پاسخ به شایعات درباره واکسن «اچ.پی.وی»

خبرگزاری ایسنا: بیماری «اچ. پی. وی» یا «زگیل تناسلی» یکی از بیماری‌هایی است که مدت‌هاست درباره شیوع آن هشدار داده شده و در یک ماه اخیر نیز زیاد از آن شنیده و خوانده‌ایم... چندی پیش دکتر مسعود مردانی- عضو کمیته کشوری ایدز گفت: در سال‌های اخیر متوجه شدیم الگوی اپیدمیولوژیک بیماری اچ آی وی/ ایدز در ایران از اعتیاد تزریقی به رابطه جنسی تغییر پیدا کرده است، این درحالیست که متاسفانه آموزش‌های لازم برای جوانان مطرح نمی‌شود و این باعث شده موارد جدید بیماری‌های مقاربتی مانند زگیل تناسلی، تبخال تناسلی، عفونت کلامیدیایی و سوزاک افزایش پیدا کند. همه این بیماری‌ها نیز در اثر رابطه جنسی محافظت نشده ایجاد می‌شوند. ویروس پاپیلومای انسانی که به اختصار اچ. پی. وی خوانده می‌شود، ویروسی است که بیشتر در زمان تماس جنسی و از طریق پوست منتقل می‌شود. این بیماری به همراه ویروس تبخال تناسلی در گروه بیماری‌های مقاربتی قرار می‌گیرند که مدت‌هاست نسبت به شیوع آن‌ها هشدار داده می‌شود. حدود یک ماه پیش نام این بیماری و واکسن آن بعد از پخش برنامه‌ای تلویزیونی بر سر زبان‌ها افتاد و اظهارات زیادی از موافقت با قرار گرفتن آن در برنامه واکسیناسیون کشوری تا مخالفت با آن مطرح شد. در همین راستا دکتر مینو محرز - رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران می‌گوید: این بیماری نگران کننده نیست، با وجود این باید شیوع آن را جدی گرفت؛ چون شیوع به میزان بالا می‌تواند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش دهد. علاوه بر آن واکسن بیماری نیز برخلاف اظهارات غیرعلمی که تاکنون مطرح شده، عوارضی ندارد. محرز در گفتگو با ایسنا، با اشاره به برخی اظهارات غیر علمی درباره واکسن اچ پی وی، می‌گوید: بیماری اچ. پی. وی تنها بیماری مقاربتی است که واکسن دارد. عده‌ای گفتند این واکسن عارضه دارد و باعث مرگ می‌شود، در حالی این گفته‌ها علمی نیست؛ این واکسن موثر است و در ایران نوع پنج ظرفیتی آن وجود دارد، اما با توجه به گران بودن آن هنوز نمی‌تواند در فهرست واکسیناسیون کشوری قرار گیرد. اگر به میزان انبوده تولید شود، هزینه آن نیز کاهش پیدا می‌کند. وی با اشاره به سابقه استفاده از این واکسن در دنیا، ادامه می‌دهد: ممکن است استفاده از آن در برخی کشور‌ها رایگان و در برخی کشور‌ها هزینه داشته باشد. مشکل بزرگ این بیماری به جز شیوع آن، مشکلات اجتماعی است که به دنبال ابتلا به آن ایجاد می‌شود. صد‌ها هزار طلاق به دلیل ابتلا به این بیماری به وجود می‌آید؛ چون اچ. پی. وی به انگی وحشتناک تبدیل شده است و مردم تصور می‌کنند این بیماری باعث ابتلای آن‌ها به سرطان می‌شود و می‌میرند؛ این در حالیست که ابتلا به سرطان دهانه رحم در اثر اچ. پی. وی فقط در نوع ۱۶ و ۱۸ آن و به صورت نادر ایجاد می‌شود. با وجود این باید در نظر گرفت که که وقتی تعداد افراد مبتلا به بیماری افزایش یابد، احتمال ابتلا به سرطان نیز با وجود اینکه نادر است، بالا می‌رود. این متخصص بیماری‌های عفونی