست زمانی که حتی چاشنی لازم برای انفجار در فیلم‌ها وجود نداشت و ما همه چیز را با دستان خودمان درست کردیم پس بی شک همه چیز را در زمینه جلوه‌های ویژه میدانی می‌دانم. در بحث امکانات برای جلوه‌های ویژه میدانی سینما نیز باید ۲ مساله را مورد توجه قرار دهیم؛ اول اینکه تامین امکانات مورد نیاز ما مساله امنیتی به شمار می‌رود و همین امر سبب می‌شود تا برای ورود تجهیزات لازم دچار مشکل شویم. در حال حاضر وزارت دفاع باید مجوز ورود تجهیزات را صادر کند که این امر زمانی رخ می‌دهد که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ما حمایت کند. متاسفانه از قبل از مدیریت آقای ایوبی به عنوان رییس سازمان سینمایی تا امروز جلساتی را با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار کردیم، اما متاسفانه هیچ کس از ما حمایت نمی‌کند و هرکس به نوعی پشت ما را خالی می‌کند. تا زمانی که وزارت ارشاد بودجه و فضای لازم را در اختیار ما قرار ندهد نمی‌توانیم برای ورود تجهیزات استاندارد و بدون خطر به کشور اقدام کنیم. البته به تازگی و بعد از جلساتی قرار شده که سازمان سینمایی حمایت‌هایی را از ما داشته باشد که نمی‌دانیم این اتفاق رخ می‌دهد یا خیر. در هر حال ما تا امروز توانسته ایم با همین امکانات محدودی که داریم بخش جلوه‌های ویژه میدانی را در فیلم‌ها جلو ببریم و فکر می‌کنم باز هم بتوانیم این کار را انجام دهیم. *در حال حاضر ابزار لازم برای انفجار در فیلم‌ها توسط چه ارگانی تامین می‌شود؟ روزبهانی: این سپاه و ارتش است که ابزار مورد نیاز را در اختیار ما قرار می‌دهد که این مساله خود با مشکلاتی همراه است. ما بار‌ها گفته ایم که مواد منفجره ارگان‌ها را نمی‌خواهیم و می‌توانیم با مواد موجود در بازار کار کنیم به شرط اینکه اجازه دهند خودمان کارمان را انجام دهیم. *با این خواسته شما چگونه برخورد می‌شود؟ روزبهانی: با توجه به اینکه مجوز ما برای فعالیت در حوزه جلوه‌های ویژه میدانی نظامی است ارگان‌های نظامی برای دادن ابزار به ما براساس قوانین نظامی برخورد می‌کنند، در حالی که کار ما سینما است و قوانین نظامی در اینجا کارآیی ندارد. *نمونه‌ای از مشکلاتی که برایتان پیش آمده است، یادتان می‌آید؟ روزبهانی: ممکن است کارگردان بخواهد یک چاشنی بیشتر از آنچه که قبلا خواسته بود استفاده کند و یا یک شلیک بیشتر داشته باشد در چنین شرایطی ما بر سر دریافت مجوز با ارتش و سپاه دچار مشکل می‌شویم. اگر قرار باشد همه چیز از قبل برنامه ریزی شده باشد که دیگر جشنواره و جایزه معنا پیدا نمی‌کند چرا که کارگردان براساس نیازی که احساس می‌کند سلیقه‌ای کار می‌کند و نمی‌توان درخواست کارگردان را زیر سوال برد. *پس می‌توان گفت: بعد از سال‌ها تجربه در این حوزه باز هم برای دریافت مجوز با مشکل مواجه هستید. روزبهانی: دقیقا. همه این مسایل سبب شده است تا دریافت مجوز‌های انفجار و شلیک سخت شود و ما معتقدیم اگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه ورود پیدا کند و صدور مجوز‌ها به دست این وزارتخانه و یا حتی وزارت دفاع باشد اوضاع بهتر و کار ما راحت‌تر می‌شود، اما همچنان مجوز‌ها توسط سپاه، ارتش و نیروی انتظامی صادر می‌شود که هر کدام قوانین خود را دارند که این چندگانه بودن نهاد ذیربط مشکلات ما را بیشتر می‌کند. در حال حاضر سپاه بیشتر از ارتش و نیروی انتظامی در زمینه صدور مجوز سخت می‌گیرد و این مجوز‌ها را کاملا امنیتی کرده است. *مگر افرادی که در این زمینه کار می‌کنند مورد تایید همین نهاد‌ها قرار نگرفته اند؟ روزبهانی: فعالان جلوه‌های ویژه میدانی سینما توسط وزارت دفاع، وزارت ارشاد و وزارت اطلاعات تایید شده اند و هیچ مشکل امنیتی وجود ندارد. لازم است تاکید کنم که نزدیک به سه سال است که با مسئولان مختلف برای تامین شرایط مناسب‌تر در زمینه اخذ مجوز، جلسه برگزار می‌کنیم، ولی تا یک مسئول را مجاب می‌کنیم مسئول مورد نظر تغییر می‌کند و ما باید بار دیگر سینما و کارمان را به مدیر جدید معرفی کنیم. متاسفانه مدیر یا مسئول جدید هم هیچ اطلاعاتی از حرفه ما ندارد و از متخصص و کارشناس سینمایی هم برای مشاوره استفاده نمی‌کند. نزدیک به سه سال است که با مسئولان مختلف برای تامین شرایط مناسب‌تر در زمینه اخذ مجوز، جلسه برگزار می‌کنیم، ولی تا یک مسئول را مجاب می‌کنیم مسئول مورد نظر تغییر می‌کند و ما باید بار دیگر سینما و کارمان را به مدیر جدید معرفی کنیمایمان کرمیان: مساله تغییر مدیران واقعا برای ما مشکل ساز شده است. زمانی که برای اولین بار به دیدن آقای ایوبی رییس وقت سازمان سینمایی رفتیم بسیار از ما استقبال کرد و ما هم طرح خود در حوزه جلوه‌های ویژه میدانی سینما را ارایه کردیم، ولی هیچ اتفاقی رخ نداد. کار ما مانند حرفه تخریبچی نیست بلکه جلوه‌های ویژه میدانی سینما در بخش هنر طبقه بندی می‌شود. متاسفانه در زمینه جلوه‌های ویژه میدانی به قدری سختگیری زیاد شده است که فیلمنامه نویس، تهیه کننده و کارگردان ترجیح می‌دهند سکانس‌های جلوه‌های ویژه میدانی را حذف کنند. اگر کمی با دید هنری به این امر نگاه شود شرایط بهتری ایجاد می‌شود. با چنین شرایطی که وجود دارد تهیه کننده ترجیح می‌دهد سکانس‌های مورد نظر را به صورت ویژوآل افکت در فیلم ایجاد کند و همین مسایل سبب می‌شود تا تولید فیلم‌هایی که نیازمند جلوه‌های ویژه میدانی است بسیار کم شود. *راهکار شما برای رفع این مشکل چیست؟ کرمیان: اگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه ورود پیدا کند و حمایت درستی از ما داشته باشد اتفاقات خوبی رخ می‌دهد. مگر برای ورود تجیهزات مورد نیاز بیشتر از ۸۰۰ میلیون تومان بودجه لازم است؟ روزبهانی: ما نیازمند بودجه برای خرید تجهیزات هستیم چراکه پای جان افراد به میان است. جالب است که برای یک شغل بی ربط مجوز همراه داشتن کلت صادر می‌شود آن وقت برای ما مجوز کلت افکتی صادر نمی‌شود آنهم کلتی که هزینه شلیک آن بسیار پایین است. شبه سلاح برای خلافکار‌ها ممنوع است نه برای من که در سینما کار می‌کنم و از سه وزارتخانه تایید شده اماین را هم باید بگویم بدون حضور ناظر از سوی حفاظت اطلاعات شلیک در صحنه فیلمبرداری امکان پذیر نیست و اجاره کلت به همراه ناظر نزدیک به ۳ میلیون تومان می‌شود. به ما می‌گویند کلت افکتی شبه سلاح است. شبه سلاح برای خلافکار‌ها ممنوع است نه برای من که در سینما کار می‌کنم و از سه وزارتخانه تایید شده ام. ما برای دریافت مواد منفجره باید مدت‌ها به دنبال مجوز باشیم در حالی که همین مواد به راحتی برای چهارشنبه سوری در اختیار بچه‌ها قرار می‌گیرد. *شاید تمام این سختگیری‌ها برای این باشد که ساخت فیلم‌هایی از این دست تنها زیر نظر یک سری از نهاد‌های خاص باشد؟ روزبهانی: اگر یک نفر بخواهد بدون وابستگی به نهادی فیلم جنگی بسازد امکانات لازم در اختیار او قرار نمی‌گیرد، ولی اگر فیلم جنگی برای یک نهاد خاص باشد امکانات و مجوز‌ها به راحتی و حتی به صورت فکسی صادر و در اختیار او قرار می‌گیرد در حالی که برای فیلم‌های دیگر تنها برای یک روز کار باید چهار روز دوندگی کرد. معتقدم وزارت دفاع به عنوان نهاد مرجع باید یک قانون ثابت بگذارد و ارتش، سپاه و نیروی انتظامی این قانون را در حوزه تولیدات سینمایی رعایت کنند. در حال حاضر نیروی انتظامی اعلام کرده است که تنها به فیلم‌های خود مجوز می‌دهد، ارتش هم که تنها می‌تواند برای فیلم‌های خود مجوز صادر کند و نمی‌تواند در کار سپاه ورود پیدا کند و سپاه هم که قوانین بسیار خاصی دارد که بعضا مبتنی بر نگاه فردی است.