مهم‌ترین هدف سفر ولایتی به روسیه چه بود؟
یک کارشناس تحولات غرب آسیا ابراز عقیده کرد: همکاری راهبردی بین ایران و روسیه نیازی دو جانبه است، زیرا دو کشور در حال شکل دهی به یک سامان جدیدی از اقتدار ملی و منطقه‌ای خود هستند.
خبرگزاری تسنیم: یک کارشناس تحولات غرب آسیا ابراز عقیده کرد: همکاری راهبردی بین ایران و روسیه نیازی دو جانبه است، زیرا دو کشور در حال شکل دهی به یک سامان جدیدی از اقتدار ملی و منطقه‌ای خود هستند.
"علی‌اکبر ولایتی" مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل چهارشنبه گذشته راهی مسکو شد تا پیام‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی و رئیس جمهور ایران را به رئیس جمهور روسیه ابلاغ کند. این سفر در شرایطی انجام شد که آمریکا از توافق برجام خارج شده و قصد دارد، تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال کند لذا ضرورت اجرایی شدن سیاست نگاه به شرق دو چندان شده و این در حالی است که تهران و مسکو در مسائل منطقه‌ای به ویژه در تحولات سوریه همکاری نزدیکی با یکدیگر دارند.
به منظور بررسی ابعاد مختلف سفر دکتر ولایتی به مسکو و افزایش همکاری‌های ایران و روسیه در تمام زمینه‌ها با " سعد الله زارعی " استاد دانشگاه و کارشناس تحولات غرب آسیا گفت و گویی انجام دادیم که متن آن به شرح ذیل است.
" سعدالله زارعی " در ارتباط با اهمیت سفر " علی اکبر ولایتی " به روسیه اظهار داشت: از هنگامی که ایران درخواست دیدار با رئیس جمهور روسیه را داد تا زمانی که این دیدار انجام شد، یک هفته طول کشید. این موضوع، نمایانگر توجه روس‌ها به ایران به عنوان یک کشور مهم و قابل اتکاء در غرب آسیاست. در اینجا باید گفت که مهم‌ترین موضوع این سفر، برداشتن یک گام مهم در راهبردی کردن مناسبات ایران و روسیه است. یعنی اینکه ما به چارچوب یک همکاری دراز مدت دست پیدا کنیم، به گونه‌ای که همکاری مزبور پاسخگوی نیاز‌ها باشد. در حقیقت، این همکاری‌ها نباید به تعاملات نظامی و امنیتی محدود شود بلکه باید حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و سایر بخش‌ها را فرا بگیرد تا در سایه آن، نیاز‌های دو کشور در زمینه‌های مختلف تامین شود.
باز بودن درب شرق
این کارشناس تحولات غرب آسیا با اشاره به استقبال مقامات کرملین از دکتر ولایتی گفت: این موضوع نشان می‌دهد، هنگامی که غرب در حال فشار آوردن به جمهوری اسلامی ایران است و هر روز یک بهانه‌ای را برای وارد کردن فشار جدیدی علیه تهران دست و پا می‌کنند، درب شرق به سهولت بر روی جمهوری اسلامی ایران باز است و با وجود تلاش آمریکا و متحدانش، تهران می‌تواند روابط خود را با آسیا که در آن کشور‌های قدرتمندی وجود دارد، به نقطه مهمی برساند، به طوری که امکان تهدیدات اقتصادی از نوع آنچه که این روز‌ها از سوی آمریکا شاهدیم، وجود نداشته باشد، بنابراین سفر دکتر ولایتی به روسیه گامی در راستای تامین این مهم به شمار می‌رود.
نیاز دو جانبه تهران و مسکو
وی در پاسخ به این پرسش " آیا همکاری راهبردی بین ایران و روسیه نیازی دوجانبه است؟ " خاطر نشان کرد: این همکاری مورد نیاز دو کشور است، زیرا ایران و روسیه در حال شکل دهی به یک سامان جدیدی از اقتدار ملی و منطقه‌ای خود هستند. یعنی روسیه در حال احیای اقتصادی و تثبیت موقعیت سیاسی و امنیتی خود در منطقه است. این‌ها ویژگی‌هایی است که شامل ایران نیز می‌شود. یعنی تهران هم در حال ساماندهی اقتصادش و مدیریت تحولات پیرامونی خود در منطقه است. این مسائل سبب پیوند جدی بین ایران و روسیه می‌شود.
اقدام بر اساس نقشه راه
زارعی در ارتباط با همکاری ایران و روسیه در تحولات سوریه و مخالفت آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان با چنین همکاری‌هایی گفت: این مخالفت‌ها همواره وجود داشته و این موضوع تازه‌ای نیست. روس‌ها هم نشان داده اند که به این مخالفت‌ها توجهی نمی‌کنند. در واقع، ایران و روسیه بر اساس یک تصویر روشن، یک نقشه راه و دستور العمل مشخص، اقدامات خود را در سوریه انجام می‌دهند. این اقدامات، بر اساس یک چارچوب حقوقی و سیاسی قابل قبولی انجام می‌شود؛ بنابراین مخالفت‌هایی در این زمینه وجود دارد، زیرا غربی‌ها نه با بازسازی قدرت روس‌ها موافقند و نه با قدرت یابی بیشتر جمهوری اسلامی ایران. طبیعتا آن‌ها مخالفت‌های خودشان را انجام می‌دهند، اما آیا این مخالفت‌ها در همکاری‌های ایران و روسیه تاثیرگذار خواهد بود؟ در پاسخ می‌توان گفت: به همان اندازه که تاکنون اثر داشته در آینده هم می‌تواند تاثیر گذار باشد، اما اگر اثرگذاری غرب بر روی همکاری ایران و روسیه را ضعیف ارزیابی کنیم، بدیهی است که در آینده نیز همین گونه خواهد بود.