تاکید می‌کند: این بیماری درمان قطعی و دارو ندارد. نشانه‌های بیماری بعد از هربار از بین رفتن دوباره برمی‌گردند. اچ. پی. وی درد و تب ندارد و فقط علائم آن بروز می‌کند. با وجود این کسی که به این بیماری مبتلاست می‌تواند بچه‌دار شود، اما زایمان او باید به صورت سزارین باشد. اچ. پی. وی باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن نمی‌شود محرز در ادامه تصریح می‌کند: افرادی که به این بیماری مبتلا هستند باید آن را به شریک خود اطلاع دهند و بدانند که اچ. پی. وی نگران کننده نیست. ویروس این بیماری نیز مانند سایر ویروس‌ها هیچ‌گاه از بدن بیرون نمی‌رود. علائم آن نیز با استرس و ... عود می‌کند، اما صدمه جانی ندارد و باعث تضعیف سیستم ایمنی و مرگ نیز نمی‌شود. فقط رابطه نادری با سرطان دهانه رحم دارد؛ به همین دلیل فرد می‌تواند هر شش ماه یکبار تست پاپ اسمیر بدهد. اگر این نوع سرطان نیز به موقع تشخیص داده شود، مشکلی ایجاد نمی‌شود و بهتر است اگر امکان آن وجود دارد، واکسن اچ. پی. وی تزریق شود. محرز با اشاره به ناشناخته ماندن یک سوم از بیماران ایدز در کشور در مقایسه با مبتلایان به زگیل تناسلی، ادامه می‌دهد: بیماران مبتلا به زگیل تناسلی جمعیت ناشناخته‌ای ندارند؛ چون نشانه‌های این بیماری بروز می‌کند و فرد مجبور می‌شود به پزشک مراجعه کند، مگر این که کسی به بیماری توجه نکند. وی با اشاره به موثر بودن تزریق این واکسن در پیشگیری از شیوع آن در جوانان، اضافه می‌کند: اگر واکسن اچ. پی. وی وارد مرحله تولید انبوه شود می‌تواند در سن ۱۲ سالگی تزریق شود. در برخی کشور‌ها این کار در سن ۹ سالگی انجام می‌شود. رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران با اشاره به روند رو به رشد زگیل و تبخال تناسلی از طریق رابطه جنسی، تصریح می‌کند: علاوه بر این بیماری‌ها ایدز نیز هنوز روند رو به رشدی دارد. باوجود این میزان ابتلا به برخی بیماری‌های مقاربتی مانند سفلیس، سوزاک و ... کمتر شده است، اما میکروب دیگری مانند کلامیدیا تا حدی وجود دارد. ما معتقدیم وقتی فردی تماس جنسی محافظت نشده دارد و مبتلا به یکی از بیماری‌های مقاربتی می‌شود باید از نظر ابتلا به بیماری‌های دیگر نیز بررسی شود. آماری از ابتلا به زگیل و تبخال تناسلی نداریم وی در ادامه می‌گوید: در حال حاضر آماری از تعداد بیماران مبتلا به ایدز وجود دارد، اما برای زگیل و تبخال تناسلی آماری نداریم؛ چون این بیماران به مراکز مختلفی مراجعه می‌کنند و گزارش‌ها به درستی ثبت نمی‌شود؛ یعنی در حال حاضر سیستم گزارش‌دهی برای بیماری‌های مقاربتی وجود ندارد. با توجه به این موضوع قرار شده است سیستم تشخیص، درمان و مراقبت این بیماری به زودی ایجاد شود. محرز درباره نشانه‌های بیماری مقاربتی نیز توضیح می‌دهد و می‌گوید: در بیماری سوزاک، فرد دو تا پنج روز بعد از تماس جنسی دچار سوزش بسیار شدید می‌شود. این بیماری در مردان باعث ترشح از مجرا می‌شود، اما در زنان سر و صدایی ندارد و ممکن است به راحتی تشخیص داده نشود. نشانه‌های بیماری کلامیدیا نیز