با ۳ تا ۵ میلیون کارشناس صدا و سیما شوید!

خبرگزاری تسنیم: بسیاری از ما روزانه برنامه‌های تلویزیونی را که کارشناسان مختلف در آن صحبت می‌کنند، می‌بینیم و براساس صحبت‌های آن کارشناسان تصمیم‌هایی را برای بهبود سبک زندگی خود یا سلامت‌مان می‌گیریم، اما آیا این کارشناسان صلاحیت اظهارنظر در حوزه‌ای را که مشغول به کار در آن هستند، دارند؟ ماجرا به گفتگو‌های تخصصی صداوسیما با کارشناسان و متخصصان مربوط می‌شود؛ برنامه‌هایی که جنبه سرگرمی و خانوادگی دارند برای مقبولیت بیشتر نزد بینندگان و همچنین به منظور فنی‌تر نشان دادن‌شان از کارشناسان، متخصصان یا پزشکان استفاده می‌کنند. برخی از این برنامه‌ها سعی دارند با دعوت از کارشناسان مخاطب بیشتری را جذب کنند؛ اما آیا شخصی که به عنوان کارشناس و متخصص به بیننده معرفی می‌شود واقعا در آن حوزه متخصص یا کارشناس است؟ بار‌ها از مافیای دعوت میهمانان به صداوسیما نوشته شده که برخی از این صحبت‌ها صحیح و برخی دیگر مغرضانه است. اما اصل مطلب آنجاست که نحوه نظارت بر ورود فردی که به عنوان کارشناس به برنامه‌ای دعوت می‌شود با چه شخصی است؟ یا اصلا صداوسیما بر چه اساسی روی صحت عنوان میهمان برنامه نظارت دارد یا اینکه فقط لحظه ورود و بازرسی را برای ورود میهمانان حائز اهمیت می‌داند. یکی از برنامه‌های تلویزیونی که از شبکه تهران پخش می‌شود، در چند هفته اخیر تعدادی میهمان را با عنوان متخصص پوست، زیبایی یا کاشت مو به این برنامه زنده دعوت کرده و با آن‌ها در بخش پزشکی و سلامت به گفتگو پرداخته است. «م. ن» مجری این برنامه است که خود فارغ‌التحصیل رشته دامپزشکی از دانشگاه تهران است. جالب اینکه آقای مجری مدیر کلینیک پوست و زیبایی نیز است! این آقای مجری، یک متخصص بیهوشی را به برنامه دعوت کرده و به جای متخصص کاشت مو معرفی می‌کند! یا در برنامه دیگر یک پزشک عمومی را به برنامه دعوت و او را به عنوان متخصص زیبایی معرفی می‌کند. به اینکه هدف مجری از آنکه پزشکان مختلف را به برنامه دعوت و آن‌ها را آن چیزی که نیستند معرفی می‌کند، کاری نداریم، اما مگر نباید بر عناوین میهمانان نظارت باشد؟ پاسخ اعتماد مردم به این کارشناسان تقلبی را چه کسی می‌دهد؟ ماجرای دعوت از پزشکان غیرمتخصص یکی از متخصصان پوست، که نخواست نامش فاش شود، در گفتگو با «فرهیختگان» با اشاره به سابقه تحصیلی و دانش پزشکی یکی از میهمانان برنامه «به خانه برمی‌گردیم» اظهار کرد: «یکی از همکلاسی‌های سابقم را در شبکه پنج (شبکه تهران) دیدم که داشت در مورد مباحث تخصصی پزشکی صحبت می‌کرد. این پزشک که در این برنامه پزشک متخصص معرفی شده بود، امتحان رزیدنت هم را نداده، ولی با پارتی‌بازی توانسته است در کلاس‌های تخصصی شرکت کند. او از لحاظ علمی، کارنامه قابل قبولی ندارد، اما در این برنامه درباره سخت‌ترین و پیچیده‌ترین مباحث پزشکی صحبت می‌کرد و سعی داشت اعتماد مخاطبان را جلب کند.» چرا چنین فردی که با یک استعلام دانشگاه می‌توان پی به سوابق تحصیلی ضعیفش برد را به صداوسیما راه می‌دهند و به او اجازه می‌دهند در رابطه با مواردی که در تخصصش نیست، اظهار نظر کند؟! جواب مردمی که به او اعتماد کرده و بعد‌ها به مطب این پزشک می‌روند و به دام تشخیص و درمان اشتباه او می‌افتند را چه کسی می‌دهد؟ یعنی استعلام‌های تحصیلی و آموزشی تا به این حد برای یک نهاد بزرگ مانند صداوسیما دشوار است؟ مگر هر ساله چند نفر فارغ‌التحصیل در رشته‌های تخصصی پزشکی داریم که نمی‌توان آن‌ها را شناسایی کرد و نخبه‌ها را تشخیص داد؟ وجود چنین افرادی در رسانه‌ها و منتشر شدن نظر‌های غیرکارشناسانه آن‌ها سبب بدبینی به جامعه پزشکی می‌شود و کار و زحمت سایر پزشکان هم زیر سوال می‌رود. کارشناس شدن با پرداخت هزینه! پزشکان دیگری که با «فرهیختگان» گفتگو کرده‌اند همگی اذعان داشته‌اند که از برنامه‌های مختلف تلویزیونی با آن‌ها تماس گرفته شده و مستقیم یا غیرمستقیم به آن‌ها گفته‌اند هزینه ورود به برنامه سه تا پنج میلیون است و شما می‌توانید خلاف عنوان اصلی خودتان را معرفی کنید. تعدادی از این پزشکان گفته‌اند ما تمایل بسیاری داشتیم و داریم که در این برنامه‌ها شرکت کنیم؛ چراکه مبلغی که از ما می‌گیرند بسیار کمتر از هر نوع تبلیغ است. تعدادی از پزشکان هم گفته بودند در شهرستان مطب دارند و برای‌شان مقرون به صرفه نیست که چنین هزینه‌ای را برای شرکت در یک برنامه تلویزیونی بدهند. یکی از پزشکان هم می‌گفت: این مدل دعوت از پزشکان به نوعی کاسبی برای برخی از افراد و تهیه‌کننده‌ها تبدیل شده است. پزشک متخصصی می‌گفت: «یکی از همکاران ما آقای دکتر پ. ه. نام دارد. ایشان متخصص بیهوشی است، اما بار‌ها در برنامه‌های مختلف سلامت و پزشکی با عنوان متخصص کاشت مو شرکت کرده است. بعد از مدتی متوجه شدیم کلینیک زیبایی و سلامت راه‌اندازی کرده و تعدادی از رزیدنت‌های پوست را به کار گرفته و مشغول به طبابت است!» چه کسی جوابگوی شکایت‌هاست؟ کارشناس‌هایی که در برنامه‌ها راجع به موضوعات مختلف به مخاطبان اطلاعات و آگاهی می‌دهند می‌توانند در جامعه، به دیگر نهاد‌ها کمک کنند، ولی اگر این کارشناسان بخواهند در موضوعاتی که در آن تخصص ندارند اظهارنظر کنند، احتمال خطا بالا می‌رود و این امر می‌تواند به ضرر مردم و جامعه تمام شود. در برخی مواقع اظهارات غیرکارشناسانه بعضی از این کارشناسان موجب بدبینی و بی‌اعتمادی مردم به رسانه ملی و دیگر رسانه‌ها شده است. بی‌اعتمادی مخاطب یکی از آفت‌های رسانه‌ای است. یکی از مواردی هم که سبب بی‌اعتمادی می‌شود استفاده نکردن از متخصصان و کارشناسان واقعی است. همچنین اگر رسانه‌ها، به ویژه رسانه ملی، در انتخاب کارشناسان دقت کافی را به خرج ندهند، نمی‌توانند تاثیرگذار باشند.