راهبردی کردن همکاری‌ها
این کارشناس تحولات غرب آسیا درباره ضرورت توسعه همکاری‌های ایران و روسیه در بخش‌های اقتصادی، بارزگانی و ... اظهار داشت: طی سال‌های گذشته در محافل داخلی یکی از انتقاد‌هایی که به روابط تهران و مسکو می‌شد، این بود که مناسبات ایران با روسیه، روابط یک بعدی است و این روابط در حوزه نظامی امنیتی آن هم در محیط منطقه‌ای خلاصه می‌شود لذا این نوع روابط، مطلوب نیست و شکننده است و حتی می‌تواند روابط نظامی و امنیتی ایران را دچار مشکل کند. سفر دکتر ولایتی به مسکو یکی از اقداماتی است که در پاسخ به این مسئله انجام شد. به دنبال این سفر قرار است همکاری‌های ایران و روسیه به صورت یک پکیچ (مجموعه) باشد. در حقیقت، تهران در حال طی کردن مقدمات راهبردی کردن مناسبات خود با روسیه در تمام زمینه هاست. نا گفته نماند، ایران در حال رایزنی برای راهبردی کردن همکاری هایش با چین و هند است. در واقع، راهبردی کردن مناسبات با دیگر کشور‌ها می‌تواند وضعیت با ثباتی را برای ایران و غرب آسیا فراهم و مشکلات منطقه را حل و فصل کند.
استفاده از ظرفیت‌های بین المللی
این استاد دانشگاه در ارتباط با سیاست " نه شرقی نه غربی " جمهوری اسلامی ایران گفت: این سیاست به معنای نفی پذیرش سیطره، سلطه و نفوذ یکطرفه قدرت‌ها بر کشور است. امروز ما با یک غرب و یک جهان غیر شکل یافته روبرو هستیم. منظور از جهان غیر شکل یافته مناطق سیال در حوزه چین، روسیه، هند و به طور کلی قاره آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین است. اصلا در این مناطق سلطه شرقی وجود ندارد. این در حالی است که سخن ما در ارتباط با همکاری‌های راهبردی با دیگر کشور‌ها برای حل و فصل مسائل خود و منطقه است و در این موضوع تردیدی نیست که ما باید بتوانیم از ظرفیت‌های بین المللی برای تقویت جمهوری اسلامی و به شکست کشاندن دشمنی‌ها علیه آن استفاده کنیم. این موضوع، هیچ تضادی با سیاست نه شرقی نه غربی کشور ندارد.
تبلیغات منفی
زارعی در پاسخ به افرادی که مدعی هستند سیاست نگاه به شرق به سلطه دولت‌های قدرتمند شرقی بر کشور منجر می‌شود، اظهار داشت: در ارتباط با مناسبات ایران با قدرت‌های آسیایی در کشور با یک نوع تبلیغات منفی و مغرضانه روبرو هستیم. این تبلیغات توسط مخالفان قدرت یابی ایران و کشور‌های آسیایی صورت می‌گیرد. آن‌ها با پنهان کردن نگرش‌های غربگرایانه خود و با استفاده از بعضی الفاظ، اسناد و رخداد‌های تاریخی چنین وانمود می‌کنند که نگران سیطره روسیه یا چین بر کشورند، اما هنگامی که دلائلشان مورد بررسی قرار می‌گیرد، متوجه می‌شویم، حساسیتی که درباره مناسبات ایران و روسیه یا تهران و پکن دارند، به هیچ وجه در خصوص روابط ایران و انگلیس ندارند. این در حالی است که دشمنی انگلیسی علیه ایران یک دشمنی جاری است. یعنی همین الان ما شاهد کارشکنی‌های انگلیسی‌ها علیه منافع ملی ایران در بسیاری از موضوعات هستیم. همین مسئله شامل آمریکایی‌ها و فرانسوی‌ها هم می‌شود. این در حالی است که ما حداقل در یکصد سال گذشته شاهد هیچ نقطه تاریک و منفی در مناسبات ایران با روسیه، چین یا هند نبوده ایم.
ذهنیت هدایت شده
وی در پایان با انتقاد از کسانی که تصور می‌کنند تامین منافع ملی کشور در گروی همکاری با غرب است، خاطر نشان کرد: این افراد دارای یک ذهنیت هدایت شده هستند، پشت صحنه این ماجرا محافل استعماری قرار دارند که از راه‌های مختلف در حال پمپاژ این بدبینی "همکاری راهبردی با شرق" هستند.