معمولا دو تا سه هفته بعد از تماس جنسی محافظت نشده بروز می‌کند، ترشح وجود دارد، اما چرکی نیست. علاوه بر آن باعث سوزش و ترشح مخاطی از مجرا می‌شود. در بیماری سیفلیس نیز زخم ایجاد می‌شود. این بیماری‌ها زمانی شایع بودند، اما در حال حاضر چهره بیماری‌ها عوض شده و درمان دارند. محرز درباره وضعیت بیماری‌های مقاربتی در کودکان کار نیز بیان می‌کند: آخرین مطالعه‌ای که در این زمینه انجام شد مربوط به حدود شش سال پیش است؛ در این مطالعه مشخص شد که میزان ابتلا به اچ. آی. وی در جمعیت مورد مطالعه حدود ۴.۵ درصد و میزان هپاتیت بی و سی از این رقم نیز بالاتر بود. یکی از دلایل این اتفاق تعرض‌هایی بود که برای این کودکان اتفاق می‌افتاد. کم‌کاری صدا و سیما در قبال آموزش‌های پیشگیرانه رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران در ادامه تصریح می‌کند: یکی از مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد دسترسی سخت به وسایل پیشگیری و گران شدن هزینه آن است. از طرفی هنوز هم آگاهی کافی نسبت به مصرف این وسیله در جامعه وجود ندارد؛ چون آموزش‌های مربوط به آن ارائه نشده است. وقتی دانش آموزی از مدرسه وارد جامعه می‌شود و چیزی درباره سلامت جنسی نمی‌داند، از چه کسی باید آن را یاد بگیرد؟ آموزش و پرورش باید آن‌ها را توانمند کند که در مقابل آسیب‌های اجتماعی و بی بند و باری و اعتیاد نه بگویند. متاسفانه عده‌ای دوست دارند مسائلی که تماس جنسی در آن مطرح است را بپوشانند و واقعیت‌ها را قبول ندارند. محرز همچنین تاکید می‌کند: بعد از ۳۵ سال اپیدمی بیماری ایدز در کشور، تلویزیون چقدر درباره این بیماری به صورت واضح و شفاف صحبت کرده است؟ زمانی که اپیدمی ایدز در دنیا آغاز شد، در کشور‌هایی مانند آمریکا و استرالیا تلویزیون به صورت مداوم در این زمینه اطلاع رسانی می‌کرد؛ به همین دلیل به سرعت توانستند از شیوع آن پیشگیری کنند. وقتی آگاهی جامعه کم باشد، این بیماری نیز انگ حساب می‌شود؛ در نتیجه فرد مبتلا هم بیماری خود را ابراز نمی‌کند و حتی از آزمایش دادن می‌ترسد. صحبت درباره مسائل جنسی هنوز تابو است وی با بیان اینکه ادامه دادن روش فعلی برای اطلاع‌رسانی درباره بیماری‌های مقاربتی صحیح نیست، ادامه می‌دهد: هنوز هم برای کار کردن در این مورد دیر نیست. رسانه‌ها نیز به شرط اینکه شفاف و صحیح صحبت کنند، می‌توانند مهم‌ترین نقش را در آموزش داشته باشند. مدت‌ها پیش که رسانه‌ها درباره ایدز صحبت می‌کردند، درباره انتقال ایدز از طریق دندانپزشکی و آرایشگاه هشدار می‌دادند، اما حرفی از رابطه جنسی به میان نمی‌آمد؛ در حالی که انتقال از راه دندانپزشکی و آرایشگاه در خصوص ایدز مطرح نیستند. هنوز هم صحبت درباره تاثیر مسائل جنسی در انتقال این بیماری‌ها موضوعی سخت است. اگر این شیوه ادامه پیدا کند، وضعیت بدتر می‌شود و شیوع ادامه می‌یابد. ما از آگاهی دادن به جوانان چند سال است که عقب هستیم. تا زمانی که همکاری رسانه‌ها وآموزش و پرورش نباشد، اجرای برنامه‌های پیشگیری از ایدز نیز نمی‌تواند موفقیت آمیز باشد.