80 درصد فیلترینگ را به راحتی دور میزنند!

نتایج یک نظرسنجی که به سفارش مرکز بررسی‌­های استراتژیک ریاست‌جمهوری صورت گرفته نشان می‌دهد اکثریت کاربران با وجود فیلترینگ حاضر به ترک تلگرام نشده‌اند

حدود ۲‌ماه از اجرای سفت و سخت فیلترینگ تلگرام می‌گذرد. با وجود همه اقدامات صورت گرفته شامل بسته شدن میلیون‌ها پورت مرتبط با این پیام‌رسان و فیلترشکن‌های عمومی و تحمیل اختلال گسترده به اینترنت کشور اما نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) نتایج قابل تاملی برای مقام‌های تصمیم‌گیرنده دارد.

براساس گزارشی که این مرکز وابسته به جهاد دانشگاهی از نظرسنجی خود منتشر کرده نزدیک به 80درصد کاربران تلگرام در کشور، پس از فیلترینگ آن کماکان در این پیام‌رسان باقی مانده‌اند که رقم قابل‌توجهی است.

پس از فیلترینگ تلگرام، حمایت گسترده‌ای هم از پیام‌رسان‌های داخلی ازجمله با پرداخت وام ۵‌میلیارد تومانی به آنها صورت گرفت. با وجود تلاش برای از دور خارج کردن رقیبی به نام تلگرام اما نظرسنجی اخیر نشان می‌دهد که تنها ۱۸ درصد مردم حداقل از یکی از پیام‌رسان‌های داخلی استفاده می‌کنند. این نتیجه به‌معنای آن است که ۸۲ درصد مردم تاکنون حتی یکی از پیام‌رسان‌های داخلی را نصب یا فعال نکرده‌اند.

این نتایج به‌صورت تقریبی با آمارهایی که وزیر ارتباطات ارائه کرده است، همخوانی دارد. چندی پیش محمد‌جواد آذری‌جهرمی در جمع خبرنگاران با خوش‌بینی اعلام کرد که «‌25درصد کسانی که در شبکه‌های پیام‌رسان‌های خارجی فعال بوده‌اند، وارد پیام‌رسان‌های داخلی شده‌اند اما 75درصد هنوز در آن پیام‌رسان‌ها باقی مانده‌اند یا ترجیح داده‌اند به جای پیام‌رسان‌های داخلی از شبکه‌های دیگری استفاده کنند.»

تلگرام در ایران حدود ۴۵ میلیون نفر کاربر فعال داشت. براساس آخرین آمار منتشر شده توسط وزیر ارتباطات تنها 7.5میلیون کاربر در کل پیام‌رسان‌های داخلی عضو هستند و با توجه به اینکه ممکن است بعضی از آنها، همزمان از چند پیام‌رسان استفاده کنند، در مجموع 10.5میلیون حساب کاربری روی پیام‌رسان‌های داخلی فعال شده است. با این آمار و ارقام اما چندی پیش مدیر یکی از پیام‌رسان‌ های داخلی پیشنهاد پرداخت وام ۱۰۰میلیارد تومانی را به پیام‌رسان‌های داخلی مطرح کرد.

نظرسنجی چطور انجام شده است؟ کارفرمای این نظرسنجی مرکز بررسی‌­های استراتژیک ریاست‌جمهوری بوده است. این نظرسنجی در گستره ملی و در بین افراد بالای 18سال ساکن مراکز استان­، شهرهای درجه 2و روستاها با حجم نمونه 4439نفر به شیوه مصاحبه حضوری انجام شده و به همین جهت میزان خطا در آن بسیار پایین به‌حساب می‌آید.

در مجموع براساس این نظرسنجی در خرداد‌ماه سال‌جاری، 66درصد مردم حداقل از یکی از شبکه‌های اجتماعی استفاده کرده‌اند که در این میان 46.7درصد فقط شبکه‌های اجتماعی خارجی را استفاده می‌کنند، 3.9درصد فقط شبکه‌های اجتماعی داخلی را استفاده می‌کنند و 14.1درصد هم از شبکه‌های اجتماعی داخلی و هم خارجی به‌صورت همزمان بهره می‌برند.

کاربران چرا در تلگرام ماندند؟ پوریا آسترکی، کارشناس شبکه‌های اجتماعی اعتقاد دارد از نظر تعداد کاربرانی که همچنان از تلگرام استفاده می‌کنند براساس تعداد پست‌های کاربران حتی احتمالا بالاتر از ۸۰ درصد است. به‌نظر او اما از نظر کیفیت دسترسی به تلگرام متفاوت شده و حداقل ۳۰ تا ۴۰ درصد کیفیت دسترسی کاهش پیدا کرده است. او در گفت‌وگو با همشهری اجبار مردم به کوچ از تلگرام و شائبه‌های بحث حریم خصوصی پیام‌رسان‌های داخلی را مهم‌ترین دلایل باقی ماندن مردم در این پیام‌رسان و عدم‌مهاجرت آنها می‌داند. به گفته این کارشناس، علاوه بر این هیچ‌کدام از پیام‌رسان‌های داخلی نتوانستند از لحاظ فنی هم نیازهای مردم را تأمین کنند و خیلی‌ها پس از مدتی استفاده از آنها سرخورده شدند.

دو‌برابر شدن کاربران اینستاگرام و واتس‌اپ

نتایج نظرسنجی ایسپا نشان می‌دهد که فیلترینگ تلگرام بیشتر از هر چیز به نفع اینستاگرام و واتس‌اپ بوده و به‌خاطر فیلترینگ کاربران این شبکه‌های اجتماعی دوبرابر شده است.

براساس نتایج به‌دست آمده در نیمه فروردین سال‌جاری 17.7درصد از افراد بالای 18سال کشور از اینستاگرام استفاده می­‌کردند و در پایان خردادماه و پس از حدود ۲‌ماه فیلترینگ تلگرام این رقم به 32.2درصد رسیده است. 54درصد جوانان 18تا 29سال کشور در اینستاگرام عضو هستند و در آن فعالیت دارند.

پیام‌رسان واتس‌اپ هم وضعیت مشابهی دارد. در فروردین‌‌ماه ۱۲ درصد کاربران ایرانی از واتس‌اپ استفاده می‌کردند اما با فیلترینگ تلگرام این رقم به ۲۵ درصد رسیده است.